159 میلیون دلار پول نفتی که به حساب خاندان سلطنتی ریخته شد
رئیس کمیته تحقیق سنا در 16 می 1963 گفت: عمده درآمد 159 میلیون دلاری نفت ایران در 1962 به حساب بنیاد پهلوی در یونیون سوئیس ریخته و میان اعضای خاندان سلطنتی توزیع شده است.
به گزارش فانوس، در ۱۲ آوریل ۱۹۶۵ مقالهای به قلم «خیبر گودرزی» در نشریه آمریکایی nation منتشر شد که به مثابه یک بمب خبری ضمن پردهبرداری از حیف و میل بودجههای کمکی آمریکا توسط دربار رژیم پهلوی، رابطه محمد رضا پهلوی را با ایالات متحده، دستخوش تلاطم کرد. این مقاله که عنوان آن «یک بیلیون دلار» بود به رسوایی فراگیر دستگاه سلطنت پهلوی درفضای سیاسی غرب انجامید.
خیبرخان کیست؟
خیبر گودرزیان، مشهور به خیبرخان چهرهای مرموز و منتسب به سرویسهای اطلاعاتی غربی و فرزند حاجی بختیاری از سردمداران شورشهای ایلی بود که در دوره پهلوی اول به اعدام محکوم شد. نامبرده که تحت کفالت یک زوج بریتانیایی به نام آندرو اسمایلی دست اندرکار در بریتیش پرشیا، در آبرودین اسکاتلند پرورش یافته و در ۱۹۴۱ همراه با خانوادههای مزبور برای فعالیت در شرکت نفت انگلیس و ایران به آبادان بازگشت، در سال ۱۹۴۴ به آژانس جاسوسی نظامی بریتانیا ملحق و حوزه خوزستان و بختیاری را عرصه کاری خود ساخته و مقارن جنگ جهانی دوم و با اشغال ایران نقش رابط را در میان نیروهای متحدین و گروههای بختیاری ایفا کرد.
خیبرخان در آغاز دهه ۱۳۳۰ توسط مأموران سفارت انگلستان به ویلیام. ای، وارن رئیس اصل چهار معرفی شد و در آستانه کودتای ۲۸ مرداد به علت واقع شدن در معرض سوءظن از سوی دولت مصدق در خوزستان ممنوع الورود شد.
نفوذ در دربار
خیبرخان پس از بازگشت و استقرار مجدد محمدرضا پهلوی از ایتالیا در زمره عناصر بختیاری وابسته به ثریا اسفندیاری با عنوان نماینده گروهی موسوم به وطن پرستان عدالتخواه به دربار راه یافته و در حالی که موضوع قتل پدر خود را به دستور پهلوی اول همواره کتمان میساخت، از دوستی شخصی با شاه برخوردار و از پروانه استفاده از ویلایی در زمینهای کاخ سلطنتی برخوردار شده و حتی در بهبود امور معیشتی عشایر نیز وعدههای مساعدی از پهلوی دریافت کرد.
وی از مجرای نهاد اصل چهار با سازمان برنامه و ابوالحسن ابتهاج در رأس آن متصل شده و با دعوت به ورود در سازمان شاهنشاهی ورزش مذاکراتی با محمدرضا پهلوی در جهت تصاحب پیمانکاری ساخت استادیومی در میان کاخهای تابستانه و زمستانه پادشاهی به عمل آورد که برآورد اولیه بهای زمین آن بیش از ۵۰ میلیون دلار بود.
با موافقت محمدرضا پهلوی، وی یکی از چهار نماینده مشمول پروژههای ورزشی در کشور شد. خیبر با وجود همه تسهیلات بدهکاری سنگینی به بار آورده و از انجام پروژه استادیوم ناتوان مانده بود، اما یک اتفاق تصادفی دیگر پرده از هویت اصلی او برداشت که منجر به فرارش از کشور شد. ابوالحسن ابتهاج یک روز برای رفتن به کاخ، خودروی خیبر گودرزی را در اختیار گرفت و در آنجا محمدرضا پهلوی با دیدن اتومبیل او که کادیلاک الدورادو بود به راندن آن تمایل یافت. شاه در حال رانندگی متوجه لوازم شنود و دستگاه ضبط که به صورت مخفی در ماشین نصب بود، میشود و این ماجرا به افشای هویت نامبرده به عنوان سرجاسوس اینتلیجنت سرویس میانجامد!
قبل از هر اقدامی علیه او در همان شب، سرتیپ محمد دفتری به علت داشتن روابط نزدیک با او، برملا شدن کسوت جاسوسی خیبر را به او خبر میدهد و خیبرخان همان شب با هواپیما کشور را ترک میکند.
او هنگام نقد ساختن یک چک دو میلیون و ۵۰۰ هزار دلاری از محمدرضا و فاطمه پهلوی که آن را در زمره اسنادی که با خود به خارج انتقال داده بود، به تاریخ صدور یعنی ۲۸ مارس در سیتینشنال، بانک بورلیهیز کالیفرنیا را بسته شده یافت. ناگزیر برای وصول چکها و تماس با محمدرضا پهلوی به سوئیس عزیمت کرد، اما پلیس دولت فدرال به علت با خطر همراه بودن اقامت وی، او را به خروج از کشور یاد شده توصیه کرد.
سرقت اسناد از دربار
وی طی سفری به پاریس، کیف دستی حاوی برخی اسناد بااهمیتش را گم کرد. با این حال شماری از بختیاریهای وفادار به وی که با عناوین دکتر، مهندس و کارگر در جایگاههای گوناگون کاخ سلطنتی نفوذ داده شده بودند، مدارکی مؤثر از خزانه اسناد شاهنشاه ربوده و در اختیار وی قرار دادند.
خیبرخان به سرعت عازم ایالات متحده شده و پس از تماس با یکی از وکلای سرشناس، اسنادی را که مبین میلیونها دلار سوء استفاده کلان از کمکهای مالی دولت آمریکا به ایران بود در اختیار کنگره ملی آن کشور قرار داده و برای وصول چکهای خود نیز به دادگاه فدرال واشنگتن متوسل شده و موفق به کسب حکمی علیه دو شاهزاده یاد شده دال بر دریافت غرامت یک میلیون ۲۸۱ هزار دلاری از آنان شده و طی تماس در ماه می ۱۹۶۲ با گروهی از اعضای مجلس سنای آمریکا مستندات خود را همراه با گزارشهایی در شمول تخلفات و حیف و میل نامحدود اعتبارات عمرانی ایالات متحده که به دولت شاهنشاهی پرداخت شده بود، موفق به ایجاد کمیته بررسی مستقلی در شورای مرکزی نهاد فوق شد.
۱۳۲ فقره چک با رقم متغیر میان صد هزار تا دو میلیون دلار که در جمع سرآمد ۱۰۲ میلیون دلار را بالغ میشود و جملگی از محل حساب بنیاد پهلوی در بانک سوئیس به نام بسیاری از عوامل آمریکایی، به انضمام یک برگ کپی از صورت حساب بنیاد یاد شده در یونیون بانک سوئیس که علامات ثبت شده بر چکها با آن مطابقت داشت، وقت سه جلسه از نشستهای سنای آمریکا را به خود اختصاص داد.
عمق افتضاح
در ستون بدهکار صورت حساب بانکی به شماره ۲۱۴۸۹۵۲ نام افراد ذیل که مبالغ دریافتیشان پس از وصول از حساب بنیادی کاسته شده بود، چشمگیر بود: بانو لویی هندرسن، جرج آلن، هنری لوس، سلدن شاپین، ر .ا.پیگات، راندولف دیکینز، ویلیام بورک، ت .و.پیپر، ویلیام وارن، دیوید راکفلر، آلن دالس، تئودور مک اوی، رولاند لیس، او. ویستر و از رجال سیاسی ایران: حسین علا، اسدالله علم، جمشید خبیر، علی امینی و اردشیر زاهدی. از خاندان سلطنتی نیز شمس، اشرف، شهناز، فاطمه، فرح، غلام، احمد، حمید، محمود و عبدالرضا، و از دامادهای دربار احمد شفیق و محمد خاتمی و .... سیر بررسی این رسوایی دو سال در کمیسیون تحقیق سنای آمریکا، به طول انجامید.
مک کلان، رئیس کمیته تحقیق سنا در ۱۶ می۱۹۶۳ در مصاحبهای مطبوعاتی اظهار داشت که ظرف یک سال ۱۰۰ میلیون دلار از کمکهای مالی ارائه شده به ایران مورد دست اندازی و چپاول واقع شده است و پژوهش کیمسیون مزبور نشان میداد که عمده درآمد ۱۵۹ میلیون دلاری نفت ایران در ۱۹۶۲ به حساب بنیاد پهلوی در یونیون سوئیس ریخته و میان اعضای خاندان سلطنتی توزیع شده است.