خبرگزاری مهر، گروه استانها - پروژه کمربند جنوبی مشهد بزرگترین سرمایه غیر قابل برگشت مشهد یعنی سرمایه طبیعی را متأثر میکند، لذا نباید با نگاهی تک بعدی و صرفاً ترافیکی به این پروژه نگاه کرد. این پروژه سالهاست که بلاتکلیف مانده است و اما و اگرهای بسیاری برای تغییر کاربری آن از سوی مدیران شهری و دوست داران محیط زیست طی این مدت مطرح شده است.
هنوز مطالعات محیط زیستی پروژه کمربند جنوبی انجام نشده است لذا از آنجایی که این مطالعات قرار بود فصل الخطاب حاشیهها و تعیینکننده سرنوشت این پروژه باشد، این روزها خودش حاشیهای بر حاشیهها افزوده است.
تورج همتی، مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی اظهار کرد: اجرای پروژه کمربند جنوبی مشهد از ۱۰ سال پیش با مصوبه شوای عالی شهرسازی انجام شده که در آن زمان الزامی بر انجام مطالعات ارزیابی زیست محیطی قبل از اجرای پروژههایی از این دست وجود نداشت.
وی با اشاره به ضرورت مطالعات در این حوزه، افزود: شهرداری مشهد موظف شده است مطالعات زیست محیطی این پروژه را با توجه به ارزش و وسعت آن تهیه و ارائه دهد که تاکنون گزارشی در این زمینه دریافت نکردهایم.
مدیر کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی گفت: در اجرای این پروژه مجموعه شهرداری و متولیان مربوطه تصمیمگیری و اقدام کردهاند و انتظار داریم مردم و رسانهها با توجه به تلاش مسؤولان برای بهبود اوضاع شهر با سعه صدر وضعیت پیشرفت این پروژه را در نظر بگیرند.
وی با اشاره به اجرای بیش از ۸۰ درصد پروژه و تأثیر آن در از بین رفتن چشمهها و انواع گونههای خزنده افزود: امکان برآورد خسارات وارد به محیط زیست در اجرای این پروژه را نداریم.
مطالعات زیست محیطی در زمینه پروژه ارتفاعات جنوب از سوی شهرداری مشهد اعلام نشده است
همتی با بیان اینکه تاکنون هیچ گونه مطالعات زیست محیطی در زمینه پروژه ارتفاعات و کمربند جنوبی مشهد از سوی شهرداری این شهر اعلام نشده است، ادامه داد: در برنامه سوم توسعه، برآورد خسارات زیست محیطی ناشی از اجرای پروژههای مختلف توسط سازمان محیط زیست انجام میشد اما این قانون در برنامههای چهارم، پنجم و ششم توسعه تغییر کرد.
همچنین حجت الاسلام پژمانفر و جمعی از اعضای سمنهای مردمنهاد و محیطزیستی به همراه جمعی از اساتید دانشگاههای مشهد ضمن اعتراض به پروژه احداث پارکینگ کمربند جنوبی، از دستگاه قضائی خواهان مجازات عاملین تخریب ارتفاعات جنوبی شدند.
حجتالاسلام نصرالله پژمانفر با اشاره به اصل ۵۰ قانون اساسی بیان کرد: این اصل بهصراحت حفظ محیطزیست و منابع طبیعی را بهعنوان یک تکلیف برای آحاد ملت قرار داده است. محیطزیست و منابع طبیعی یک کشور جزو منابع تجدید ناپذیر است و احیای مجدد این منابع امکانپذیر نیست.
نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی ضمن ابراز تأسف از بیاعتنایی که تاکنون در قبال میراث فرهنگی، تاریخی و محیطزیست کشور شده، تصریح کرد: تجربه هشتساله من در مجلس نشان داده جریانهای قدرت و ثروت عموماً به بهانه سیاسی کردن مسائل باعث قربانی شدن موضوعات مهم و اساسی شدهاند، ما موارد بسیاری را داشتهایم که منابع ملی و مصالح مردم قربانی شد به دلیل اینکه عدهای توانستند این فضا را آلوده و سیاست زده کنند.
حجت الاسلام پژمانفر افزود: آخر این بازی که نه اصولگرا و نه اصلاحطلب است، بلکه جریان ثروت و قدرت و فساد قرار دارد و در آخر این ماجراها آنها بردند و مردم ضرر کردند.
وی با بیان اینکه به شهرداری قبلی هم این موارد را متذکر شدهایم و مستندات این موضوع را ارائه خواهم کرد، گفت: با هرکسی که در این پروژه تخلف کرده، با او مخالفت کردیم و امیدواریم دستگاه قضائی با همهکسانی که در این پروژه مرتکب تخلف شدهاند برخورد قضائی و جرمانگارانه انجام دهد، اجرای این پروژه جرم است و یک تصمیم غلط مدیریتی نیست بلکه وقوع جرم محرز است و باید مجرمان آن مجازات شوند.
برخورد قاطع دستگاه قضا با مجرمان پروژه کمربند جنوبی
حجت الاسلام پژمانفر با اشاره به یکی از اقدامات صورت گرفته در مجلس در خصوص طرحی که عدم اجرای قانون را جرمانگارانه تلقی میکند، اظهار کرد: کسی که قانون را اجرا نمیکند یک مجرم است و نباید تنها به عزل آن مدیر اکتفا کرد بلکه تمام کسانی که برای اجرای این پروژه مجوز دادند و در این تخریبها شریک هستند و تصرفات را انجام دادند همگی مجرم تلقی میشوند و دستگاه قضائی باید با آنها برخورد کند.
وی در بخش دیگر سخنانش گفت: تمام کسانی که در این پروژه مرتکب تخلف شدهاند باید مجازات شوند تا درس عبرتی باشد برای سایر مدیران در این پروژه تا آنها بدانند ارتکاب به تخلف مطمئناً هزینه گزافی برای آنها در پی خواهد داشت، ما باید تلاش کنیم و سمنها به نمایندگی از مردم از مسئولان قضائی بخواهند که کسانی که مرتکب این تخلف شدهاند را فقط جابهجا نکنند بلکه برخورد قضائی با آنها انجام شود.
نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: اولین موضوعی که مطرح کردند از ابتدا میگفتند در اینجا پارکینگ درست میکنیم بعد این پروژه تبدیل به کوه پارک شد و حالا به بهانههای مختلف میگویند مردم امکاناتی همچون سرویس بهداشتی و درمانگاه میخواهند، بهانههای مختلف واهی میآورند تمام اینها تخلفاتی است که باید پاسخگو باشند.
حجت الاسلام پژمانفر با اشاره به بازید سال گذشته خود از ارتفاعات کمربند جنوبی به همراه شهردار مشهد، اظهار کرد: وقتی این سخنان به شهردار گفته شد او تائید کرد اما به قول وعده خود عمل نکرد.
وی گفت: به شهردار مشهد تأکید کردم، تصرفاتی که شما در حال انجام آن هستید باید این موضوع را در ذهن مردم تداعی نکند که کمربند جنوبی در حال ادامه یافتن است و شهردار مشهد ضمن تائید این نکته قول مساعد در این خصوص داده است، شاهدان آن گردهمایی هماکنون در این جمع حاضر هستند که چه صحبتهایی با شهردار مشهد شد و او چه قولی داد.
تاکید نماینده مشهد بر تعارض منافع در کمربند جنوبی
حجت الاسلام پژمانفر تأکید کرد: این اقداماتی که ما الآن شاهد وقوع آن هستیم در راستای احداث کمربند جنوبی است این پروژه دقیقاً در راستای پروژه تکمیل کردن پازل کمربند جنوبی است چراکه آن سمت کمربند جنوبی را عدهای تملک کردند و منافع آنها این اقتضا را ایجاب میکند این کمربند ادامه پیدا کند و این امر پنهانی برای نمایندهای که ازلحاظ قانونی میتواند تمام اسناد را بررسی کند، نیست.
وی متذکر شد: ما تلاشمان این است که در فضای آرام و بهدوراز تنش مشکلات را حل کنیم و بیان آن حقایق مشکلی ندارد و تمام مستندات مبنی بر همه افرادی که در این پهنه تصرفات و تقسیمبندیهایی داشتهاند موجود است. نماینده مردم مشهد در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: تنها چیزی که میتواند جلوی ادامه این کار را بگیرد این موضوع است که این منطقه حفاظتشده باشد و هیچگونه مستحدثاتی در اینجا احداث نشود.
تحقیق در خصوص کمربند جنوبی مشهد به زودی در مجلس آغاز میشود
حجت الاسلام پژمانفر بابیان اینکه و نسبت به همین مستحدثاتی که در اینجا صورت گرفته در محاکم قضائی باید پیگیری کنیم، بیان کرد: من بهعنوان نماینده مشهد به شما حاضرین قول خواهم داد یکی از کارهایی که در مجلس بهزودی انجام خواهیم داد تحقیق و تفحص در مجلس در رابطه با تشکیل پروندهای نسبت به تصرفات صورت گرفته در ارتفاعات جنوبی و کوهخواریهایی که در این زمینه انجامشده است و حتماً پرونده تشکیل خواهیم داد و به این موضوع بهطور ویژه رسیدگی میکنیم تا بتوانیم جلوی کار را جدیتر و جامعتر بگیریم.
تخریبات در کمربند جنوبی متعلق به سالهای گذشته است
در همین راستا مدیر پروژه ارتفاعات کمربند جنوبی گفت: پروژه کمربند جنوبی قبلاً ۷۰ تا ۸۰ درصد کارهای آن انجامشده است و تخریبها در سالهای ۹۴ و ۹۵ و ۹۶ بهطور کامل صورت گرفته بوده و در انتهای سال ۹۶ این پروژه به علت تخلفات زیستمحیطی توسط شورای حفظ حقوق بیتالمال متوقفشده است.
امیر رمضانی تصریح کرد: این شورا شهرداری مشهد را مکلف کرده است که پروژه کمربند جنوبی را بهعنوان یک تفرجگاه استفاده کند از همین رو در دیماه گذشته درخواست شهردار مشهد از ستاد تدبیر این بوده است که بخشی از این پروژه به طول ۱۲ کیلومتر بهعنوان تفرجگاه و پارکینگ آمادهسازی شود.
وی ادامه داد: علیرغم اخذ مجوزهای لازم از طرف شهرداری مشهد با ورود نماینده مشهد و کلات به این موضوع در ۲۳ اسفند ۹۸ باعث شد شهرداری از بخشی از مجوزهایی که داشت صرفنظر کند و مجوزی که در آن قرار بود کامل این مسیر را باز کند به این کار مبادرت نورزد.
تملک اراضی در شمال و جنوب حاشیه کمربند توسط ارگانها و نهادهای دولتی
سعید شعرباف، عضو هیئتعلمی دانشگاه امام رضا (ع) مشهد گفت: مسئله جدی ما در این اراضی تملکهای دولتی است، جالب است بدانید در این مناطق طبق گزارش خدمات شهری شهرداری بیش از ۹۴ درصد از زمینهای حاشیه شمال و جنوبی این کمربند اراضی متعلق به نهادهای دولتی و عمومی است، یعنی در اینجا ما با مقوله زمینخواری فرد و شخصی طرف نیستیم بلکه در اینجا با زمینخواریهای قانونی نهادها طرف حساب هستیم.
وی ابراز کرد: بهطور مثال در اراضی آبادگران که توسط تأمین اجتماعی تملک شده است و مصوبه خاص برای اراضی خوددارند و در اراضی زکریا دو طرح تفصیلی جداگانه شورای عالی شهرسازی و معماری دارد که در آنجا در اراضی آستان قدس مجوز احداث بلندمرتبه سازیهایی شبیه پروژه لواسان دادهشده است.
وی افزود: شما شبیه این پروژه در فاصله نزدیک به یک کیلومتر بلندمرتبه سازیهایی را شاهد هستید روی گسل اصلی زلزله مشهد یعنی اگر نقشه ابلاغی رسمی شورای عالی معماری و شهرسازی دیده شود ساخت و توسعه مسکونی در این مناطق یک خیانت و جنایت برای زندگی مردم است زیرا ثابتشده اینجا روی گسل قرارگرفته است.
شعرباف بیان کرد: بر طبق کمیسیون تخصصی شورای شهر مشهد، مشخصات پروژه کوه پارک، چیزی جز احداث فضای سبز آیلند کمربندی و آیلند میانی آن و منطقه فضای سبز شمالی و احداث سه عدد آبشار مشرفبه ارتفاعات جنوبی مشهد چیز دیگری نیست من این موضوع را به شهردار مشهد هم گفتم صراحتاً باید بگویند این پروژه تناقضی با شریان پروژه کمربند دارد گفتند خیر این پروژه هیچ تناقضی با مسیر ترافیکی کمربند جنوبی و مسیری که ما آن را بهعنوان مسیر شریانی میشناسیم ندارد.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: اینجا مدیریت زمین میخواهد این اراضی دولتی است و قیمت اراضی بسیار بالاست و تمایل نهادهای دولتی و نیمهدولتی بر این است که با احداث کمربند مسیر دسترسی برای توسعه آن ایجاد شود و کمربند ترافیکی بهانه است و نکته مهم اینکه ما همه بازطراحی اینجا را میخواهیم مطالعات هم همه این را نشان میدهد، مشاور آنهم وجود دارد مشاور میگوید من حاضرم بر مبنای فلسفه وجودی این مکان را به یک بوستان کوه پارک برای همه مشهد با محوریت پیاده محور تبدیل کنم.
عضو هیأت علمی دانشگاه امام رضا (ع) مشهد خاطرنشان کرد: حقوق مکتسبه مردم میگوید ما حق نداریم فضای عمومی متعلق به ۴۰ تا ۵۰ سال خاطره مردم را در اختیار شرکت تعاونیهای نهادهای دولتی قرار دهیم و حق نداریم این حق عمومی بهصورت خاص در اختیارات افراد یا ارگانهای خاص قرار دهیم مطالعات نیز تائید کننده این موضوع است و تا آخر این ماجرا نیز سر احقاق این حق ایستادهایم.
همچنین فرشته تقی زاده، عضو هیأت مدیره انجمن دیدهبان آب، هوا، زمین اظهار کرد: مطالبه ما این هست که اگر واقعاً قصد تغییر کاربری این پروژه را دارید این پروژه را باید تغییر کاربری بدهید و کاربری آن را از ترافیکی به زیستگاهی و تفرجگاهی تبدیل کنید، چون این طبیعت قدرت بازسازی و ترمیم خود را به دست آورد و ما نباید یک تخریب دیگر را به آن تحمیل کنیم.
ارتفاعات شهر مشهد منطقه حفاظت شده اعلام شود
وی تأکید کرد: این ارتفاعات باید دستنخورده باقی بماند و نباید گردشگری شود و مطالبه دیگر ما این است که ارتفاعات شهر مشهد و تمام این اراضی باید بهصورت قانونی منطقه حفاظتشده اعلام شود و هیچ نهاد و شخصی اجازه اینکه این اراضی را تحت تملک و تصرف خود درآورد و ساختوساز در آن انجام دهد را نداشته باشد و باید قانون جلوی آنها را بگیرد.
این فعال محیطزیست ادامه داد: مورد بعدی مجازات زمینخواران و تخریبکنندگان ارتفاعات جنوبی است یک عده تحت عنوان پروژههای زمینخواری و کوهخواری از پول جیب ملت آمدند و هزینه کردند و کوههای این شهر را تخریب کردند و حالا ما میگوئیم از خطا برگردید و اصرار بر انجام خطا و اشتباه خود نداشته باشید.
عضو هیئتمدیره انجمن دیدهبان آب، هوا، زمین توضیح داد: بر طبق نظر اتاق فکر دانشگاه فردوسی باد غالب از سمت جنوب بهطرف شهر مشهد میوزد شما ببینید در بلوار نماز بهمحض کامل شدن این بلوار شروع به ساختوساز کردند آیا کسی توانست جلوی آنها را بگیرد اینجا هم اگر جاده احداث شود چون ارزشافزوده این اراضی خیلی قبلتر بین افرادی تقسیم و فروختهشده و تعاونی مسکنهایی احداثشده است باعث میشود این ساختوسازها تمام این کمربند را نیز در بربگیرد و جلوی وزیدن باد غالب را بگیرد و آلودگیهای بسیار روی سطح شهر متمرکز شود.
همچنین علی گشتی، مسؤول قرارگاه صیانت از ارتفاعات جنوبی مشهد اظهار کرد: با توجه به این نکته که منطقه جنوبی مشهد و ارتفاعات جنوبی در جهت بادهای غالب هستند و بادها را به داخل شهر هدایت میکنند که این عامل سبب تصفیه هوای شهر میشود با از بین رفتن این ارتفاعات مشکل آلودگی شهر مشهد چند برابر میشود.
پروژه ساخت کمربند جنوبی همچنان ادامه دارد
مسؤول هماهنگی قرارگاه دانشجویی صیانت از ارتفاعات جنوبی مشهد نیز در ادامه گفت: پروژه کمربند جنوبی مشهد در سال ۱۳۹۱ شروع شده و در سال ۱۳۹۶ با دستور دادستانی پروژه ساخت متوقف شد اما در نیمه دوم سال ۱۳۹۸ با دستور ستاد تدبیر و چراغ سبز دادستانی ادامه روند ساخت پروژه مجدداً آغاز شد.
علی گشتی افزود: هم اکنون شهرداری مشهد مدعی تغییرکاربری این اراضی به پارکینگ و پارک جنگلی است اما در واقع پروژه ساخت کمربند همچنان با سرعت ادامه دارد.
حال با توجه به توجیهات مخالفان و موافقان کمربند جنوبی مشهد باید دید تکلیف این پروژه که سالیان بسیار باعث ایجاد حاشیه برای شهر مشهد شده است چگونه رقم میخورد.