انواع ماهی های قرمز و تاریخچه آن

بدن این ماهی از نظر شکل ظاهری شبیه ماهی کپور و ماهی برکه‌ای هست. شکم و پهلوها نقره‌ای رنگ و باله دمی فاقد خال‌های سیاه هست.

میانگین طول ماهی‌های قرمز 18 سانتی‌متر هست که گاهی تا 35 متر سانتی‌متر نیز میرسد. وزن اغلب آن‌ها نزدیک به 197 تا 200 گرم بوده و در بعضی موارد دیده شده که به 2/5 کیلوگرم نیز رسیده هست.

دهان این ماهی نیمه تحتانی هست و فلس‌های بدنش بزرگ، ضخیم و دندانه‌دار هست. تعداد فلس بر روی خط جانبی آن 28 تا 32 عدد و اولین کمان آبششی در انواع رشد یافته دارای 39 تا 50 عدد خار هست.

آن چه که تعیین‌کننده رنگ ماهی هست، نوع رنگدانه در سلول‌ها، تعداد مولکول‌های رنگدانه در سلول‌ها و نحوه آرایش رنگدانه‌ها در داخل سلول (پراکنده یا گروهی) هست. ماهی قرمز دارای سلول‌هایی به نام کروماتوفور هست که رنگدانه ساخت میکنند و این رنگدانه‌ها با منعکس کردن نور، به ماهی رنگ می دهند.

ماهی قرمز اگر مدت زمان طولانی در تاریکی بماند، به تدریج تغییر رنگ میدهد تا اینکه تقریباً خاکستری می شود. همین طور ماهی قرمز میتواند در پاسخ به نور، رنگدانه ساخت نماید.

ماهیان قرمز همۀ‌چیز خوارند و زیستگاه اصلی آن‌ها معمولاً در سیبری و جنوب شرقی آسیاست. این ماهی در حدود هزار سال پیش در چین اهلی شد و از آن پس در تمام نقاط دنیا به وسیله انسان انتشار یافت.

در قرن 17 این ماهی بعنوان ماهی تزئینی وارد اروپا گردید و از آن هنگام پرورش این ماهی در ایتالیا، جنوب فرانسه و پرتغال معمول گشت و امروزه در رودخانه‌های اروپا نیز اینگونه دیده می شود. در ایران این ماهی در حوضه‌های دریای خزر، دریاچه ارومیه، هامون و رودخانه کارون یافت میشود.

اگرچه ماهی قرمز در آب‌های سرد زندگی میکند اما تغییر دمای سریع، میتواند آن را سریعاً بکُشد به ویژه اگر آکواریوم کوچک باشد.

باید دقت نمود که دمای آب کمتر از 10 درجه سانتی‌گراد نباشد زیرا برای اینگونه خطرناک هست و درضمن دمای بیش از 30 درجه سانتی‌گراد نیز میتواند به ماهی قرمز آسیب برساند. به این ترتیب دمای ایده‌آل برای ماهی قرمز 20 الی 22 درجه سانتی‌گراد هست.

در حیات وحش، ماهی قرمز از سخت‌پوستان، حشرات و مواد گیاهی تغذیه می کند. در حال حاضر در بازار غذا های آماده و متنوعی برای ماهی‌ها وجود دارد که بسیار ارزان هست و میتوان آن‌ها را از آکواریوم‌ فروشی‌ها تهیه نمود.

برای رعایت تنوع خوراکی ماهی‌ها می توان اضافه بر آن از دل و جگر خام و تازه گوسفند به مقدار بسیار کم یا سفیده تخم‌مرغ آب‌پز شده در بعضی از وعده‌ها به صورت بسیار ریز و قطعه قطعه شده بهره گیری نمود. افزودن میگوی آب شور به غذا نیز ممکن هست برای ماهی‌های قرمز جوان سودمند باشد.

غذاها باید به مقداری ریخته شوند که حدوداً در مدت 5 دقیقه خورده شوند. بیش از حد غذا دادن به آن‌ها معمولاً موجب مسدود شدن روده‌های ماهی شده و می تواند برای سلامتی آن‌ها زیان آور باشد از این رو گاهی با مشاهده میزان مواد دفعی خارج شده از پارگین ماهی، میتوان پی برد که آیا غذای ماهی عمده بوده یا خیر.

گرچه ذکر این نکته نیز حائز اهمیت هست که همانند سایر جانوران، ذائقه و میزان اشتهای ماهی‌های قرمز ممکن هست با یکدیگر متفاوت باشد.

از آنجا که ماهی‌های قرمز در محیط‌های مختلفی زندگی میکنند، میتوانند رفتارهای متغیری داشته باشند. همین طور رفتار آن‌ها می تواند توسط صاحبشان شرطی شود.

ماهی قرمز دارای توانایی بالایی در یادگیری و نیز دارای مهارت‌های یادگیری اجتماعی بالایی هست. اضافه بر این قدرت بینایی بالای آن‌ها، سبب می شود تا بتوانند افراد را از یکدیگر تشخیص بدهند.

صاحب ماهی ممکن هست متوجه شود که ماهی به او واکنش مثبتی نشان می دهد بعنوان مثال به جلوی آکواریوم شنا کند، در اطراف آکواریوم سریع دور بزند و به روی آب بیاید و برای غذا، دهان خود را باز کند در حالیکه با مشاهده سایر افرادی که به سمت آکواریوم می آیند، خود را مخفی کند.

با گذشت زمان آن‌ها یاد می گیرند تا میان صاحبان خود و غذا، یک ارتباط به وجود آورند و زمانی که صاحب خود را میبینند، از وی درخواست غذا کنند.

برای افزایش طول عمر ماهی‌های قرمز باید به نکات زیر دقت نمود :

ـ به جای نگه داری ماهی قرمز در تُنگ‌های کوچک و نامناسب، لازم هست ماهی در ظروف شیشه‌ای بزرگ همچون آکواریوم یا تنگ‌های شیشه‌ای مناسبِ بزرگ نگه داری شود تا ماهی اضافه بر احساس آزادی و راحتی، از اکسیژن بیشتری در آب برخوردار باشد و شرایط مناسب برای زندگی آن فراهم شود. نگه داری ماهی در تنگ و ظرف‌هایی که امروزه به فروش میرسد و بیشتر شبیه به زندان هست، کار مناسبی نیست.

ـ همانگونه که گفته شد دمای ایده‌آل برای نگه داری ماهی قرمز 20 الی 22 درجه سانتی‌گراد هست اما از آنجا که ماهی‌های قرمز از گونه‌های مقاومی به شمار میروند، در طیف دمایی 10 تا 25 درجه سانتی‌گراد نیز می توانند به حیات خود ادامه دهند. نکته‌ای که در این میان باید به آن دقت نمود این هست که دمای محیط هرگز نباید به صورت ناگهانی تغییر کند. نگه داری ماهی قرمز در یخچال! و محیط‌های سرد کاملاً اشتباه هست.

– محل نگه داری ماهی‌ها باید به گونه‌ای باشد که تغییر در روز و شب در آن احساس شود. ماهی قرمز نباید به طور ناگهانی از تاریکی به نور یا بلعکس وارد شود حتی خاموش و روشن نمودن ناگهانی چراغ، سبب میشود که ماهی قرمز دچار شوک شود بنابراین روشنی و تاریکی باید به مرور انجام گیرد.

لازم به ذکر هست که بدن ماهی‌های قرمز نسبت به آفتاب بسیار حساس بوده و ممکن هست با آفتابی که از پنجره می‌تابد، بدن ماهی آسیب دیده و بسوزد .

ـ در صورت بروز هرگونه علائم مریضی یا ناراحتی، ماهی بیمار باید بلافاصله از سایر همنوعانش جدا شده و در محیط دیگری نگه داری شود تا از سرایت مریضی به دیگر ماهی‌ها پیشگیری به عمل آید.

قرار دادن ماهی بیمار به مدت 20 دقیقه در یک لیتر آب که یک قاشق نمک نیز به آن اضافه شده باشد، در خصوص بعضی از مریضی‌ها میتواند خوب واقع شود.

– ماهی قرمز باید در یک محیط کم سر و صدا و کم رفت و آمد نگه داری شود. ایجاد سر و صدای ناگهانی، ضربات و تکان‌های شدید و ناگهانی به سراغ ماهی رفتن، در آن ساخت استرس نموده و ممکن هست منجر به سکته کردن و در نهایت مرگ ماهی شود.

– دست زدن به ماهی قرمز می تواند سبب آسیب مشاهده یا برداشته شدن پوشش محافظتی نازک ماهی شود و میتواند پوست ماهی را در معرض آلودگی با باکتری‌ها یا انگل‌های آبی قرار دهد.

زمانی که آب ماهی‌ها تیره شده و یا میبینید که ماهی‌ در فضای بالای سطح آب شنا کرده و حباب‌هایی را در سطح آب ایجاد میکند، بایستی آب ماهی تعویض شود.

برای تعویض آب حداقل بایستی 12 ساعت، مقداری آب سالم راکه می خواهیم ماهی را در آن بریزیم، در جایی بگذاریم تا کلر آن به طور کامل از بین برود و با آبی که ماهی قرمز در آن بوده، هم دما شود.

دقت به این نکته ضروریست که حتماً در تعویض آب، کلر آن کاملاً از بین رفته باشد و حتماً نظارت نمایید که دمای آب تازه با دمای آبی که ماهی قبلی در آن بوده، یکسان باشد یا تفاوت دمایی کمی با هم داشته باشند.

آشنایی با مریضی‌های ماهی قرمز و روش‌های پیشگیری و بعضاً درمان آن‌ها، میتواند برای جلوگیری از مرگ و میر این نوع ماهی و انتقال این مریضی‌ها به انسان خوب باشد.

ماهی قرمز عمدتاً به دلیل نگهدارى در ظروف نامناسب، تغذیه نادرست و عدم دقت به عوامل آب شامل دمای آب،‌ میزان اکسیژن آب، اسیدیته آب، آمونیاک (بعنوان سمّی‌ترین ترکیب موجود در آب که از متابولیسم بدن ماهی به وجود می آید)، نیتریت‌ها (بعد از آمونیاک سمی‌‌ترین ترکیب آب هست)، نیترات‌ها و نگهدارى ماهی قرمز در مقدار کم آب در داخل تُنگ، تلف می شوند

.

شایع‌ترین بیماری‌های مربوط به محیط زندگی ماهی قرمز عبارتند از:

خفگی

عامل: کمبود اکسیژن (زیر 6 میلی‌ گرم در لیتر)

علائم: ماهی به سطح آب آمده و تنفس سریع دارد.

درمان و رفع مشکل: افزایش میزان هوادهی، کاهش تراکم ماهی، کاهش دمای آب (خیلی سرد نباشد)، رعایت فاصله مناسب از منابع حرارتی در آکواریوم‌‌ها

مریضی تغذیه‌ای

عامل: نبود غذا و یا جیره خوراکی نامتعادل

علائم: فرورفتگی شکم، بی‌اشتهایی، ساییدگی باله‌ها، رشد کم همراه با بی‌حالی

درمان و رفع مشکل: بهره گیری از جیره متعادل و کافی، بهره گیری از غذای زنده در تغذیه، افزودن مولتی ویتامین و مواد کمکی به جیره خوراکی

اسیدی شدن آب

عامل: کاهش میزان اسیدیته (PH) آب به زیر 6/5

علائم: شنای غیرطبیعی ماهی قرمز، به ‌طوری که ماهی در مسیری کوتاه شنا میکند و سپس متوقف میشود. ماهی قرمز به سطح آب آمده و هوا را می‌بلعد و موکوس عمده در آبشش ترشح می شود. پدید آمدن نقاط سفید و خاکستری در سر، سستی و بی‌حالی، تنفس سریع، خونریزی‌های نقطه‌ای زیر پوستی

درمان و رفع مشکل: کنترل میزان PH آب و بالا بردن این میزان از طریق افزودن محلول آهک به آب

قلیایی شدن آب

عامل: بالا رفتن میزان اسیدیته (PH) آب به بیش از 8/4

علائم: خوردگی باله‌ها، تغییر رنگ قهوه‌ای در آبشش‌ها، نداشتن تعادل، بروز نقاط سفید- خاکستری در اطراف سر، موکوس عمده پوستی و نیز خونریزی نقطه‌ای زیر پوستی

درمان و رفع مشکل: عوض کردن آب و نظارت PHآب

ضربه خوردن

عامل: حمل ‌و نقل نادرست ماهی، دستکاری ماهی، برخورد ماهی با اشیا، استرس حمل و نقل

علائم: ریزش فلس‌ها و ساکن ماندن ماهی در کف آب، از بین رفتن شعاع باله‌ها، تیرگی کامل باله‌ها، تیرگی قرنیه، جراحت روی بدن، خونریزی چشمی، بی‌اشتهایی، سستی و بی‌حالی

درمان و رفع مشکل: کاهش تعداد ماهی در یک ظرف، افزایش حجم ظرف نگه داری با افزایش آب

مسمومیت آمونیاکی

عامل: تغذیه بیش از حد ماهی، تجمع مانده‌‌های خوراکی در کف ظرف، تجمع مواد دفعی ماهی در ظرف

علائم: شنای غیرطبیعی ماهی، باز بودن دهان و سرپوش آبششی، تنفس در سطح آب، پرش ماهی، خوردگی باله، ترشح موکوس عمده پوستی، سستی و بی‌حالی

درمان و رفع مشکل: کاهش میزان PH آب، تعویض آب، بهره گیری از زئولیت در سیستم مدار بسته و آکواریوم‌ها

مسمومیت با دی اکسید کربن

عامل: اکسیژن کمتر از 6 میلی گرم در لیتر و دی اکسید کربن بیشتر از 60 میلی گرم در لیتر

علائم: به پهلو افتادن ماهی، کندی تنفس، سستی، بی‌حالی و بی‌اشتهایی

درمان و رفع مشکل: بهره گیری از مواد بافری

مسمومیت با کلر

عامل: افزایش میزان کلر به بیش از 0/5 میلی‌گرم در لیتر

علائم: کمرنگ شدن ماهی قرمز، نداشتن تعادل، رنگ ‌پریدگی آبشش‌ها، گود افتادگی چشم‌ها، تنفس آهسته در سطح آب

درمان و رفع مشکل: تعدیل نمودن آب با بهره گیری از مواد خنثی‌کننده کلر (تیوسولفات سدیم)

مریضی‌های میکروبی

اضافه بر مریضی‌‌های یاد شده، گروه دیگری از مریضی‌‌های ماهی قرمز توسط عوامل زنده ویروسی، باکتریایی، قارچی و انگلی به وجود می آیند که مشورت با دامپزشک برای درمان این مریضی‌ها ضروری هست

.

علائم مریضی‌های میکروبی ماهی قرمز عبارتند از پوسیدگی دم و باله، آبله پوستی، تجمع مایعات در بدن یا آب‌آوردگی شکم، مریضی چشمی، مریضی چرخش، خونریزی پوست، ایجاد انحنا در دم ماهی، تغییر محوطه دهان، ایجاد لکه‌های سیاه در دم ماهی، شنای غیرطبیعی، کمرنگ شدن پوست، ریزش فلس ماهی و بلند شدن پوست، برآمدگی‌های غیرطبیعی در آبشش، خونریزی آبشش، کاهش وزن، کمی تحرک، تحلیل شکم و رنگ پریدگی و انحنا در قسمت قدامی ستون مهره‌ها، کدورت چشم، بیرون‌زدگی چشم‌ها و لکه‌های پوستی … .

به گزارش تالاب در ایران ماهیان قرمز اغلب در هنگام جشن سال نو و برای سفره هفت سین خریداری شده و آن‌ها را به همراه سایر لوازم، در سفره قرار میدهند.

در این خصوص از چند سال قبل تعداد زیادی از فعالان حقوق جانوران در ایران و سایر کشورهای دنیا نسبت به خرید ماهی‌های قرمز و نگه داری نامناسب آن‌ها اعتراض کرده‌اند.

آن‌ها خرید این ماهیان در بسته‌های پلاستیکی و با قیمت پایین را عامل پرورش عمده و در نهایت کشته شدن تعداد تعداد زیادی از آن‌ها میدانند. ایشان بر این باورند که نباید برای لذت‌های آنی و زودگذر، اقدام به خرید جانوران زنده کرد.

فعالیت‌های این کنشگران به صورت‌های گوناگون از جمله انتشار پیام در اینترنت و شبکه‌های اجتماعی، سبب شده هست که خرید این ماهی و نهادن آن بر سر سفره هفت سین در سال‌های قبل کاهش یابد.

در مقابل اقدامات این کنشگران، گروهی از فعالان محیط زیست ابراز مخالفت کرده‌اند. آن‌ها بر این باورند که ماهیان قرمز از معدود جانورانی میباشند که مردم ایران در زندگی با آن‌ها روبرو میشوند و این میتواند به درک بیشتر آن‌ها از جانوران و ایجاد حس علاقه نسبت به سایر جانداران، کمک کند.

از طرفی به باور عده‌ای از کارشناسان محیط زیست، عدم خرید ماهی قرمز سبب افزایش خرید جانوران دیگری چون لاک‌پشت، سمندر لرستانی و … شده که این امر نسل اینگونه‌ها را با خطر انقراض مواجه می‌سازد.

نگه داری از ماهی قرمز دارای اصول و ظرایفی هست که رعایت آن‌ها مستلزم صرف انرژی، وقت و مقدار کمی هزینه هست بنابراین اگر آن‌ها را به خاطر عرف و رسوم، اصرار فرزندان یا سرگرمی می خرید، لطفاً از این اقدام خودداری نمایید زیرا همان طور که ما انسان‌ها دوست نداریم مورد آزار و اذیت قرار بگیریم، تمامی موجودات زنده از جمله حیوانات نیز در این حس با ما مشترک میباشند و جان هر موجود زنده‌ای نزد خداوند ارزشمند هست.

انواع ماهی های قرمز

معرفی انواع ماهی های قرمز

تاریخچه ماهی های قرمز

ماهی قرمز