ماجرای گم شدن شهاب‌سنگ نراق چه بود؟

این شهاب سنگ سه کیلو و دویست گرمی در لحظه فرود با سقف دبیرستان معصومی نراق برخورد کرد. دبیرستانی که البته آن زمان در حال ساخت بود و آن ساعت خوشبختانه کسی داخل ساختمان حضور نداشت.

بخشی از این مدرسه اکنون به موزه شهاب سنگ تبدیل شده است و شهاب سنگ‌های متنوعی در آن به معرض نمایش گذاشته شده اند. هرچند این موزه نما، مکان و امکانات خوبی ندارد ولی از نظر علمی و تنوع شهاب سنگ می‌تواند حرفی برای گفتن داشته باشد، بویژه اینکه این موزه اولین موزه شهاب سنگ دنیاست که در محل فرود شهاب سنگ احداث شده و چندی پیش با حضور مونسان وزیر میراث فرهنگی افتتاح شد.

مسئله‌ای که در این موزه جلب توجه می‌کند، فقدان شهاب سنگ نراق است! در واقع جای شهاب سنگی که بهانه ساخت موزه شده در این موزه خالی است، البته گفته می شود که قطعه ای از آن در این موزه به نمایش گذاشته شده و آنچه در واقع مبنای نوشتن این گزارش شد، حرفی بود که شهردار سابق نراق در مراسم افتتاح موزه درخصوص این شهاب گفت.

مرادی گفت: شهاب سنگ نراق زمانی گمشده بود و پس از آنکه از پیدا شدنش خبر دادند، نه خودش را به ما دادند و نه نشانه ای از آنرا!

آنگونه که در سایت شهرداری نراق درج شده، این شهاب سنگ و قطعاتی از آن ابتدا توسط کارگران مشغول به کار در این مدرسه با این تصور که الماس یا طلای سفید است به خانه برده می‌شود، ولی در نهایت با پیگیری انجمن شهر، ژاندارمری و شهردار وقت کشف شده و مدت کوتاهی در ژاندارمری نراق نگهداری می شود.

انتشار خبر سقوط شهاب سنگ، خبرنگاران و دانشمندان مراکز علمی سراسر کشور را روانه نراق می کند و در نهایت این سنگ به موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران منتقل می‌شود.

از نراق به تهران، همسفر با شهاب سنگ

پروفسور ایرج عشقی اکنون استاد دانشگاه آخن آلمان است. سال‌ها پیش در سازمان ژئوفیزیک ایران مشغول به کار بوده و اولین کارشناسی است که این شهاب سنگ را دیده است. او در مراسم افتتاح موزه شهاب سنگ نراق در این رابطه گفت: از طرف سازمان ژئوفیزیک ایران برای انجام ماموریتی به زنجان رفته بودم که سازمان به من اطلاع داد شهاب سنگی در نراق به زمین برخورد کرده و تو باید بروی آن را بررسی کنی.

عشقی افزود: وقتی به نراق رسیدم ژاندارمری شهاب سنگ را برداشته بود. طی نامه نگاری‌هایی که با تهران انجام شد، ژاندامری کل کشور به ژاندارمری نراق دستور داد که این شهاب را تحویل نماینده سازمان ژئوفیزیک، یعنی بنده، بدهد. شهاب سنگ را گرفتم و به تهران بردم.

به گزارش ایسنا، سایت شهرداری نراق نوشته است: "آزمایش های نخستین بر روی این سنگ آسمانی انجام شد، دکتر عشقی و همکارانش در موسسه ضمن بررسی های اولیه تایید کردند که این سنگ یک شهاب سنگ آسمانی از نوع سنگی سیلیکاتی(کُندریتی) است. گزارش مقدماتی این تحقیقات به نام گزارش شماره 64 در دیماه 1353 منتشر شد و طبق این گزارش این سنگ از نوع متئوریتی و ساخت و مواد تشکیل دهنده آن کندریتی است. نمای میکروسکپی این سنگ آسمانی بیضی گون است که برخی بخش های آن در اثر شکستگی در فضا یا برخورد با زمین کمی نوک تیزتر و لبه دارتر شده است. رنگ اصلی سنگ، خاکستری تیره و کمی مایل به سبز است که در برخی نقاط آن کانی های فلزی به رنگ زرین یا خاکستری روشن دیده می شود. در بخش خارجی سنگ دو نوع پوسته سیاه رنگ دیده می شود، یکی در اثر برخورد با آسفالت پشت بام دبیرستان معصومی که هنوز کمی قیر و اشیاء دیگر زمینی به آن چسبیده و سیاه رنگ شده است، دیگری پوسته نازکی است که پهنای آن حدود یک میلیمتر بوده و در اثر سوختگی به دلیل برخورد با جو به وجود آمده است.

آزمایشات میکروسکپی این شهاب سنگ نشان می دهد که یک سنگ بلورین و یکنواخت است که در آن کانی های فلزی از ترکیبات نیکل و آهن به صورت لکه های سیاه و بدون شکل هندسی وجود دارد.

در ادامه به دلیل نبود امکانات آزمایشگاهی، چند گرمی از این سنگ توسط دکتر عشقی در سال 1362 به کشور آلمان منتقل شده و مابقی آن که 2.900 گرم بوده به گروه فیزیک زمین موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران تحویل داده می شود.

دکتر عشقی در دانشگاه آخن آلمان بر روی سنگ تحقیقات متعددی انجام می دهد و نتایج آن را در اختیار محققان سراسر دنیا قرار می دهد. تحقیقات صورت گرفته منجر به تولید چندین مقاله علمی در مجلات معتبر از جمله ناسا و اخبار شهاب سنگ ها به اسم شهاب سنگ آسمانی نراق از طرف محققیق کشورهای بلژیک، آلمان، پرتغال، امریکا و ... شده و نام شهر محل فرود در کنار شهاب سنگ آسمانی درج شد."

به گزارش ایسنا، شهردار نراق در سال ۱۳۹۱ تصمیم گرفت با همکاری پروفسور عشقی که در آنزمان ساکن آلمان و استاد دانشگاه آخن بود، در دبیرستان معصومی نراق، یعنی محل برخورد، موزه شهاب سنگ دایر کند.

شهاب سنگ کجایی؟

محمود مرادی شهردار وقت نراق درباره این شهاب سنگ به ایسنا گفت: از هفت سال پیش تلاش کردیم وضعیت شهاب سنگ نراق را پیگیری کنیم و در صورت امکان آن را به موزه شهاب سنگ انتقال دهیم. ولی سازمان ژئوفیزیک ابتدا منکر اصل وجود این شهاب سنگ می‌شد و می‌گفت چنین شهاب سنگی هرگز تحویل سازمان ژئوفیزیک نشده است!

مرادی ادامه داد: به همین دلیل پس از مدت‌ها جست‌وجو با پروفسور اکاشه، بنیانگذار سازمان ژئوفیزیک ایران و رئیس آن در زمان برخورد شهاب سنگ، ارتباط برقرار کردیم. وی صورتجلسه‌ای به ما داد که ثابت می‌کرد سازمان ژئوفیزیک این شهاب سنگ را تحویل گرفته است. زمانی که این صورتجلسه را به سازمان ژئوفیزیک نشان دادیم، دیگر نتوانستند موضوع در اختیار داشتن شهاب سنگ را انکار کنند.

وی افزود: درست است که صورتجلسه باعث شد دیگر سازمان ژئوفیزیک نتواند منکر در اختیار داشتن شهاب سنگ نراق شود ولی در اصل ماجرا تغییری ایجاد نشد، زیرا سازمان ژئوفیزیک حالا می‌گفت شهاب سنگ نراق گم شده است!

شهاب سنگ نراق، پیدای پنهان!

البته شهاب سنگ پس از سال‌ها پیدا شد!

مرادی می‌گوید: سازمان ژئوفیزیک سال ۹۴ نامه‌ای زد و گفت که شهاب سنگ نراق پیدا شده ولی حاضر نیست آن را به ما تحویل بدهد. جالب اینجاست که این سازمان حتی حاضر نشد یک عکس از این شهاب سنگ به ما بدهد. عکس این شهاب سنگ را حتی به پروفسور عشقی که زمانی عضو این سازمان بوده و اکنون یک چهره بین‌المللی است هم ندادند!

نامه مرکز ژئوفیزیک تهران که توسط شهردار نراق در اختیار ایسنا قرار گرفته است

برخی با این توجیه که شهاب سنگ ها دارای ارزش مادی بسیاری هستند، بر این باورند که با توجه به اینکه زمانی از گم شدن شهاب سنگ نراق سخن گفته شده بود، حتی احتمال فروخته شدن آن وجود دارد، بویژه آنکه بدانیم قطعات شهاب سنگ ارزش مادی زیادی دارند.

اینکه این سنگ های آسمان ی ارزش مادی بالایی دارند واقعیتی انکارناشدنی است. با یک جست‌وجوی ساده در اینترنت می‌توانید جواهراتی را مشاهده کنید که قطعه ای شهاب سنگ در ساخت آنها به کار رفته و همین کار قیمت آنها را بسیار افزایش داده است. یک حلقه طلای ساده ۱۴ عیار که تنها ۷۰ دلار قیمت دارد، پس از مزین شدن به نگینی از جنس شهاب سنگ به قیمت ۱۴۰۰ دلار فروخته می شود.

بر همین اساس و برای رفع این شائبه ها هم که شده تلاش کردم که از مرکز ژئوفیزیک دانشگاه تهران حداقل عکسی جدید از شهاب سنگ نراق را دریافت کنم تا در ایسنا منتشر شود، اما تماس با سازمان ژئوفیزیک به صحبت با مسئول دفتر رئیس سازمان محدود شد و او نیز در نهایت گفت: پاسخ ما به شما همان پاسخی است که به شهرداری نراق دادیم.

تاکید کردم که شائبه مفقود شدن و حتی فروش شهاب سنگ مطرح است و اگر تنها یک عکس جدید از شهاب سنگ به ما بدهند تمام شک‌ها رفع خواهد شد، کار که به اینجا رسید مسئول دفتر رئیس شماره ام را یادداشت کرد و گفت صحبت‌هایم را با ریاست مطرح می‌کند. چند روز گذشت و خبر یا عکسی نیامد. دوباره زنگ زدم و همان حرف‌ها میان بنده و رئیس دفتر تکرار شد و باز هم هیچ عکسی از شهاب سنگ نراق به دست ما نرسید.

به گزارش ایسنا، شهاب سنگ‌ها تا زمانی که در فضا گردش می‌کنند، شهاب هستند و خودشان نور دارند، ولی پس از آمدن به زمین می‌شوند شهاب سنگ و نورشان را فقط تا زمان برخورد می‌بینیم. از اینجا به بعد وظیفه ماست که بر آنها نور بتابانیم تا معلوم شود که هر لحظه کجا هستند و چه وضعیتی دارند و البته به عنوان یک سرمایه علمی و حتی مادی که می تواند جذب کننده گردشگران و دانشمندان به مناطق فرودشان باشند، از کجا سر در آورده اند و به چه سرنوشتی دچار شده اند.

بویژه اینکه نراق علاوه بر اینکه محل فرود این شهاب سنگ با ارزش است، دارای بافت تاریخی ارزشمندی است و به همین واسطه جایگاه ارزشمندی در نگاه گردشگران دارد و هر عنصر جدید دیگری که بتواند بر جایگاه ویژه نراق به عنوان شهری توریستی بیفزاید باید جدی گرفته شود، چه رسد به اینکه این عنصر میهمانی از فضا باشد.

انتهای پیام