نفت ستاره خلیج‌فارس؛ از اعتماد به توان داخلی تا تضمین موفقیت‌ها

سال ۸۵ قرار بود کنسرسیومی متشکل از شرکت آلمانی «گلدن گروپ»، شرکت ایتالیایی «اسنم پروژتی» و شرکت های ایرانی «تهران جنوب» و شرکت «مهندسی مشاور بینا» پالایشگاه ستاره خلیج فارس را که از همان اول هم پالایشگاه برای مصرف روزانه ۳۶۰ هزار بشکه میعانات گازی طراحی شده بود، با مبلغ ۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون یورو در مدت ۴۸ ماه بسازند.

اما تیرماه سال۸۷ دو شرکت آلمانی و ایتالیایی تحت تاثیر فشارهای بین‌المللی از این طرح عظیم پالایشگاهی که با هدف قطع وابستگی کشور به بنزین وارداتی و کاهش فروش خام نفت طراحی شده بود، خارج شدند.

کل طرح اما اعم از ساخت پالایشگاه، آبگیر و خط لوله انتقال میعانات گازی از عسلویه به بندرعباس ۸ درصد (طراحی اولیه و پایه و مهندسی) پیشرفت کرد و کارهای اجرایی شتاب گرفت، زمین هموار و فنس‌ها کشیده شد، همچنین ساخت مخازن آغاز و قرارداد ساخت خط لوله انتقال میعانات گازی به اضافه ساخت آبگیر بسته شد.

از بهمن سال ۸۹، ساخت پالایشگاه ۳۱ درصد پیشرفت کرده بود و طرح‌های ساخت آبگیر و خط لوله هم به پیشرفت ۸۰ درصد رسیده بود؛ بنابراین، پیشرفت کل پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس تا بهمن ۱۳۸۹، حدود ۳۸ درصد ثبت شده بود و در این مدت مرحوم محمد اسماعیل کراچیان از سال ۱۳۸۵ تا اواسط سال ۱۳۸۹، مدیرعامل شرکت پالایشگاهی ستاره خلیج فارس بود.

اعضای هیات مدیره شرکت پالایشگاهی ستاره خلیج‌فارس بهمن‌ماه این سال دور هم جمع شده و تصمیم گرفتند تا قرارگاه خاتم الانبیا به اعضای کنسرسیوم ساخت پالایشگاه اضافه شده و قرارگاه با یک شرکت به نام «فرادست انرژی فلات» وارد این طرح بزرگ پالایشگاهی در ۲۵ کیلومتری غرب بندرعباس شدند.

اردیبهشت ۹۶ فاز نخست پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج‌فارس در بندرعباس با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین روحانی، رییس‌جمهوری، وزیر نفت، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‎های نفتی ایران و دیگر مسوولان کشوری و استان هرمزگان در بندرعباس به طور رسمی افتتاح شد و فعالیت رسمی فاز دوم نیز هفتم تیرماه۹۷ با حضور رییس‌جمهوری کلید خورد.

اما آنچه مهم است اینکه عملیات ساخت پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس که عنوان بزرگ‌ترین پالایشگاه میعانات گازی جهان را با خود یدک می‌کشد و فعالیت رسمی خود را اردیبهشت ۹۶ از سال در اوج تحریم‌ها آغاز کرد در زمینی به مساحت ۷۰۰ هکتار قرار دارد و خوراک آن به وسیله یک خط لوله ۴۸۵ کیلومتری از پالایشگاه‌های گازی پارس جنوبی تامین می‌شود.

خوراک مورد نیاز پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج‌فارس از طریق خط لوله ۳۸۸کیلومتری از میادین مشترک ایران در پارس جنوبی تامین می شود به طوری که می‌توان از آن به عنوان اولین پالایشگاهی نام برد که با استفاده از گاز پالایش شده انواع سوخت از جمله بنزین، گازوئیل و سوخت جت را تولید می‌کند.

در نقش و اهمیت ساخت پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس در کشور نیز همین بس که ۵۵ درصد بنزین کشور در این پالایشگاه تولید می‌شود و می‌توان آن را نماد اقتصاد مقاومتی در شرایط تحریم‌های پی درپی دیروز و امروز و حرکت به سمت «رونق و جهش تولید» نامید.

پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس افتخار به توان متخصصان داخلی

حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی، رییس جمهوری در آیین بازگشایی مرحله دوم این پالایشگاه گفت: پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس یک پروژه کم‌نظیر در منطقه و جهان است که ایران را از واردات بنزین بی‌نیاز کرده و آیا نباید به توان متخصصان داخلی و کارگران ایرانی در راه‌اندازی این پروژه افتخار کرد؟

وی بیان داشت: ایران ۸۰ میلیون نفر جمعیت دارد و روزانه ۸۰ میلیون لیتر بنزین در کشور سوزانده می‌شود که در هیچ جای دنیا چنین مصرفی وجود ندارد و لازم است برای دستیابی به صادرات بنزین، مصرف بهینه سوخت در کشور انجام شود.

رییس جمهوری اظهار کرد: تحریم، فشار و سختی برای زندگی مردم خواهد بود اما در عین حال فرصتی برای ابتکارات، خلاقیت، تولید و افتخارآفرینی در برابر قدرت‌های زورگوی جهان است.

بهمن ۹۷ که مرحله سوم پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج‌فارس با حضور رئیس‌جمهوری افتتاح شد و با تولید روزانه ۴۵ میلیون لیتر بنزین باکیفیت یورو، در اوج تحریم‌ها، سقف تولید بنزین کشور به روزانه ۱۰۵ میلیون لیتر رسید و کشور در شرایط باثباتی به لحاظ تولید فرآورده‌های باکیفیت قرار گرفت و در تولید بنزین نیز خودکفا شد.

مجموع تولید روزانه بنزین در کشور حدود ۱۰۵ میلیون لیتر است که این پالایشگاه توانسته با تولید روزانه حدود ۴۰ میلیون لیتر بنزین علاوه بر ایجاد خودکفایی در تولید این محصول استراتژیک، کشور را به صادر کننده بنزین تبدیل کند.

در شرایط تحریم‌ها و در سال جهش تولید، هم‌اکنون نزدیک به ۷۰ درصد محصول تولیدی در پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس بنزین است که افزون بر تأمین بخش مهمی از نیاز کشور به فرآورده باکیفیت، مانع از کاهش مقدار خوراک ورودی به این پالایشگاه شده است.

پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج‌فارس اگرچه در جریان تحریم‌های همه‌جانبه استکبار، توسط تلاشگران قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء(ص) احداث شده است اما عرضه بنزین تولیدی این پالایشگاه زیرنظر مجموعه وزارت نفت است.

روابط عمومی قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء(ص) خردادماه امسال در این رابطه اعلام کرد که قرارگاه خاتم صرفا پیمانکار احداث فازهای سه‌گانه پالایشگاه ستاره خلیج فارس است و تولید و عرضه بنزین این پالایشگاه زیر نظر وزارت نفت صورت می‌گیرد.

ستاره خلیج‌فارس نمونه‌ای موفق در اقتصاد مقاومتی

مدیرعامل پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج‌فارس در گفت‌وگو با ایرنا اظهارداشت: در سال گذشته(۹۸) با توجه به محدودیت‌های مالی و افزایش تحریم‌ها و مقرون‌به‌صرفه نبودن ساخت فیزیکی فاز چهار پالایشگاه ستاره خلیج فارس، توسعه نرم‌افزاری جایگزین توسعه فیزیکی شد و رسیدن به هدف را با کمترین میزان اعتبارات به پیش بردیم.

محمدعلی دادور افزود: پیش از این قرار بود که ماموریت مرحله چهارم پالایشگاه ستاره خلیج فارس پالایش روزانه ۱۲۰ هزار بشکه میعانات گازی باشد، اما با تغییرات انجام شده این مرحله به نام فاز "بهینه‌سازی ظرفیت و رفع گلوگاه‌های فازهای موجود" تغییر یافت.

وی بیان داشت: با افزایش ظرفیت پالایشی در هر سه فاز موجود از ۱۲۰ به ۱۸۰ هزار بشکه، تولید مورد انتظار از فاز چهارم در سه فاز موجود تقسیم و هزینه سرمایه‌گذاری مورد نیاز صرفه‌جویی و در بخش‌های دیگر صنعت سرمایه‌گذاری شد.

مدیرعامل پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس این اقدام را نمونه‌ای موفق در اجرای اقتصاد مقاومتی در این پالایشگاه دانست که جلوی هدررفت منابع را گرفت، بر اساس اصول دانش‌بنیان پیش رفت، درون‌زایی و برون‌گرایی را در عمل به اجرا درآورد و بار دیگر نشان داد که اعتماد به توان داخلی تا چه حد می‌تواند موفقیت را تضمین کند.

به گفته دادور، ساخت بسیاری از قطعات حساس بخش الکترونیک (ترانسمیتر دما، شیر با عملگر موتوری و غیره)، تغییر کاربری برخی از مخزن‌ها در راستای بهبود فرآیند ذخیره‌سازی، اصلاح سیستم‌های کنترلی و بهینه‌سازی و افزایش ظرفیت در روند تولید با صرف کمترین هزینه از شاهکارهای اخیر مهندسان پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس است.

وی ابرازداشت: مهندسان و کارگران پرتلاش این پالایشگاه به‌رغم شرایط ویژه‌ امروز ایران و جهان به دلیل شیوع ویروس کرونا ضمن رعایت اصول بهداشتی رسالت خود مبنی بر تامین نزدیک به نیمی از سبد سوخت کشور را فراموش نخواهند کرد و با وجود وضعیت ویژه آب و هوایی هرمزگان در این فصل از سال از جان و آسایش خود برای ایجاد جهش تولید مایه گذاشته‌اند.

این مسوول در حوزه نفتی، در خصوص میانگین تولید فرآورده‌های اصلی این پالایشگاه شامل بنزین، گاز مایع، نفت گاز، نفت سفید و سوخت جت نیز گفت: هم‌اکنون بنزین با۴۵ میلیون لیتر ظرفیت در روز، گازمایع یک‎‌هزار و۶۰۰ تن، نفت گاز۱۲ میلیون لیتر، نفت سفید۲.۸ میلیون لیتر و سوخت جت با۴.۷ میلیون لیتر ظرفیت در روز تولید می‌شود.

افزایش ۴۸۰ هزار بشکه میعانات گازی تا پایان شهریورماه ۹۹

مدیرعامل پالایشگاه ستاره خلیج فارس در ادامه این گفت‌وگو عنوان کرد: هم‌اکنون به‌طور میانگین روزانه ۴۲۰ هزار بشکه خوراک میعانات گازی به این پالایشگاه وارد می‌شود که این مقدار با تکمیل تجهیزات در حال ساخت کنونی تا پایان شهریورماه به روزانه ۴۸۰ هزار بشکه می‌رسد.

دادور افزود: هم‌اکنون به‌طور میانگین روزانه ۴۵ میلیون لیتر بنزین و ۱۷ میلیون لیتر نفت گاز در این پالایشگاه تولید می‌شود که این مقدار تولید با افزایش ظرفیت پالایشی به ترتیب به حدود روزانه ۵۴ میلیون لیتر و ۲۰ میلیون لیتر خواهد رسید.

وی اظهارامیدواری کرد تا پایان نیمه نخست امسال این عملیات نهایی شود و با افزایش ظرفیت پالایشی، مقدار فرآورده‌های تولیدی نیز ۲۰ درصد افزایش خواهد یافت.

مدیرعامل پالایشگاه ستاره خلیج فارس اضافه کرد: بخشی از تجهیزات مربوطه از جمله کولرهای هوایی خنک‌کننده فرآورده و پمپ‌ها هم‌اکنون وارد سایت پالایشگاه شده و بخشی از تجهیزات نیز در حال ساخت است.

به گفته دادور، هم‌اکنون به‌طور میانگین روزانه ۳.۵ میلیون لیتر نفتا در این پالایشگاه تولید می‌شود که حجم عمده‌ای از این مقدار صادر می‌شود و بقیه نیز به‌عنوان خوراک در اختیار پتروشیمی‌های تبریز و اراک قرار می‌گیرد.

فروش نخستین بنزین صادراتی در بازارهای جهانی؛ اثبات توانمندی

وی عرضه نخستین محموله‌ صادراتی بنزین پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس مرداد ۹۸ در عرصه بین‌المللی توسط شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی را نمونه موفق اعتماد به توان داخلی دانست و بیان داشت: این محموله ۲۰ دلار به ازای هر بشکه گران‌تر از نرخ نشریه «پلتس» به فروش رفت که نشان دهنده توانمندی و عملکرد صحیح در ورود به بازارهای جهانی را ثابت کرد.

مدیرعامل شرکت نفت ستاره خلیج‌فارس گفت: هم‌زمان با آغاز سال «جهش تولید» پالایشگاه ستاره خلیج فارس در بازار بورس انرژی وارد شد و با ۶ عرضه بورسی و امضای ۱۷ قرارداد فروش فرآورده در فروردین‌ماه امسال نقش خود را در عرصه جهش تولید و صادرات نشان داد.

دادور در این باره نیز بیان داشت: فروردین امسال ۶ عرضه موفق در بورس انرژی داشتیم که در پی آن ۱۷ قرارداد بورسی امضا شد و مجموع تناژ تحویلی در پی این ۱۷ قرارداد، ۶۰۵ هزار تن فرآورده شامل هوی‌اند، نفتای سبک و نفتای میانی بود.

مدیرعامل پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس ادامه داد: عرضه‌ نفتای سبک عرضه‌ای موفق و رکوردی تاریخی در بورس انرژی کشور به حساب می‌آید که در ماه اخیر شرکت نفت ستاره خلیج‌فارس موفق به ثبت آن شد.

دادور هم‌چنین با اشاره به نقش حساس هرمزگان در تولید، صادرات، انتقال و توزیع فرآورده‌های نفتی کشور به تشریح عملیات ۶ روزه «تعویض مبدل کندانسوز سطحی کمپرسور گردشی گاز هیدروژن» واحد بنزین‌سازی در پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس اشاره کرد.

وی در این‌باره نیز توضیح داد: تعویض این مبدل سبب پیشگیری از هدررفت ۲۵ هزار لیتر آب در روز می‌شود و هم‌چنین تاثیر به‌سزایی در افزایش اکتان و کیفیت محصول نهایی خواهد داشت.

مدیرعامل پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج‌فارس این پالایشگاه را سرمایه‌ ملی کشور دانست که با اتکا دانش و کارجهادی جوانان متخصص در این پالایشگاه تعمیرات اساسی را در واحد بنزین‌سازی بدون متوقف کردن فرآیند تولید بنزین ادامه دارد.

دادور در پایان با اشاره به نام‌گذاری سال «جهش تولید» از سوی مقام معظم رهبری اظهارداشت: به‌رغم ایجاد شرایط ویژه به تبع شیوع ویروس کرونا از تمام ظرفیت‌ها برای ایجاد جهش در تولید استفاده خواهیم کرد.

درحال حاضر پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس به عنوان بزرگ‌ترین پالایشگاه میعانات گازی جهان در زمینی به مساحت ۷۰۰ هکتار در ضلع غربی پالایشگاه بندرعباس ساخته شده و ظرفیت این پالایشگاه ۳۶۰ هزار بشکه در قالب سه مرحله ۱۲۰ هزار بشکه‌ای درنظر گرفته شده است.