هیچ‌‏گونه سندی برای آینده‎نگاری بحران‏‌های پیش ‏رو در کاشمر وجود ندارد

هادی معماریان در گفت‏‌وگو با ایسنا اظهار کرد: منطقه ترشیز شامل شهرستان‎‌های کاشمر، خلیل‌‎آباد، بردسکن و کوهسرخ نیز همانند سایر مناطق کشورمان نیازمند "توسعه پایدار و مدبرانه" هستند، تا ضمن تکیه بر استعدادها و ظرفیت‎های بی‎نظیر ملی و منطقه‌ای، با عبور امن از محدودیت‌های طبیعی و بحران‌های آب و محیط‎زیست چه در حال حاضر و چه در آینده و با "الگوهای اجرایی مشارکت مردمی" و تدوین "چشم‌انداز مشترک" و "هم‌افزایی و هم‌‏گرایی" هر چه بیشتر متولیان امر، مسیر پایداری را با موفقیت طی نمایند.

وی یادآور شد: پیش‏‌بینی محل وقوع زلزله احتمالی در استان خراسان رضوی با استفاده از روش شبکه عصبی مصنوعی نیز نشان می‏‌دهد که بیشترین احتمال وقوع زلزله در منطقه مرکزی متمایل به غرب استان(شهرستان کاشمر و جنوب شرق شهرستان‏‌های سبزوار و بردسکن) با احتمال ۳۰ درصد بالاتر نسبت به سایر مناطق پیش‌‏بینی شده است.

به گفته معماریان هیچ‏‌گونه سند یا مطالعه‌‏ای که در آن روند توسعه منطقه را بر اساس بحران‏‌های پیش ‏رو آینده‏‌نگاری کرده باشد وجود ندارد و در هیچ ‏یک از ادارات و سازمان‏‌های اجرایی منطقه نمی‌‏توان میز یا کارگروه برنامه‌‏ریزی بر مبنای آینده‏‌پژوهی را یافت.

معماریان مطرح کرد: تا کنون روند ساخت‌‏وساز و توسعه شهری بر مبنای مدیریت ریسک نبوده و در همین شهر کاشمر عمده ساخت‌وسازهای جدید بدون در نظر گرفتن حریم از گسل زلزله‌‎خیز درونه و مسیل‌‎های خطرناک در حال انجام است و روند استخراج آب از سفره‌‏های آب زیرزمینی و مصرف آن در بخش کشاورزی و شهری به هیچ عنوان بیانگر کنترل برداشت و مصرف در شرایط خشکسالی نیست.

وی آینده‌پژوهی برای منطقه ترشیز را ضروری ذکر کرد و گفت: پهناور بودن سرزمین ایران و ویژگی‌‏های خاص جغرافیایی، اقلیمی و زیست محیطی آن سبب شده که از ۴۱ نوع حادثه طبیعی شناخته شده در جهان، ۳۱ نوع آن در ایران امکان وقوع داشته باشد که سیل، خشکسالی و زمین‏‌لرزه در این میان بیش‏ترین سهم را به خود اختصاص داده‌اند، به نحوی که هر از گاهی یکی از این سوانح طبیعی بخشی از کشور را تخریب کرده و خسارت‌های زیادی وارد می‎سازد و منطقه ترشیز نیز از این امر مستثنی نبوده و در طول تاریخ، همیشه، کل منطقه یا بخشی از آن با این سوانح طبیعی درگیر بوده و از آن‎ها آسیب دیده است.

این استاد دانشگاه مرکز آموزش عالی کاشمر در ادامه مطرح کرد: شهرستان کاشمر و منطقه ترشیز که در منطقه اقلیمی گرم و خشک استان قرار دارد به شدت تحت تأثیر پیامدهای تغییر اقلیم قرار می‎گیرد و رودخانه‎ها به عنوان شریان‌های حیاتی منشأ گرفته از حوضه‎های آبخیز و تغذیه کننده سفره‎های آب زیرزمینی اولین مؤلفه حیاتی متأثر از پدیده تغییر اقلیم هستند.

وی عنوان کرد: تنها با تحلیل داده‎های هواشناختی در دسترس از ۳۰ سال گذشته در شهر کاشمر برآورد می‎شود که با توجه به روند افزایشی دما، ساعات آفتابی و میزان تبخیر و در مقابل با توجه به روند کاهشی میزان بارش، در آینده مراکز جمعیتی منطقه ترشیز با کمبود منابع آبی سطحی در رودخانه‎ها و فشار بر منابع باقیمانده آب زیرزمینی تحت تأثیر شرایط گرمایشی اتمسفر مواجه خواهند شد.

معماریان افزود: خشکسالی، برداشت بیش از حد از منابع آب زیرزمینی و در نهایت فرونشست زمین، از جمله بحران‌های جدی شهرستان کاشمر و منطقه ترشیز محسوب می‌شوند، به‌ ‏طوری‏ که هم اکنون دشت کاشمر با فرونشست تجمعی بیش از ۳۰ سانتی‌متر، رکورددار فرونشست زمین در کشور به شمار می‌رود.

وی اظهار کرد: مطالعات و شواهد تاریخی و هم‏چنین سیلاب‌‏های اخیر در سال های ۹۸ و ۹۹ نشان می‏‌دهد که منطقه ترشیز به‏ خصوص مناطق کوهستانی آن مانند کوهسرخ دارای پتانسیل سیل‌‏خیزی بالایی هستند، متأسفانه برنامه‌‏ریزی‌‏ها و ساخت‎وسازهای شهری در این منطقه نیز به هیچ عنوان نتوانسته برای کاهش خسارات سیلاب‏‌ها عمل کند به ‏طوری‏ که به گفته مسئولان شهری کاشمر، ۴۰ درصد شهر به‏ خصوص مناطق توسعه یافته در دو دهه اخیر در مسیل ساخته شده است.

وی گفت: بررسی تحلیل سری زمانی بارش کاشمر و شاخص خشکسالی SPI نیز نشان می‏‌دهد که حوضه آبخیز دشت کاشمر در بازه‌‏های ۶ ماهه و ۱۲ ماهه و در دوره ۱۳۶۸ تا ۱۳۹۷ به‏ طور متناوب تجربه خشکسالی هواشناسی را داشته است. سری زمانی شاخص خشکسالی آب زیرزمینی PSI در چاه‌‏ها مشاهداتی نیز نشان می‌‏دهد که دشت کاشمر در سه دهه اخیر وارد فاز خشکسالی شدیدی شده است.

انتهای پیام