فرماندهان کل ارتش بعد از انقلاب چه کسانی بوده‌اند؟ + تصاویر

به گزارش خبرنگار حوزه دفاعی امنیتی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، ارتش تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، به عنوان اصلی ترین نهاد رسمی دفاع از تمامیت ارضی کشور در صحنه حاضر بود و این فعالیت‌ها حتما باید با نظارت و مستشاری نیرو‌های آمریکایی که در ارتش حضور داشتند، انجام می‌شد. این امر بیانگگر نفوذ کامل آمریکایی‌ها در ارتش کشورمان بود.

یک افسر ارتش درباره میزان وابستگی ارتش رژیم پهلوی به آمریکایی‌ها نیز اینگونه روایت کرده است که پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در یکی از پادگان‌های ارتش نامه‌ای از ژاندارمی را مشاهده کردم که در آن از ارتش درخواست شده بود پنج عدد خمپاره به ژاندارمری واگذار شود. در ذیل این نامه پاراف شده بود که در صورت موافقت مستشار نظامی (افسر آمریکایی) خمپاره‌ها به ژاندارمری تحویل داده شود.

ارتش پهلوی؛ خط مقدم مقابله با اتحاد جماهیر شوروی

آمریکا برای مقابله با بلوک شرق به همراه کشور‌های پاکستان، ترکیه، عراق، آمریکا و انگلستان پیمانی به نام پیمان سنتو را تشکیل داد که نقش آن همانند خط مقدم در مقابله با بلوک شرق و به خصوص شوروی بود. در واقع هدف از تشکیل چنین ائتلافی استفاده ابزاری از ایران به عنوان کشوری بود که بیشترین مرز را با شوروی داشت. آمریکا به همین منظور و برای حفظ منافعش ایران را به آخرین تسلیحات و تجهیزات روز دنیا مجهز کرد تا در صورت بروز خطرات احتمالی برای منافع آمریکا در منطقه، این توان را داشته باشد تا مدتی در مقابل نیروهای بلوک شرق ایستادگی کند. البته تا زمانی که قوای آمریکا هم از سایر کشور‌های اطراف برای مقابله با تهاجم احتمالی شوروی به این منطقه برسند.

پول نفت ملت ایران در حلقوم آمریکایی‌ها

برای این کار هم نخست نیاز بود تا ایران به جدیدترین و قوی‌ترین تسلیحات و تجهیزات مسلط شود. البته با اینکه هدف این خرید‌ها تقویت توان دفاعی کشورمان بود. اما در برخی موارد این پل صرف راه اندازی مجدد کارخانه‌های ورشکسته و بحران زده آمریکایی مانند نورتروپ گرومن آمریکا بود، یعنی پول نفت ما وسیله‌ای برای احیای صنایع تسلیحاتی آمریکا در دوران پهلوی به شمار می‌رفت که اکثر اوقات این تسلیحات به گونه‌ای به ایران فروخته می‌شد که هیچ‌گاه اجازه انتقال تکنولوژی به ایران داده نمی‌شد و باید مستشاران آمریکایی حتما وارد کشورمان می‌شدند.

طبق گفته سپهبد عبدالله آذربرزین جانشین فرمانده برای خرید هواپیمای اف ۱۴ که بسیاری از کارشناسان خرید آن در برابر گزینه دیگر ارتش برای خرید هواپیمای اف ۱۵ را غیرقابل توجیه می‌دانستند، چرا که پس از خرید هواپیمای اف ۱۴ حتما باید در حدود ۳۰۰ نفر از مسشتاران آمریکایی وارد کشور می‌شدند. اما در مقابل این هواپیما هواپیمای اف ۱۵ قرارداشت که به دلیل تشابه بسیاری از قطعات آن با هواپیمای اف ۴ نیاز نبود که نفر خارحی وارد کشور شود، ایران به سراغ خرید هواپیمای اف ۱۴ رفت.

در واقع اینگونه بود که پای آمریکایی‌ها به ایران باز شد و نیاز بود تا برای کوچک‌ترین بخش‌ها ازمستشاران آمریکایی استفاده شود که آمریکایی‌ها نیز بسیار از این موضوع حمایت کردند.

وابستگی کامل ارتش پهلوی در بُعد فنی و تاکتیکی به آمریکا

استعمار آمریکایی‌ها به حدی بود که آنها حتی اجازه نمی‌دادند تا نیروهای فنی ایرانی اصول و تخصص‌ها را فراگرفته و خود کارهای مربوط به تعمیر و نگهداری تجهیزات را انجام دهند. بلکه فقط مستشاران نظامی آمریکایی اجازه دسترسی به بخش‌های فنی و تخصصی تعمیرات تسلیحات و تجهیزات را داشتند.

همه خرید‌های اشتباه به علت تصمیم‌هایی بود که سران وابسته رژیم شاه به آمریکا می‌گرفتند و با هدر رفت منابع مالی ایران و سود حاصل از فروش نفت ملی کشورمان، نه تنها باعث تقویت بنیه ارتش نمی‌شدند بلکه گاهی با همین خرید‌های اشتباه که در بالا هم ذکر شد، هزینه‌های گزافی را نیز به کشورمان تحمیل می‌کردند.

ارتش جمهوری اسلامی ایران، مستقل و مقتدر

پیروزی انقلاب اسلامی ایران در بهمن‌ماه سال ۵۷، تعجب همه جهان را برانگیخت و دشمنان انقلاب و ایران به این دلیل که کشوری مطیع و وابسته نیاز داشتند، این انقلاب را برنتابیدند. نخستین واکنش‌ آنها تحریم بود. این تحریم‌ها ابتدا از قطعات فنی جت‌های جنگنده و هواپیما‌های نطامی و اسلحه‌های انفرادی آغاز شد و تا امروز به حدی گسترش پیداکرده که از کوچک‌ترین پیچ و مهره‌ها تا قطعات مورد نیاز بخش مسافربری و تجاری کشورمان را نیز شامل شده است. این تحریم‌ها هنگامی شدت پیداکرد که رژیم بعثی عراق روز ۳۱ شهریورماه سال ۵۹ به کشورمان حمله کرد و قصد داشت تا در عرض یک هفته به تهران برسد تا صدام در تهران سخنرانی کند و ارتش انقلابی ایران که با تمام قوا برای دفاع از حریم جمهوری اسلامی ایران وارد دوران هشت ساله دفاع مقدس شده بود، به مرور زمان دچار کمبود قطعات فنی تسلیحات خود شد و این نقطه‌ای برای آغاز خودکفایی ایران در صنایع دفاعی بود.

دومین راهبرد آنها در جهت نابودی انقلاب حمایت از رژیم بعث عراق برای تجاوز به ایران اسلامی در 31 شهریورماه سال 59 بود. آنها با تجهیز صدام به انواع سلاح‌های آمریکایی و مسشتاران نظامی و همچنین دراختیار قراردادن تسلیحات غیرقابل فروش به کشورها، این رژیم را برای حمله به ایران اسلامی تحریک کردند.

ارتش انقلابی ایران اسلامی، خودکفا در تولید و نوآوری

تحریم های تسلیحاتی ایران اسلامی به قدری تشدید شد که محققان جوان کشورمان در صنایع دفاعی و سایر بخش‌های کشور در حوزه دفاعی نظامی دست به کار شده و با یادگیری تجربی مراحل تعمیرات و اورهال این تجهیزات را همواره به روز و کارا نگه دارند.

متخصصان دفاعی ما با تسلط به دانش روز دنیا و به صورت تجربی دانش تعمیر و نگهداری را به دست آورده بودند در دوران دفاع مقدس همواره تجهیزات و تسلیحات را به روز و قابل استفاده نگه داشتند تا مبادا دشمن بعثی ذره‌ای از خاک ایران را به یغما ببرد. پایان دوران دفاع مقدس نیرو‌های فنی و متخصصان شروع به مهندسی معکوس و ساخت نمونه‌های بومی تجهیزات اصلی و حیاتی کردند که پس از موفقیت در این زمینه به سراغ طراحی و ساخت نمونه‌های بومی همان تجهیزات، اما مطابق با دانش روز دنیا و تهدیدات پیرامونی کشورمان رفتند و این کار تا امروز نیز با قوت و جدیت ادامه دارد.

این توانمندی به حدی است که اگر در دوران پهلوی دوم مجبور بودیم برای تامین کوچکترین نیاز‌های خود مانند سیم خاردار جلوی بیگانگان دست دراز کنیم، امروز توانایی تولید تجهیزاتی چون انواع پهپادها، هواپیما‌های جنگنده و آموزشی، انواع ناو‌ها و ناوشکن ها، انواع موشک ها و موشک‌های بالستیک، انواع بالگرد‌ها و بسیاری از تجهیزات روز دنیا را در اختیار داریم.

ساختار ارتش

در این گزارش سعی داریم تا چهار فرمانده کل ارتش از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون را بررسی و تحلیل کنیم.

در این مدت، سرلشکر علی شهبازی (از ۸ مهر ۱۳۷۷ تا ۱ خرداد ۱۳۷۹)، سرلشکر محمد سلیمی (از ۱ خرداد ۱۳۷۹ تا ۲۰ شهریور ۱۳۸۴)، سرلشکر عطاءالله صالحی (از ۲۰ شهریور ۱۳۸۴ تا ۳۰ مرداد ۱۳۹۶) و سرلشکر سیدعبدالرحیم موسوی (از ۳۰ مرداد ۱۳۹۶) فرماندهی ارتش را برعهده داشته‌اند و هر یک به‌نوبه خود منشأ تحولات ارزشمندی در ارتش شده‌اند.

سرلشکر علی شهبازی

او پس از گذراندن تحصیلات دوره متوسطه، وارد دانشگاه افسری نیروی زمینی ارتش شد و دوره‌های نظامی از قبیل دوره‌های مقدماتی نظامی، عالی و فرماندهی و ستاد را طی کرد و در سال ۱۳۶۹ به درجه سرلشکری رسید. او سمت‌هایی نظیر فرماندهی یگان‌های ارتباطی، معاونت طرح و عملیات، معاونت دفتر مشاورت، سرپرست گروه کار نظامی نهاد ریاست جمهوری، معاونت هماهنگ‌کننده ستاد مشترک ارتش و رئیس ستاد مشترک ارتش از ۱۳۶۷ تا ۱۳۷۷ را برعهده داشت.

سرلشکر شهبازی در سال ۱۳۷۷ به‌عنوان اولین فرمانده کل ارتش منصوب شد، اما پس از دو سال از این سمت کناره‌گیری کرد.

سرلشکر محمد سلیمی

امیر سرلشکر محمد سلیمی از افسران انقلابی ارتش بود. وی نیز از دانش‌آموختگان دانشکده افسری و فارغ‌التحصیل دوره دانشکده فرماندهی و ستاد ارتش بود.

سرلشکر سلیمی در دوران جنگ مسئولیت دفتر مشاوره نظامی حضرت امام خمینی (ره) را برعهده داشت، رئیس ستاد جنگ‌های نامنظم بود و در زمان ریاست‌جمهوری رهبر معظم انقلاب، به‌عنوان وزیر دفاع نیز منصوب شده بود. مقام معظم رهبری با آشنایی عمیقی که از این امیر پیشکسوت ارتش داشت، او را از خرداد ۱۳۷۹ به‌عنوان فرمانده کل ارتش منصوب کرد. سرلشکر محمد سلیمی این مسئولیت سترگ را هشت سال (تا ۲۰ شهریور ۱۳۸۴) برعهده داشت.

مقام معظم رهبری در پیامی که به‌مناسبت درگذشت این فرمانده پیشکسوت و انقلابی ارتش صادر شد، آورده‌اند: «این نظامی متدین و متعهد ازجمله معدود یاران ارتشی است که از آغازین هفته‌های پیروزی انقلاب، وسیله ارتباط فعال ارتش با دستگاه انقلاب و نظام جمهوری اسلامی و عنصر مؤثر در جذب بدنه متعهد ارتش به خدمات انقلاب بود و در طول ده‌ها سال در مراکز حساس نظامی همچون وزارت دفاع و فرماندهی ارتش و سرپرستی دفتر مشاورت امام در نیرو‌های مسلح و ریاست ستاد مرکز جنگ‌های نامنظم در سال‌های اول دفاع مقدس، خدمات ارزنده‌ای به‌جای آورد».

سرلشکر عطالله صالحی

امیر سرلشکر عطاءالله صالحی متولد ۱۸ اسفند ۱۳۲۸ است. وی فرمانده کل سابق ارتش جمهوری اسلامی ایران بود. صالحی در سال ۱۳۴۶ وارد ارتش و در سال ۱۳۴۹ با رسته توپخانه از دانشکده افسری فارغ‌التحصیل شد. همچنین در تاریخ ۲۰ شهریور ۱۳۸۴ و پس از استعفای امیر سرلشکر محمد سلیمی به‌سمت فرمانده کل ارتش جمهوری اسلامی ایران منصوب شد.

سرلشکر سیدعبدالرحیم موسوی فرمانده کل فعلی ارتش

فرمانده کل ارتش جمهوری اسلامی ایران دانش‌آموخته دکتری مدیریت دفاع ملی از دانشگاه عالی دفاع ملی و آموزش‌دیده دانشگاه افسری نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران است. وی در طول جنگ ایران و عراق به‌عنوان یکی از فرماندهان ارتش ایران در رسته توپخانه، حضور داشت. او در فاصله سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۵ جانشین فرمانده ارتش بود و از سال ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۶ برای مدت یک‌سال، به‌عنوان جانشین رئیس ستادکل نیروهای مسلح فعالیت می‌کرد.

امیر موسوی در حکمی از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی، در تاریخ ۳۰ مرداد ۱۳۹۶ با ارتقا به درجه سرلشکری، به‌سمت فرمانده کل ارتش جمهوری اسلامی ایران منصوب شد.

اتتهای پیام/