روش‌های تدبر در قرآن | تکنیک «ذکر خاص بعد از عام» + فیلم

به گزارش ایکنا، اسماعیل عاکفی، پژوهشگر علوم قرآنی، در ششمین جلسه روش‌های تدبر در قرآن به بیان یکی از تکنیک‌های تدبر در قرآن پرداخته که متن و فیلم آن در ذیل آمده است؛

«بِسْمِ‌اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ». سلام علیکم. درباره تدبر در قرآن، فهمیدیم که تدبر یعنی دقت به پشت یک موضوع و چون تدبر در قرآن، یعنی دقت به پشت آیات، حالا کم‌کم می‌توان برخی از تکنیک‌های تدبری را با یکدیگر کار کرد؛ مثل تکنیک «ذکر خاص بعد از عام». این تکنیک یعنی چی؟

جایی نشسته‌ایم و بعد می‌گوییم همه شما شام خانه ما دعوت هستید، بعد می‌گوییم «اکبر تو هم دعوت هستی». وقتی می‌گوییم همه دعوت هستند «اکبر نیز یک نفر از همه بود»، اما ظاهراً یک موضوعی در دل من است که به اکبر به طور خاص اشاره کردم، گویا بیشتر دوست داشتم او را ببینم و گویا برایم مهم‌تر بود. در قرآن کریم می‌فرماید: «حافِظُوا عَلَى الصَّلَواتِ وَ الصَّلاةِ الْوُسْطى‌ وَ قُومُوا لِلَّهِ قانِتِینَ‌» مراقب نمازهایتان باشید، به ویژه نمازهای وُسطی. نماز وسطی که همان نماز ظهر باشد، یکی از نمازها است و گفته شده که باید مراقب نماز ظهر هم باشیم، چه چیز می‌شود هنگامی که خداوند مراقبت از همه نمازها را گفته است، به طور خاص به نماز وسطی اشاره کرد.

معمولاً دنبال این باید بگردیم که احتمالاً توجه ویژه به آن لازم بوده است که گوینده این مطلب را اشاره کرده است، آن هم گوینده حکیمی چون خداوند کریم. برخی از علما این گونه گفته‌اند: «چون سر ظهر بهترین زمان کار و بازار و ... است و ممکن است به دلیل کار و پول در آوردن و ... از یاد خدا غافل شوند». نماز صبح که در منزل هستند و به هر جهت آن را می‌خوانند و در زمان غروب نیز کمتر در بازارها شلوغ است، اما سر ظهر شلوغ و گرمای کار است، به این خاطر گفته‌اند، برای نماز ظهرتان به طور خاص مراقب باشید، چرا که احتمال عقب افتادن نماز ظهر بیشتر است.

پس از اینکه فردی می‌آید، موضوع خاصی را بعد از حکم کلی، به طور خاص به آن اشاره می‌کند، حتماً تأکید و یا اهمیتی را می‌خواهد به ما برساند. از این موارد در قرآن کریم زیاد است.

ادامه دارد...

یادآور می‌شود، مباحث روش‌های تدبر در قرآن با تدریس اسماعیل عاکفی، مدرس و پژوهشگر قرآنی، به همت ایکنا و با همکاری استودیو مبین جهاددانشگاهی روزهای یکشنبه و پنجشنبه منتشر می‌شود.