چند ساعت بعد از نزدیکی می توان قرص اورژانسی خورد؟
اگر اسپرم و تخمک با هم ترکیب شوند، آیا دیگر نمی شود جلوی هیچ چیز را گرفت؟
داشتن رابطه های محافظت نشده، در صورتی که برای بچه دار نشدن برنامه ریزی نداشته باشید، نهایتا به خوردن قرص اورژانسی منجر می شود. بسیاری از خانم ها درباره مصرف این قرص ها پرسش هایی را دارند.
سئوال: سلام ببخشید ایا بعد از لقاح قرص اورژانسی اثر میکند . من دو روز قبل از تخمک گذاری رابطه محافظت نشده داشتم و مایع منی داخل ریخته شده و دو روز بعد از تخمک گذاری قرص اورژانسی یکی ساعت دو بعد ازظهر یکی ساعت ۱۲ شب خوردم ایا احتنال بارداری وجود دارد؟ یا با خوردن قرص بارداری کنسل میشه؟
پاسخ مشاور
سلام تا ۷۲ ساعت بعد از نزدیکی زمان دارید تا از قرص اورژانسی استفاده کنید.
اگر اسپرم و تخمک با هم ترکیب شوند، آیا دیگر نمی شود جلوی هیچ چیز را گرفت؟ جواب این است که می شود؛ اما باید عجله کرد تا سلول تخم، لانه اش را در جداره رحم نسازد. اگر ساخت و مستقر شد، آن وقت از بین بردنش شاید بشود مصداق سقط و این جور حرف های خطرناک.
این، شروع قصه ای است که (صبح روز بعد) نام دارد.
پیش از این که بگوییم قصه این روش (اورژانس) پیشگیری از بارداری از کجا شروع می شود، این ۳ نکته را باید به خانم های محترم یادآوری کنیم:
۱- این روش فقط و فقط درموارد اورژانس به کار می آید. پس، بی خیال روش های معمول ضد بارداری نشوید، به امید (صبح روز بعد).
۲- هر کس خربزه می خورد، پای لرزش می نشیند. اگر برای اولین بار از این روش استفاده کردید و اذیت شدید، این ضرب المثل یادتان بیاید.
۳- اگر یک بار از این روش استفاده کنید، یعنی شما و همسر محترم به احتمال زیاد هنوز نتوانسته اید یک روش پیشگیری از بارداری درست و حسابی پیدا کنید. پس یک بار دیگر با پزشک مشورت کنید، لطفا.
صبح روز بعد:
در اولین فرصت، ۲ قرص خوراکی ضد بارداری HD همراه با حداقل یک لیوان شیر یا آب بخورید. این نوبت اول است. پس باید طوری برنامه ریزی کنید که نوبت دوم، یعنی ۱۲ ساعت بعد، ۲ قرص دیگر هم بخورید.
البته، مصرف نوبت اول را بی دلیل نباید به تأخیر انداخت. هرچه زمان بیشتری بگذرد، احتمال موفقیت کم می شود. چرا؟ چون گفتیم که کار این قرص ها جلوگیری از لانه گزینی سلول تخم است و اگر سلول تخم زرنگ باشد و زود خودش را به سنگر برساند، قرص ها دیگر معجزه نمی کنند.
اگر بیش از ۷۲ ساعت از رابطه جنسی گذشته باشد، دیگر با قاطعیت می شود گفت از دست قرص ها هیچ کاری برنمی آید.
ناراحت نشوید. قرص صبح روز بعد دقیقا فقط برای روز بعد نیست و می شود آن را تا ۷۲ ساعت بعد هم استفاده کرد. با این وجود، هرچه زودتر مصرف شود، نتیجه بهتری دارد و ایده آلش این است که تا ۲۴ ساعت بعد مصرف شود.
اما چرا بعد از ۷۲ ساعت فایده ندارد؟ چون اسپرم حداکثر در رحم می تواند ۷۲ ساعت زنده بماند. بعد از آن، یا سلول تخم تشکیل و بازی تمام شده، یا این که اصلا اسپرمی زنده نمانده که بخواهد دردسر درست کند. یا رومی روم شده، یا زنگی زنگ.
عصر روز بعد:
۱۲ساعت پس از خوردن قرصهای نوبت اول، ۲ قرص HD دیگر می خورید، البته اگر در این ۱۲ ساعت اتفاق خاص دیگری نیفتاده باشد. مثلا اگر تا دو ساعت پس از مصرف قرص ها در نوبت اول یا دوم، استفراغ کنید (عارضه کاملا شایعی است. خربزه و لرزش که یادتان نرفته؟) در اولین فرصت باید ۲ قرص دیگر HD میل کنید. اگر این اتفاق بعد از خوردن قرص ها در نوبت اول رخ دهد، قرصهای نوبت دوم کماکان باید ۱۲ ساعت بعد از نوبت اول مصرف شوند.
استفراغ اگر بیش از دو ساعت بعد از مصرف قرصها رخ دهد، اهمیتی ندارد. دارو جذب شده است. خلاص.
قرص های HD را می توانید از داروخانه تهیه کنید. این ها همان قرص های ضد بارداری معمول هستند که روزی یک عدد از آنها را می خورند. اگر داروخانه HD نداشت، قرص نوع LD را دیگر حتما دارد. فرقش این است که LD را درهر نوبت باید ۴تا مصرف کنید. (در مجموع ۸ قرص)
ممکن است داروخانه بدون نسخه این قرص را به شما ندهد. کار خوبی می کند. در آمریکا هم مدت ها این بحث وجود داشت که آیا می شود این قرص ها را بدون تجویز پزشک به مردم داد یا نه. البته ظاهرا بالاخره تصویب شده که قرص های صبح روز بعد (morning after pill) که در آنجا در بسته بندی های حاوی ۲ قرص عرضه می شود (نه بصورت ورق های ۱۰تایی قرص که در کشور ما هست و در این مورد، ۴ تایش مصرف می شود و بقیه اش را عملا دور می ریزیم)، بدون نیاز به نسخه پزشک به هر فرد بالای ۱۸ سال فروخته شود.
بد نیست بدانید قیمت این قرص ها در آمریکا ۲۰ تا ۴۰ دلار است. چیزی حدود ۱۰۰ برابر قیمت قرص های ما.
برای آنها که به علم و دانش علاقه بیشتری دارند، باید عرض شود که اگرچه مکانیسم دقیق تأثیر قرص ناشناخته است، ولی گفته می شود این قرص ها با تداخل در تخمک گذاری یا لقاح (یکی شدن تخمک و اسپرم) و یا جلوگیری از لانه گزینی از حاملگی جلوگیری می کنند. قرص ها حاوی پروژسترون یا استروژن یا هردو هستند.
پروژسترون، مانع رسیدن اسپرم به تخمک یا چسبیدن تخمک هاى بارور شده به دیواره رحم (لانه گزینی تخم) مى شود؛ استروژن هم مانع آزاد شدن تخمک از تخمدان ها (تخمک گذارى).
صبح روز بعدتر:
اگر قرص ها را درست استفاده کرده باشید، به احتمال زیاد بعد از یک روز دچار عوارض جانبی شده اید: تهوع ، استفراغ، سردرد، سرگیجه، دل درد، لکه بینی، انقباض عضلات، حساسیت و درد پستان ها و…
خیلی هم نگران نشوید. رایج ترین عارضه تهوع است که معمولاً پس از ۲۴ رفع می شود. اگر تهوع و استفراغ خیلی اذیتتان کرد، تزریق یک آمپول ب ۶ عضلانی کمک می کند.
صبح چند روز بعد:
هیچ علامت فوری که نشان بدهد قرصها اثر کرده اند یا نکرده اند، وجود ندارد. فقط قاعدگی باید سر موقع اتفاق بیفتد. اگر شروع قاعدگی، بیش از یک هفته به تاخیر بیفتد، باید به پزشک مراجعه کرد.
نکته مهم۱:
اگر بعد از مصرف قرصها، دوباره مقاربتی انجام شود که احتمال بارداری در آن وجود داشته باشد، قرصها از بارداری مجدد جلوگیری نمی کنند.
نکته مهم۲:
توجه کنید که اگر قرص ها درست هم خورده شوند، در ۱۱ درصد موارد، احتمال حاملگی وجود دارد.
عوارض و مضرات مصرف قرص اورژانسی ضد بارداری
استفاده از قرص اورژانسی تخمدان را از انجام صحیح مکانیزم و فعالیت خود باز می دارد و بنابراین مصرف طولانی مدت و مکرر این قرص ها باعث اختلال در فعالیت تخمدان شده و ممکن است در آینده باعث ایجاد مشکلات ناباروری بشود.
- ممکن است باعث ایجاد تهوع بشود
- این روش از پیشگیری در جلوگیری از سرایت بیماری های مقاربتی ناتوان است
- سرگیجه نفخ و ناراحتی معده لکه بینی از دیگر عوارض مصرف قرص های اورژانسی باشد
استفاده از قرص اورژانسی تخمدان را از انجام صحیح مکانیزم و فعالیت خود باز می دارد و بنابراین مصرف طولانی مدت و مکرر این قرص ها باعث اختلال در فعالیت تخمدان شده و ممکن است در آینده باعث ایجاد مشکلات ناباروری بشود.
- ممکن است باعث ایجاد تهوع بشود
- این روش از پیشگیری در جلوگیری از سرایت بیماری های مقاربتی ناتوان است
- سرگیجه نفخ و ناراحتی معده لکه بینی از دیگر عوارض مصرف قرص های اورژانسی باشد
مهمترین مطالب در اینباره:
قرص اورژانسی یا پیشگیری اضطراری از بارداری نوعی قرص ضد بارداری است که میتوان آن را بعد از رابطۀ جنسیِ محافظتنشده مصرف کرد و از بارداری جلوگیری نمود.
اگر فکر میکنید که روشتان برای جلوگیری از بارداری موفق نبوده یا کلاً از روش خاصی برای پیشگیری استفاده نکردهاید و نمیخواهید باردار شوید، قرص اورژانسی میتواند به شما کمک کند.
قرص پلن بی یا صبح روز بعد (Plan B pill)
به این قرص گاهی اوقات «قرص روز بعد» نیز گفته میشود؛ قرص اورژانسی (EC) دو نوع مختلف دارد.
اولین نوع حاوی لوونورژسترول است. این نوع قرص اورژانسی تحت نام برندهای Plan B One-Step، Take Action و AfterPill عرضه میگردد. برای تهیۀ این قرصها میتوانید به داروخانهها مراجعه کنید که نیازی به نسخۀ پزشک ندارند و خرید آنها توسط هر فردی با هر سنی مجاز است.
در صورت مصرف صحیح، این قرصها میتوانند احتمال بارداری را ۷۵ تا ۸۹ درصد کاهش دهند.
دومین نوع قرص هورمونی تنها توسط یک برند ساخته میشود و ella نام دارد. این قرص حاوی هورمون اولیپریستال استات است. برای تهیۀ این قرص به نسخۀ پزشک نیاز دارید. قبل از مراجعه به داروخانه برای تهیۀ این قرص، ابتدا با داروخانه تماس بگیرید تا از در دسترس بودن آن مطمئن شوید.
قرص الا بهعنوان مؤثرترین نوع قرص صبح روز بعد در نظر گرفته میشود و نرخ موفقیت آن ۸۵ درصد است.
خطرات احتمالی
عوارض جانبی جدی یا خطرات شناختهشدهای وجود ندارند که با مصرف قرصهای پلن بی مرتبط باشند. اغلب علائم و عوارض بعد از یک یا دو روز فروکش میکنند.
بسیاری از زنانی که از آییودی استفاده میکنند نیز تجربۀ عوارض جانبی ندارند یا عوارض مضر نیستند. بااینوجود، در موارد نادر، استفاده از این دستگاه با خطرات و عوارضی همراه است که عبارتاند از:
ابتلا به عفونت باکتریایی در حین یا بعد از جایگذاری دستگاه که باید با مصرف آنتیبیوتیک درمان شود
آسیب دیدن دیوارۀ رحم توسط آییودی که این وضعیت به جراحی و جداسازی دستگاه نیاز دارد
ممکن است دستگاه جابهجا شده و از رحم بیرون آید که در این حالت دستگاه برای جلوگیری از بارداری مؤثر نیست و باید دوباره جایگذاری شود
زنانی که علیرغم داشتن آییودی باردار میشوند بسیار بیشتر در خطر حاملگی خارجرحمی هستند. اگر فکر میکنید که با جایگذاری آییودی همچنان باردار خواهید شد، سریعاً به پزشکتان مراجعه کنید. حاملگی خارجرحمی میتواند به فوریت پزشکی تبدیل شود.
اگر آییودی دارید و موارد زیر را تجربه میکنید، حتماً با پزشکتان تماس بگیرید
طولِ ریسمانِ دستگاه آییودی تغییر کرده است
دشواری تنفس دارید
بدون هیچ دلیلی به لرز یا تب دچار میشوید
درد یا خونریزی در حین رابطۀ جنسی بعد از چندین روز از جایگذاری دستگاه
فکر میکنید که باردار هستید
حس میکنید که قسمت پایینیِ آییودی به داخل گردن رحم رفته است
تجربۀ گرفتگی شکم شدید یا خونریزی شدید
اقدامات پس از مصرف قرص اورژانسی
به مصرف قرص ضد بارداری و محافظت ادامه دهید
بعد از استفاده از روشهای پیشگیری اضطراری از بارداری (قرص اورژانسی یا آییودی) به استفادۀ منظم از سایر روشهای جلوگیری از بارداری در هنگام رابطۀ جنسی ادامه دهید. روشهای پیشگیری اضطراری از بارداری نباید بهعنوان روش دائمی جلوگیری از بارداری استفاده شوند.
انجام آزمایش بارداری
حدود یک ماه پس از مصرف قرص اورژانسی یا استفاده از دستگاه آییودی یا در صورت تجربه نکردن قاعدگی، آزمایش بارداری را انجام دهید. اگر قاعدگیتان دیر شده و آزمایش بارداری منفی است، چند هفتهای صبر کنید و دوباره آزمایش دهید. ممکن است پزشکان با استفاده از آزمایشهای ادرار و خون برای تشخیص بارداری اقدام کنند، چراکه گاهی اوقات میتوان با این آزمایشها بارداری را زودتر تشخیص داد.
آزمایش عفونتهای مقاربتی (STIs)
اگر فکر میکنید که به عفونتهای مقاربتی مبتلا شدهاید، با پزشک زنان یا کلینیک محلی خود تماس بگیرید و برای انجام آزمایشات لازم اقدام کنید. آزمایش کامل STI معمولاً مواردی نظیر بررسی ترشحات واژن برای تشخیص سوزاک، کلامیدیا و تریکومونیاز را شامل میشود.
این آزمایش همچنین بررسی خون برای تشخیص HIV، سیفیلیس و هرپس تناسلی را در برمیگیرد. در برخی مواقع پزشک آزمایش فوری و شش ماه بعد آزمایش دوباره برای تشخیص HIV را توصیه میکند.
اگر قرص اورژانسی اثر نکند
اگرچه احتمال موفقیت قرص اورژانسی و دستگاه آییودی در پیشگیری از بارداری بالا است، اما در موارد نادر امکان شکست وجود دارد. اگر آزمایش بارداریتان مثبت است، برای اقدام بعدی با پزشکتان مشورت کنید.
اگر میخواهید بارداری را ادامه دهید، پزشک میتواند برنامۀ مراقبت پیشزایمانی را برایتان ترتیب دهد. اگر بارداریتان ناخواسته است، برای بررسی گزینههای مورد نظر با پزشکتان صحبت کنید.