حمام نظافت از حمام های تاریخی تبریز مربوط به اواخر دوره قاجار است و در خیابان آذربایجان، خیابان حکمآباد (تبریز)، میدان دوم واقع شده و این اثر در تاریخ ۲ آبان ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۱۰۴۶۷ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.تا همین چند ۱۰ سال پیش که خانهها مجهز به خیلی از امکانات امروزی نبود مردم برای استحمام به حمام عمومی محلهها میرفتند. حمام عمومی یا همان گرمابه در ایران سابقه چند هزار ساله دارند و علاوه بر کاربرد اصلی آن در دل خود مجموعهای از آداب خاص را دارند که جایگاه ویژه حمام را در فرهنگ ایرانی نشان میدهد.
علاوه بر این رد پای حمام را میتوان در برخی از وقایع تاریخی ایران هم پیدا کرد. مثل کشته شدن امیرکبیر در حمام فین کاشان یا بخشی از رسومات عروسی که در حمام عمومی ها برگزار میشد. هرچند که امروزه کمتر میتوان اثری از آن را در زندگی مردم شهرنشین پیدا کرد. حمام عمومی محلی برای دیدارها و قرارهای آشنا و فامیل هم بود و از این بابت گرمابهها را نمیتوان تنها محلی برای نظافت و استحمام دانست.
اگرچه بیشتر گرمابههای قدیمی و تاریخی زیر تیغ تغییرات زندگی شهری تغییر کاربری دادهاند ولی هنوز میتوان در محلههای قدیم اکثر شهرها اثری از گرمابههای قدیمی پیدا کرد. حمام عمومی هنوز محل استحمام مردم است و سنتهای قدیمی کم و بیش در آن اجرا می شود.
سر در حمام نظافت تبریز یک تابلوی دیجیتال دارد که مقدم میهمانان را خیر مقدم میگوید و ساعت کار مجموعه را نشان میدهد. با چند پله به سمت پایین، وارد سالنی میشوید که دور تا دور آن قفسههای چوبی درست مثل گرمابههای قدیمی چیده شده است. هر قفسه مخصوص وسایل یک نفر است. دیوارها مثل اکثر حمامها کاشی کاری سفید است. وسط سالن هم با درختچههای سرسبز و مبلهای راحتی و فرشهای قرمز تزئین شده است. ابتدای سالن محل استقرار مسوولان حمام نظافت تبریز و البته محل فروش محصولاتی از قبیل روشور، کیسه، لیف، صابون های گیاهی وغیره است. پس اگر مسافر شهر تبریز هستید و وسایل حمام با خودتان همراه ندارید نگران نباشید میتوانید از دکه موجود در حمام نظافت تبریز وسایل مورد نیازتان را تهیه کنید.
قدیمیها برای رفتن به حمام و حمل راحتتر وسایل شخصی از سبد یا زنبیل استفاده میکردند. کاسههای کوچک آب هم از ملزومات شخصی در حمامهای قدیمی محسوب میشد که همه یکی از آن را به همراه داشتند. البته که در حمام نظافت کاسههای فلزی داخل حوضچهها وجود دارد که میتوانید از آن استفاده کنید. صابونهای معروف به صابون مراغه که از چربی دام تهیه میشود و شامپوهای خمرهای معروف به شامپو تخم مرغی هم از نوستالژیهای حمام عمومی قدیمی است که اگر همراهتان باشد احتمالا حمام کردنتان را دلچسبتر میکند.
با چند پله دیگه از اولین سالن وارد سالن اصلی حمام نظافت تبریز میشوید. اتاقی بزرگ با سقف گنبدی شکل همراه با نقشهای پراکنده قدیمی در گوشه دیوارها و نوری که از روزنه بزرگ وسط سقف به داخل میتابد و زیبای فضای حمام را دو چندان میکند. معماری کلی فضای حمام عمومی قدیمی است اما کاشی کاریهای جدید و حوضچههایی که در چهار گوشه حمام تعبیه شده نشان از بازسازی جدید حمام میدهد.
نحوه دسترسی حمام نظافت تبریز
آدرس: خیابان آذربایجان، خیابان حکم آباد، میدان دوم.