روانشناسی از تعاریف پر طمطراق تا کارآیی در شرایط بحران

فاطمه طاهری در یادداشتی نوشت: با کمی تحقیق درباره «روانشناسی» در موتورهای جست‌وجوگر اینترنتی به مفاهیم و تعاریف بزرگ و پرطمطراق می‌رسیم به طور مثال سایتی در تعریف روانشناسی آورده است «روان‌شناسی یا سایکولوژی (Psychology) علمی است که با استفاده از روش علمی به پژوهش و مطالعه روان (ذهن)، فرایند ذهنی و رفتار در موجودات زنده می‌پردازد به عبارت دیگر، روان‌شناسی به مباحث رفتار و فرایندهای روانی می‌پردازد، منظور از «رفتار» همه حرکات، اعمال و رفتار قابل مشاهده مستقیم و غیرمستقیم است و منظور از فرایندهای روانی مباحثی همانند احساس، ادراک، اندیشه(تفکر)، هوش، شخصیت، هیجان، انگیزش، حافظه و… است».

گفته می‌شود آغاز پژوهش‌های روان‌شناختی به‌شکل علمی و آکادمیک به اواخر قرن هفدهم و اوایل قرن هجدهم بازمی‌گردد؛ می‌توان گفت اکتشافات و تحقیقات قابل توجه در روان‌شناسی، از حدود ۱۵۰ سال پیش شروع شده ‌است.

بنا به گفته محمد حاتمی رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور حدود ۳۰ هزار دانش آموخته روانشناسی و مشاوره عضو سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور هستند که تاکنون 6 هزار و ۵۰۰ نفر از این تعداد موفق به کسب پروانه فعالیت و اشتغال شده‌اند همچنین حدود ۲۵۰ هزار دانشجو در سراسر کشور در رشته روانشناسی و مشاوره مشغول تحصیل هستند.

با این وجود حاتمی معتقد است که تعداد کارشناسان روانشناسی و مشاوره در سطح کشور مطابق با نیاز جامعه نیست و با استانداردهای جهانی فاصله زیادی دارد چرا که در گذشته سرمایه‌گذاری مناسبی برای توسعه خدمات این رشته در کشور صورت نگرفته است.

از سویی دیگر بنا بر آمار حدود 1000 مرکز خدمات روانشناسی و مشاوره در سطح کشور دایر است که به مراجعان خدمات می‌دهند.

این روزها جهان با ویروسی ناشناخته تحت عنوان "کرونا ویروس" دست و پنجمه نرم می‌کند و به تبع نیز در کشور ما ایران هم این ویروس مشکلات عدیده ای ایجاد کرده است.

از چهارم اسفندماه 98 که شیوع ویروس کرونا در ایران رسما اعلام شد تمهیداتی از جمله خودقرنطینگی برای مقابله با این ویروس در نظر گرفته شد. بر اساس آمار منتشر شده در رسانه‌های رسمی کشور تا به امروز حدود132 هزار نفر مبتلا به این ویروس شده‌اند و بیش از 7 هزار نفر نیز جان خود را از دست داده‌اند.

بی شک شیوع این ویروس پرخطر که به نوعی زندگی عادی انسان‌ها را مختل کرده و نیز راه انتقال آن که لازم است برای جلوگیری از مبتلا شدن از اقلام بهداشتی به شکل گسترده و حتی خسته کننده ای استفاده کرد، روح، روان و آرامش مردم را با مخاطراتی مواجه کرده که تحمل آن برای هر انسانی اعم از زن و مرد و پیر و جوان سخت است.

این 132 هزار نفر مبتلا و یا مبتلا شده به ویروس کرونا را اگر در قالب عضویت هر کدام در یک خانواده 4 نفره در نظر بگیریم می‌توان گفت به رقمی بسیار قابل توجه یعنی چیزی در حدود نیم میلیون نفر می‌رسیم که در کشور با مشکلات ریز و درشت مرتبط با بیماری کرونا مواجهه هستند.

از سویی دیگر خودقرنطینگی به مرز 100 روزگی رسیده و در این مدت بسیاری از موضوعات از جمله کسب وکارها، گذران زندگی، نحوه تربیت فرزندان با توجه به محدودیت‌های خروج از منزل، نحوه ارتباط همسران بایکدیگر، رفتارهای اعضای خانواده و... به علامت سوال هایی رسیده که پاسخ به آن‌ها بی شک با کمک یک روانشناس می‌تواند پاسخی نزدیکتر به نمره 20 باشد.

اگرچه ایرادات زیادی به نحوه مقابله دولت با این ویروس نامیمون وارد است اما از آنجا که پایان این روزهای سخت همچنان مشخص نیست هنوز هم فرصت باقی است و می‌توان با ارائه راهکارهایی به جنگی با درصد پیروزی بالاتری با لشکر کرونا ویروس رفت.

خلاء حضور اقدامات، راهکارها و مشاوره‌های روان شناسی برای مقابله با ویروس کرونا بسیار چشمگیر است این در حالی است که به ازای هر 286 نفر یک دانش آموخته و دانشجوی روانشناسی در کشور وجود دارد که هر کدام به نوبه خود می‌توانند در حل مشکلات روحی و روانی ناشی از این بیماری تنش زا مثمرثمر واقع شوند.

سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور با کمک دولت می‌توانند روانشناسان را دسته بندی کرده و با ایجاد کمپین‌هایی(با برنامه و ظابطه‌های اصولی) در فضای مجازی به کمک‌رسانی های مشاوره‌ای بپردازند.

در این میان وزارت فناوری اطلاعات ضمن ایجاد تعاملاتی با اپراطورهای خطوط تلفن‌های همراه می‌تواند بسته‌های مکالمه و اینترنت را به صورت رایگان برای مشاوران حاظر در این کمپین در نظر بگیرد تا روانشناسان فارغ از دغدغه هزینه‌های احتمالی که ممکن است بر روی دوششان بیفتد به امر مشاوره بپردازند چرا که ذکات علم نشر آن است.

مردم نیز بدون واهمه از هزینه‌های بالای مشاوره می‌توانند از فعالیت‌های مثبت این کمپین استفاده کنند و روزهای کرونایی خود را با آرامش خاطر بیشتری سپری کنند.

تا بدین طریق و در واقعیت «همه با هم کرونا را شکست دهیم».