روش کهن صید «مُشتا» و مشکلات امروز آن

عکاس امیرحسین خورگویی

صید مشتا، یکی از انواع روش های صید آبزیان در سواحل جنوب کشور، به ویژه هرمزگان می باشد که از از اول خرداد ماه، صیادان با استفاده از این روش سنتی، اقدام به صید ماهی در کنار ساحل می کنند.

صید به این روش، بیش تر، ماهیان مهاجر کرانه ای، مثل بیا، گواف، شرت و حتی میگو و خرچنگ را گرفتار می کند. از نقاط ضعف این نوع صید، در هم وارد شدن انواع آبزیان به داخل تور می باشد که برخی از این آبزیان را، صیادان، دوباره به دریا می ریزند و موجب هدر رفتن منابع دریایی می شود و جبران ناپذیر است.

در این روش صید، صیادان، چوب هایی به طول حدود سه تا چهار متر، در حالی که توری به دور آن کشیده اند، بصورت مربع یا مستطیل، در کنار ساحل نصب می کنند که بر اثر مد آب، آبزیان به سمت ساحل حرکت می کنند و وارد این تور می شوند و با جزر آب، ماهیان، امکان بازگشت به دریا پیدا نمی کنند و در این تور، گرفتار صیاد می گردند. این روش، که سال های سال در ساحل هرمزگان، اعم از بندر عباس، میناب، جاسک، قشم، بندر لنگه و پارسیان مرسوم بوده، یکی از شیوه های راحت در امر صید و صیادی است که صیاد، بدون این که دل به دریا بزند و هزینه و خطر کند، در کنار ساحل، با ایجاد مشتا، به انتظار به تور انداختن ماهیان می نشیند

از دیگر نقاط ضعف این گونه صیدها، ورود انواع زباله ها و مواد دور ریز به داخل تور مشتا می باشد و بعضی از آبزیان زینتی و برخی بصورت نوزاد و بسیاری هم غیر خوراکی، مثل آنواع آبزیان مرکب، مار ماهی، حلزون ها و سایر موجودات آبزی، وقتی آب از ساحل به سمت دریا عقب نشینی کرد و این ها نتوانستند به دریا برگردند، همراه سایر آبزیان تلف می شوند که تنها برای پودر ماهی، قابل استفاده می باشند.

ولی در سال های اخیر این نوع صید به دلیل از بین رفتن ساحل دریا به دلیل آلودگی و همچنین صید بی رویه از رونق افتاده و فقط در آمد بخور و نمیری برای صاحبان مشتا دارد.

قرار است روش صید مُشتا در فهرست میراث فرهنگی کشور ثبت ملی شود.