جزئیاتی درباره خورشید گرفتگی پنجم دی ماه 98

امکان تماشای خورشید گرفتگی پنجم دی ماه ۹۸ در بسیاری از مناطق دنیا از جمله آسیا، اروپا، آفریقا و استرالیا وجود دارد. این آخرین کسوف سال ۲۰۱۹، خورشید را به یک حلقه آتشین تبدیل می‌کند!

گیف زیر دقیقا نشان می‌دهد که ساکنان کدام مناطق دنیا قادر به رصد کردن این پدیده نجومی خواهند بود. نقطه قرمز متحرکی که می‌بینید، بهترین چشم‌انداز را خواهد داشت؛ اما این کسوف در قسمت‌های سایه‌دار تصویر نیز به طور جزئی قابل مشاهده است که شامل کشور ما هم می‌شود. در آسمان ایران، زمان خورشید گرفتگی پنجم دی ماه ۹۸ از ساعت 7:13 تا 8:23 صبح روز پنجشنبه خواهد بود.

البته این یک کسوف حلقوی است و در نقطه اوج گرفتگی، خورشید به طور کامل پوشیده نمی‌شود؛ بلکه مانند حلقه‌ای آتشین در آسمان جلوه می‌کند. علت هم فاصله زمین از قمرش است. هم‌اکنون ماه فاصله زیادی از زمین دارد و اگر به آن نگاه کنیم، سه درصد کوچک‌تر از خورشید به نظر می‌رسد.

جالب اینکه الان در فصل گرفتگی به سر می‌بریم و هر کسوف، با فاصله دو هفته‌ای از یک خسوف رخ می‌دهد. در فصل گرفتگی (که تقریبا هر شش ماه یکبار اتفاق می‌افتد) وقتی ماه کامل باشد، یک ماه گرفتگی خواهیم داشت و وقتی ماه نو باشد، یک خورشید گرفتگی داریم. در این فصل گرفتگی، خسوف روز بیستم دی (۱۰ ژانویه) رخ می‌دهد؛ ولی چون یک ماه گرفتگی نیم سایه‌ای است، چندان قابل تشخیص نخواهد بود.

اما آخرین خورشید گرفتگی سال ۲۰۱۹ بهانه‌ای داد تا مرور کوتاهی بر دستاوردها و چالش‌های علمی در یک دهه اخیر داشته باشیم. این اواخر شاهد انتشار نخستین تصویر از یک سیاه چاله بودیم. پیشرفت‌های مهمی نیز در یادگیری عمیق با استفاده از هوش مصنوعی و فناوری اصلاح ژنتیک کریسپر (CRISPR) حاصل شد. در سوی مقابل اما گرمایش جهانی، آلودگی و تغییرات اقلیمی به سطح نگران کننده‌ای رسید.

البته خوشبختانه پدیده‌هایی مانند خورشید گرفتگی و ماه گرفتگی، از مشکلات موجود در کره زمین تاثیر نمی‌گیرند و کار خود را می‌کنند.