لزوم تمرکز زدایی از مدرک‌گرایی در قرآن

زهرا کرباسی، دکتر داروساز و حافظ کل قرآن در گفت‌و‌گو با ایکنا از استان مرکزی، گفت: از 10سالگی فعالیت خود را در رشته مفاهیم و قرائت قرآن شروع کردم؛ چراکه آن زمان رشته حفظ مثل امروز جدی دنبال نمی‌شد.

وی تصریح کرد: از سن 15سالگی وارد حوزه حفظ شدم و به مدت 6ماه‌و‌نیم کل قرآن را با ترجمه و تفسیر حفظ کردم، بعد از این زمان به فعالیت در حوزه تفسیر علاقمند شدم و جدی پیگیر شدم.

کرباسی در پاسخ به عدم رغبت نوجوانان و جوانان به تفسیر اظهار کرد: متأسفانه تبلیغات در حوزه تفسیر و حتی مسابقات قرآن در رشته تفسیر کمرنگ است، در حال حاضر قرآنیان جنبه ظاهری قرآن را می‌بینند، اما روی کار تفسیر تأکیدها بسیار اندک و تشویق‌ها ناچیز است.

وی ادامه داد: اکثر جامعه قرآنی ما اشتیاقشان به حفظ حتی بدون ترجمه بیشتر است و این مهم برای جامعه قرآنی غم‌انگیزست، گاه وقتی کلاسی برای حافظان کل دارم متوجه می‌شوم برخی از آنان حتی آشنایی با معنای کلی آیات ندارد و نمی‌داند در مورد نماز می‌توان به چه آیه‌ای اشاره کرد.

کرباسی اضافه کرد: در کشورهای دیگر حتی به جز جهان اسلام مثل کشورهای اروپایی و امریکایی روی مفاهیم قرآن در حال کار کردن هستند و این مهم ما را به یاد خطبه 47 حضرت امیر(ع) در نهج‌البلاغه می‌اندازد که حضرت فرمودند؛ «الله الله فِی الْقُرْآنِ لَا یَسْبِقُکُمْ بِالْعَمَلِ بِهِ غَیْرُکُمْ؛ خدا را خدا را در باره قرآن، نیاید که دیگران در عمل به آن از شما پیشى جویند». اما از متن قرآن دور مانده‌ایم و تنها به جنبه‌های ظاهری اکتفا می‌کنیم.

انسجام دستگاه‌ها و سازمان‌ها در پردازش به امور قرآنی

این حافظ کل بابیان این نکته که تبیین متون قرآن در بطن جامعه وظیفه تنها یک دستگاه نیست، گفت: هریک از دستگاه‌ها، نهادها و متولیان برای اشاعه فعالیت قرآنی نقشی دارند که باید به نحو احسن اجرایی کنند، دستگاه‌هایی همچون حوزه‌های علمیه، ارشاد اسلامی، تبلیغات اسلامی، آموزش و پرورش، کانون‌های فرهنگی هنری مساجد، پایگاه‌های بسیج همه باید در قالبی منسجم وارد عرصه شده و خانواده ها که محور اول و اصلی جامعه است را در پردازش به امور قرآنی حمایت کنند.

وی نقش آموزش و پرورش را بعد از خانواده از مهمترین عوامل اشاعه فرهنگ قرآن برشمرد و اضافه کرد: دانش‌آموزان باید در بدو ورود به مدرسه با قرآن و به ویژه مفاهیم آن آشنا شوند، امروز دانش‌آموزان در مدرسه از کلاس اول تا ششم جزء 30 قرآن را حفظ می‌کنند، اما بسیار پسندیده است که روی تفسیر با زبان خود کودکان هم کار شود تا کودک علاوه‌براینکه با مفاهیم کاربردی این مصحف شریف آشنا می‌شود در برابر آسیب‌های اجتماعی، فرهنگی و اعتقادی در دوران جوانی هم بیمه شود.

کرباسی لزوم ورود تفسیر قرآن در دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه را مورد تأکید قرار داد و افزود: گاه برخی از دانشجویان حتی رشته قرآن و حدیث و یا بانوان طلبه حوزه علمیه قادر به پاسخگویی پرسش قرآنی نیستند، ورود تفسیر و حفظ موضوعی قرآن در این دو مجموعه آموزشی بسیار ضروری است.

ورود نوجوانان در رشته حفظ موضوعی

مؤلف کتاب نسخه شفابخش به علاقمندان قرآن توصیه کرد: اگر جوانان و نوجوانان نمی‌توانند تمام آیات را حفظ کنند می‌توانند در رشته حفظ موضوعی ورود پیدا کرده و آیات را به صورت مفهومی فراگیرند تا به صورت عملی بتوانند آیات را در زندگی جاری کنند.

وی «اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی مِنْ أَنْصَارِهِ وَ أَعْوَانِهِ وَ الْمُسْتَشْهَدِینَ بَیْنَ یَدَیْه» را آرزوی خود دانست و بیان کرد: هدایای بسیاری در حوزه قرآن گرفتم، اما بهترین آنها قرآنی بود که همان سالی که قرآن را حفظ کردم از پدر بزرگم آیت‌الله غیوری، مفسر قرآن گرفتم.

کرباسی با استناد به آیه 96 سوره مبارکه«اعراف» که می‌فرماید؛ « وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَىٰ آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنَا عَلَیْهِمْ بَرَکَاتٍ مِنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ؛ و چنانچه مردم شهر و دیارها همه ایمان آورده و پرهیزکار می‌شدند همانا ما درهای برکاتی از آسمان و زمین را بر روی آنها می‌گشودیم»، فراگیر و پیاده شدن آموزه‌های قرآن در جامعه را از دغدغه‌های خود بیان کرد و افزود: اگر حافظ و قاری هستیم یا نیستیم باید عامل به مفاهیم قرآن باشیم؛ چراکه عدم توانایی در یکی از این دو رشته از مسئولیت‌ها در برابر جاری ساختن آموزه‌های قرآنی کم نمی‌کند.

کم‌رنگی عمل به قرآن در جامعه

وی از کمرنگ بودن عمل به آیات قرآن در جامعه ابراز تأسف کرد و گفت: آیات قرآن در همه زمینه‌ها در اجتماع پیاده نمی‌شود، حتی عامل بودن به مفهوم قرآن در بین جامعه قرآنی هم کم‌رنگ است و این کم رنگی به عدم شناخت آنان به مفاهیم قرآن بازمی‌گردد، شاید معنای تحت لفظی را بدانند، اما در عمق مفاهیم وارد نشدند، امروز متأسفانه تمرکز روی مدارک قرآنی و مسابقات بیشتر شده است، برخی از قاریان روی صوت و لحن، تجوید، وقف و ابتدا کار می‌کنند و همین عامل باعث می‌شود که از متن قرآن دور بمانند.

کرباسی در خصوص اثرگذاری جلسات قرآن به آیه 44سوره مبارکه«بقره» که می‌فرماید؛ «أَتَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَتَنْسَوْنَ أَنْفُسَکُمْ وَأَنْتُمْ تَتْلُونَ الْکِتَابَ ۚ أَفَلَا تَعْقِلُونَ؛ چگونه شما مردم را به نیکوکاری دستور می‌دهید و خود را فراموش می‌کنید و حال آنکه کتاب خدا را می‌خوانید، چرا اندیشه نمی‌کنید؟» استناد کرد و افزود: اگر در جلسات قرآن آیه‌ای تلاوت می‌شود باید به آن عمل شود، اگر ما جامعه قرآنی نسبت به آیات عامل نباشیم بی‌شک نمی‌توانیم اثرگذار باشیم.

انتهای پیام