انقراض؛ بهای فیله و سوپ کوسه

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران، هرچند سازمان حفاظت محیط‌ زیست عکس منتشر شده از شکار کوسه سرچکشی در فضای مجازی را متعلق به دو سال پیش عنوان می‌کند اما بخش دولتی و خصوصی از تهدید کوسه‌های خلیج‌فارس بویژه در صیدهای ضمنی و ترال خبر می‌دهند. قیمت بالای باله این‌گونه دریایی و علاقه کشورهای شرق آسیا به آن از جمله بلایایی است که تورها را به‌جان این‌گونه در معرض انقراض می‌اندازد. باله کوسه در تایلند و هنگ‌کنگ و چین مشتریان پرو پا قرصی دارد.

«امین طلاب»، رئیس اداره محیط‌ زیست دریایی بوشهر شکار کوسه را ممنوع اعلام می‌کند اما این مسأله را هم کتمان نمی‌کند که کوسه‌ها در صیدهای ضمنی به دام می‌افتند. او یادآوری می‌کند: «سردخانه‌ها اجازه پذیرش لاشه کوسه‌ها را ندارند.»

اما فیله کوسه‌ها هم داستان جداگانه‌ای دارد. به‌گفته یکی از کارشناسان محیط‌ زیست دریایی که نمی‌خواهد نامی از او به میان بیاید فیله کوسه‌ها در بازار شهرهایی چون شیراز، تهران، قم و سیستان و بلوچستان به فروش می‌رسد.‌ به‌گفته او، بسیاری از شهروندان این شهرها نمی‌دانند آنچه به‌ نام شیرماهی می‌خرند، فیله کوسه است. این کارشناس می‌گوید: «فیله کوسه مشتری کمتری در شهرهای جنوب کشور و در سواحل خلیج‌فارس دارد.»

فروش روغن کوسه در بنادر جنوبی ایران چیز غریبی نیست و تقریباً هر گردشگری ظرف کوچکی از آن را از بومی‌ها خریده است. یکی از غواصان بندرعباسی هم یکی از دلایل شکار کوسه‌ها را طب خلیجی می‌داند. به‌گفته او، از این روغن برای درد مفاصل استفاده می‌شود. البته او یادآوری می‌کند که برخی از بومی‌ها روغن مایع به روغن کوسه اضافه می‌کنند و می‌فروشند.

او کوسه سرچکشی را از انواع کوسه‌های کمیاب می‌داند و بسیار تعجب می‌کند که تصویری از شکار آن منتشر شده است. برخی از صیادان و فعالان صنایع دریایی معتقدند که زاد و ولد در کوسه‌ها بالاست و کسانی که روی انقراض کوسه‌ها اصرار می‌ورزند، صاحبان کشتی‌های صنعتی‌اند که می‌خواهند شکار و کوسه‌ها در اختیار خودشان باشد. آنها اعتقاد دارند این افراد ایرانی‌های صاحب نفوذی هستند که توانسته‌اند کشتی‌های چینی را به مالکیت خودشان درآورند و همچنان به صید ترال مشغولند. البته برخلاف این ادعا، کارشناسان محیط‌ زیست آژیر قرمز انقراض کوسه‌ها را به صدا درآورده‌اند.

«افشین عسگری»، مسئول دریایی اداره کل حفاظت محیط‌ زیست هرمزگان هم می‌گوید: «متأسفانه در چند سال اخیر تقاضا برای باله کوسه و همچنین روغن جگر آن با هدف درمان پادرد و کمردرد زیاد شده است.» او کوسه‌ها را از گونه‌های در حال انقراض می‌داند و می‌گوید: «صید آن ممنوع است.» به‌گفته او بعد از این ممنوعیت، کوسه‌ها به‌صورت غیرقانونی به خارج از استان فرستاده می‌شوند. عسگری کوسه را بالاترین، زنجیره غذایی در خلیج فارس می‌داند که جمعیت سایر آبزیان، تنوع زیستی و تعادل اکولوژیک دریا را کنترل می‌کند. به‌گفته او کوسه‌ها در اقیانوس‌ها نقش جاروبرقی را دارند و محیط را متعادل نگه می‌دارند. او هم اعتقاد دارد که فروش فیله کوسه با دوز و کلک در بازارهای داخلی در جریان است و به‌عنوان شیرماهی به مردم فروخته می‌شود. به‌گفته عسگری، فیله کوسه به‌جای ماهی هور یا زرده هم تُن می‌شود و در بازار توزیع می‌شود. او یادآوری می‌کند که گوشت ماهی‌های تن، قرمز است و هر تن که از گوشت سفید تشکیل شده احتمالاً فیله کوسه یا ماهی دیگری است.» او یکی از دلایل شکار کوسه‌های در معرض انقراض را عدم وجود یگان ساحلی دریا از سوی سازمان حفاظت محیط‌ زیست می‌داند و اعتقاد دارد دستگاه‌های درگیر با دریا با همکاری سازمان حفاظت محیط‌ زیست باید یک یگان دریایی برای حفاظت خلیج‌فارس ایجاد کنند. او درباره چرایی و چگونگی صدور باله کوسه به کشورهای آسیای شرقی با‌وجود ممنوعیت شکار کوسه هم می‌گوید: «دو سال پیش گمرک‌ تهران مجوز صادرات باله کوسه را داد. من در نامه‌ای خواستار توضیح سازمان شیلات مبنی بر چرایی صادرات باله کوسه با‌وجود ممنوعیت شکار آن شدم اما شیلات پاسخی به نامه محیط‌ زیست نداد.» او اعتقاد دارد، دریابانی هم تجهیزات لازم را برای کنترل دریای جنوب ندارد. ‌عسگری می‌گوید: «اراده‌ای هم برای تشکیل یگان حفاظت دیده نمی‌شود.» به‌گفته او تمام کشورهای ساحلی، یگان ساحلی بسیار فعالی دارند اما به‌رغم وجود ۲ هزار کیلومتر خط ساحلی در ایران هیچ یگانی روی آن نظارت ندارد.‌‌‌