امامیه گورستان فراموش شده در قلب تبریز/ انجام دفن های مخفیانه

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها – آناهیتا رحیمی: شاید قدمتی بیش از یکصد سال برای تاریخی بودن یک گورستان کفایت کند اما تاریخی که گویا همچون مردگان دفن شده در اینجا به خواب رفته و در وضعیت اسفناکی به سر می‌برد؛ امواتی که یک بار به اراده خداوند متعال به خواب ابدی رفته‌اند و بار دیگر به دست کسانی که خط بطلان بر این گورستان تاریخی کشیده‌اند.

صبح روز پنجشنبه راهی گورستان امامیه می‌شوم؛ با رسیدن به ورودی گورستان، زیارت اهل قبور را زمزمه کرده و چند قدمی جلوتر می‌روم؛ امواتی که خاک، آنها را تنگاتنگ در آغوش گرفته و تا جایی که چشم کار می‌کند، علف‌های هرز دور تا دور قبور را محاصره کرده است؛ طی کردن مسیر برای رفتن و رسیدن قدری سخت است و با پیچ و تابی از علف‌های هرز و گاهی هم تیغ‌های بزرگ روییده شده از خاک همراه می‌شوی.

شنیدن حکایت گورستان‌های مخوف که سکوتی سنگین، وحشت به جانت می‌اندازد تنها در رمان و داستان‌ها نیست؛ حال و روز این روزهای گورستان تاریخی امامیه کمتر از گورستان‌های مخوف نیست.

چند لحظه‌ای صبر می‌کنم تا راهی برای حرکت کردن پیدا شود؛ با احتیاط عجیبی آهسته به راه می‌افتم و با دیدن گورهای رو باز، مجبور به تغییر مسیر می‌شوم؛ اکثر قبور در این قبرستان، در اثر فرسایش و یا گذشت زمان نشست کرده است و هر لحظه خطر افتادن در این قبور، آدمی را تهدید می‌کند؛ اما ترس وحشت به کارم نمی‌آید و قدری به قبور رو باز نزدیک می‌شوم؛ جالب است که محل دنج و خوبی برای انباشت ته سیگار، سنجاق قفلی و از همه عجیب‌تر عروسک‌های آتش زده است که داخل این قبور لانه کرده است.

گذشته از این‌ها، از بین رفتن سنگ نوشته‌ها و یادگاری زبانه‌های آتش نیز در برخی از قبور دور از چشم نیست و شاید تنها چیزی که در این گورستان تاریخی، رنگ و رخسار بهتری از خود نشان می‌دهد، بنای مسقف بزرگی باشد که متعلق به واقف این گورستان، سید صمد امامی است.

تاریخ رد پای دیرینه‌ای در این گورستان بر جای گذاشته به گونه‌ای که شهدای هشت سال دفاع مقدس، شهدای مشروطه و حتی شخصیت‌های تاریخی را نیز در خود جای داده است؛ یک گورستان تاریخی که در محلی به نام یانیخ تپه قرار گرفته است که متعلق به بانو نورالسلطنه دختر مظفرالدین شاه و همسر سید کاظم امامی طباطبایی است.

من از کودکی در اینجا هستم

نگهبان قبرستان امامیه به خبرنگار مهر گفت: این گورستان، قدمتی ۱۲۰ ساله دارد و من نیز از سنین کودکی در اینجا حضور دارم اما سال‌های زیادی از آخرین تدفین در این گورستان می‌گذرد.

وی گفت: این گورستان تنها در روزهای پنجشنبه و جمعه باز است تا خانواده‌های متوفی، سری به اموات خود بزنند؛ در سال‌های گذشته معتادان در این گورستان کمین می‌کردند که آنها را بیرون کردیم و اکنون درب گورستان در روزهایی که مشخص شده باز است که ساعت ۹ شب درب را می‌بندم و دیگر کسی حق ورود به این گورستان را ندارد.

نگهبان گورستان تاریخی امامیه با نشان دادن گورهایی که نشست کرده و خانواده‌های متوفی باید آنها را تعمیر کنند، خواستار رسیدگی مسئولان به وضعیت این گورستان است.

در غسالخانه این گورستان دیگر میتی غسل داده نمی‌شود

یکی از خانواده‌های متوفی در گورستان امامیه در گفت و گو با خبرنگار مهر گفت: ۱۴ سالی می‌شود که دیگر در این قبرستان تدفین انجام نمی‌گیرد و تا جایی که در ذهن دارم از گذشته‌های دور در غسالخانه این گورستان دیگر میتی غسل داده نمی‌شود.

مسئولان به وضعیت گورستان امامیه رسیدگی کنند

اکبری ادامه داد: بسیاری از اموات خانوادگی ما در این گورستان دفن شده و چندین بار سنگ نوشته‌های قبور خانوادگی که از بین رفته بود را دوباره خطاطی کرده‌ام؛ قدمت این گورستان بیش از صد سال است و تاریخی بودن آن‌را بازگو می‌کند اما متأسفانه اکنون در وضعیت نا به سامانی به سر می‌برد که مسئولان باید رسیدگی کنند.

وی افزود: در سال‌های گذشته معتادان در قبور این گورستان برای خود خانه‌ای درست کرده بودند که دیگر خبری از آنها نیست.

رفت و آمد برای قرائت فاتحه سخت است

این شهروند تبریزی در پایان گفت: وضعیت این گورستان تاریخی باید ساماندهی شود چرا که خانواده‌هایی که اموات آنها در این گورستان دفن شده به سختی می‌توانند برای قرائت فاتحه به اینجا بیایند.

تنظیف گورستان‌های متروکه در کلانشهر تبریز

مدیر عامل سازمان آرامستان‌های شهرداری تبریز در گفت و گو با خبرنگار مهر گفت: متولی و مسئولیت نظارت بر آرامستان‌هایی که دایر است بر عهده سازمان آرامستان‌های شهرداری تبریز است که در این میان، نظارت بر گورستان‌های متروکه بر عهده سازمان شهرداری کلانشهر تبریز است.

فرخ جلالی با اشاره بر وجود مزار ۳۵۰ شهید در گورستان امامیه افزود: سازمان آرامستان‌های شهرداری تبریز اقداماتی را در رابطه با جمع آوری علف‌های هرز و تنظیف آرامستان‌های متروکه انجام خواهد داد.

وی افزود: درخت‌کاری، نظافت، سم پاشی، روشنایی و رفع مشکل آب از جمله اقداماتی است که در حوزه ساماندهی آرامستان‌های کلانشهر تبریز با همکاری شهرداری‌های مناطق در سال ۹۵ انجام گرفته است اما متأسفانه بعد از گذشت این مدت زمان، نظارت چندانی انجام نگرفته و همان گونه که گفته شد طبق برنامه‌هایی که در نظر گرفته شده است، تنظیف، حذف علف‌های هرز و سم پاشی از جمله اقداماتی است که در آرامستان‌های تبریز انجام خواهد گرفت.

دفن‌های مخفیانه در گورستان امامیه تبریز طی سال‌های گذشته

مدیرعامل سازمان آرامستان‌های شهرداری تبریز در پایان گفت: اگر طی سال‌های گذشته دفن‌های مخفیانه در گورستان امامیه انجام نمی‌گرفت، ۲۰ سال از تاریخ آخرین تدفین در این گورستان می‌گذشت.

گورستانی که تاریخی است و شخصیت‌های والایی در آن به خاک سپرده شده‌اند؛ از شهدای مشروطه تا دفاع مقدس گرفته تا فرزند ستارخان (سردار ملی) اما وضعیت اسف‌بار و از همه مهم‌تر نادیده گرفته شدن آن توسط مسئولان ذی ربط، موجب از یاد رفتن یک گورستان تاریخی در دل شهر اولین‌ها شده است.

عکس‌ها و فیلم‌های منتشر شده گویای وضعیت نامناسب گورستان تاریخی امامیه است که اهالی و به خصوص خانواده‌های متوفی خواستار تنظیف، محافظت و از همه مهم‌تر ساماندهی گورستان تاریخی امامیه هستند.