پرونده ویژه فنی درباره دیدار یوونتوس و آتالانتا؛ چگونه آتالانتا 90 دقیقه یوونتوس را همچون پروانه ای در مُشت داشت؟ / ایستگاه تاکتیک

اختصاصی طرفداری - شعار پوشالی و گول زننده «تغییر روش فوتبال» که آندره آ آنیلی به واسطه پوشش رسانه ایش تابستان گذشته روی آن مانور وحشتناکی داده بود تا مکس الگری را محترمانه اخراج کند و آنتونیو کونته را هم به عنوان سرمربی انتخاب نکند، همچنان آینده نامشخصی دارد.

نامشخص از این حیث که طبیعتاً مائوریتزیو ساری برای جا انداختن رویکرد فنی اش در تیم به زمان نیاز دارد اما معلوم نیست که آنیلی حاضر باشد چنین زمانی را در اختیار او قرار دهد و دقیقا همین جاست که کار خراب می شود. کمی آن طرف تر اما تیم صفر میلیون یورویی آتالانتا مطابق انتظارات با نمایشی استثنایی توانست در تورین یوونتوس را از لحاظ فنی تمام و کمال از دور خارج کند. نتیجه گرچه 2-2 بود اما حتی اگر یوونتوس 4-0 نیز بازی را واگذار می کرد، امکان نداشت که اوضاع به اندازه این نتیجه 2-2 تحقیرآمیز شود.

در این یادداشت دو سال پیش بررسی مختصری از آتالانتایِ گاسپرینی ارائه کرده بودیم. تیم گاسپرینی اما از آن زمان تا امروز همچنان به روش فوتبالش وفادار بوده و با افزایش تجربه بازیکنانش، اجرای این روش روز به روز نیز بهتر شده است. رویکرد اصلی جانپیرو گاسپرینی، سرمربی آتالانتا، ارائه روش «Strict man-marking» که یکی از روش های چهارگانه «Man Coverage» یا دفاع نفر به نفر، درون زمین مسابقه است. رویکردی که بدون توپ، آتالانتا کاملا روی آن بنا شده و بازی با توپ آن ها نیز وابسته به همین مسئله است. به این معنی که «Strict man-marking» به طور کامل و بدون نقص اجرا شود تا بازی حین مالکیت توپ آتالانتا نیز تاثیرگذاری بهتری داشته باشد.

درباره روش «Strict man-marking» در این یادداشت صحبت کرده بودیم. در این روش هر بازیکن یکی از بازیکنان حریف را به طور تمام و کمال یارگیری می کند و این آزادی عمل را دارد (البته به شکل تعریف شده) تا همراهِ بازیکن مربوطه در نقاط مختلف زمین حرکت کند. این روش یکی از افراطی ترین روش های «Man Coverage» است. روشی که گاسپرینی آن را در آتالانتا تبدیل به یک اصل کرده و همواره درون زمین اجرا می کند. مادامی که این روش در زمین مسابقه درست و دقیق اجرا شود، کار برای هر تیمی مقابل آتالانتا دشوار است.

اوضاع در دیدار مقابل یوونتوس نیز دقیقا به همین شکل بود. آتالانتا با آرایش پایه 3-4-3 (2-1-4-3) وارد میدان شده بود. در این آرایش هر بازیکن آتالانتا مامور یارگیری نفر به نفر یک بازیکن یوونتوس بود، به طور تمام و کمال. به عنوان مثال ایلیچیچ نفر به نفر با بونوچی حرکت می کرد، زاپاتا در کنار ده لیخت قرار داشت و دو وینگ بک آتالانتا نیز دو مدافع کناری یوونتوس را تحت کنترل داشتند. بازیکنان مهم آتالانتا اما در اجرای این روش چهار بازیکن بودند که دو به دو با یکدیگر ارتباط داشتند و هر زوج برای رسیدن به یک هدف مشخص این روش را اجرا می کرد. زوج نخست فرویلر و گومز و زوج دوم پالومینو و رافائل تولوی.

فرویلر و گومز به ترتیب مامور مهار لحظه به لحظه ربیو و بنتانکور در زمین مسابقه بودند. دو بازیکن فوق العاده مهم در خط میانی یوونتوس از حیث بازیسازی از عقب زمین و انتقال توپ از فاز تدافعی به فاز تهاجمی. پالومینو و رافائل تولوی نیز به ترتیب دیبالا و رونالدو را نفس به نفس دنبال می کردند. دو فوق ستاره یوونتوس که از لحاظ انفرادی حتی یک ثانیه هم برای آن ها کافی است تا سرنوشت بازی را عوض کنند. خنثی کردن توانایی های انفرادی این دو بازیکن نیز برای گاسپرینی بسیار حائز اهمیت بود.

حالا به زمین مسابقه می رویم تا آنچه گفته شد را به طور مصداقی با یکدیگر مرور کنیم. به تصاویر زیر دقت کنید که از همان دقایق نخست بازی انتخاب شده است. یوونتوس از عقب زمین در حال آغاز بازیسازی خود است. نگاه کنید که چگونه گومز و فرویلر به بنتانکور و ربیو چسبیده اند. ربیو از بالای زمین در حال عقب آمدن جهت کمک به بازیسازی تیم است و فرویلر نیز با همان سرعت هافبک فرانسوی یوونتوس را دنبال می کند. ایلیچیچ و زاپاتا نیز به ترتیب بونوچی و ده لیخت را تحت کنترل دارند.

در ادامه می بینیم که بنتانکور پاس رو به جلویی را برای دیبالا ارسال می کند و نوبت به پالومینو می رسد تا نفس به نفس دیبالا حرکت کند. دقت کنید که پالومینو مدافع مرکزی آتالانتا در آرایش سه دفاعه این تیم است. با این حال به دیبالا می چسبد و با او حتی از مرکز زمین نیز عبور می کند.

به دقیقه 12 نیمه اول می رسیم. یوونتوس باز هم صاحب توپ است و می خواهد از عقب بازیسازی کند. نگاه کنید که فرویلر تقریبا می تواند صدای نفس های ربیو را نیز بشنود و گومز نیز کاملا نزدیک به بنتانکور است. وینگ بک آتالانتا نیز بالا آمده و دو مهاجم تیم نیز دو مدافع میانی یوونتوس را تحت نظر دارند.

پاس کوادرادو به مقصد دیبالا ارسال می شود. مهاجم آرژانتینی باز هم مجبور شده تا برای کمک به بازیسازی یوونتوس به عقب بیاید اما پالومینو لحظه ای از او جدا نمی شود. مدافع مرکزی آتالانتا باز هم از نیمه زمین عبور کرده تا دیبالا را لحظه به لحظه دنبال کند. مانند روحی که به اجبار به بدن مهاجم آرژانتینی چسبیده باشد.

دقیقه 20 مسابقه و یکی از معدود دفعاتی که یوونتوس توانسته توپ را به سلامت از نیمه زمین عبور دهد. در این شرایط نیز اما یوونتوس کار ساده ای ندارد. نگاه کنید که پالومینو چگونه به دیبالا چسبیده و رافائل تولوی چگونه رونالدو را تحت نظر دارد. رونالدو به عقب می آید تا توپ را صاحب شود و تولوی باز هم با او حرکت می کند، چسبیده به او تا رونالدو حتی یک لحظه هم نتواند با آسودگی خاطر توپ را حمل و تصمیم گیری کند.

یوونتوس تا دقیقه 20 نیمه اول همچون عروسک خیمه شب بازی در اختیار آتالانتا بود. آن ها حتی برای عبور توپ از میانه زمین نیز دچار مشکل بودند. به تصویر زیر دقت کنید که وضعیت پاس های ارسالی یوونتوس را تا دقیقه 20 نیمه اول نشان می دهد. نگاه کنید که تا چه اندازه بازیکنان این تیم مجبور بودند رو به ارسال پاس های بلند و با طول زیاد در نقاط مختلف زمین بیاورند. اجرای روش «Strict man-marking» در لحظه به لحظه بازی طی 20 دقیقه اول امان بازیکنان یوونتوس را بریده بود و آن ها مجبور بودند برای دور شدن از خطرات احتمالی رو به ارسال پاس های بلند و با طول زیاد بیاورند.

به تصویر زیر از دقیقه 24 دقت کنید. سناریو باز هم مشابه است. فرویلر-ربیو و گومز-بنتانکور با کمترین فاصله ممکن.

توپ در ادامه به کوادرادو می رسد. در این نما دو زوج مهم آتالانتا برای مهار دو زوج یوونتوس مشخص هستند. فرویلر-گومز و پالومینو-تولوی. لحظه به لحظه در کنار ربیو-بنتانکور و دیبالا-رونالدو. گاسپرینی فرمول خنثی کردن مائوریتزیو ساری را از حفظ بود.

به این نما از دقیقه 42 مسابقه در نیمه اول نیز دقت کنید تا با تمام وجود درک کنید که وقتی می گوییم این روش لحظه به لحظه در نیمه اول تمام و کمال اجرا شده، دقیقا چه معنایی می تواند داشته باشد. ده لیخت در تلاش برای بازیسازی از عقب زمین است و بنتانکور قصد دارد تا خودش را به او نزدیک کند تا تبدیل به یک گزینه پاس ایده آل شود. گومز قرار نیست ثانیه ای بنتانکور را آزاد بگذارد. با او حرکت می کند با سرعتی مشابه بنتانکور تا او را تحت فشار قرار دهد. به وضعیت تکراری فرویلر و ربیو نیز دقت کنید.

روش «Strict man-marking» توسط بازیکنان آتالانتا با این درجه از افراط، در پنج دقیقه ابتدایی نیمه دوم نیز ادامه داشت. به این نما از دقیقه 50 بازی دقت کنید. فرویلر دیگر آن قدر نزدیک به ربیو قرار گرفته که در تصویر تمایز دادن دو بازیکن از یکدیگر دشوار است. گومز همچنان نفس به نفس بنتانکور می دود و دو مهاجم آتالانتا از بالا بونوچی و ده لیخت را تحت نظر دارند.

با این حال طبیعی بود که با گذشت زمان در نیمه دوم افراط بازیکنان آتالانتا در اجرای این روش کم شود. هم به علت فاصله بسیار کم بازی ها و حفظ قوای جسمانی و هم به علت تعویض های پر تعداد که هماهنگی و هارمونی تیم را در اجرای این روش تحت تاثیر قرار می داد. پس از گل رونالدو از روی نقطه پنالتی، یوونتوس با کاهش افراط آتالانتا در اجرای این روش توانست توپ را بهتر به چرخش دربیاورد. ساری برای بهتر کردن اوضاع ربیو را در نیمه دوم در کنار بنتانکور قرار داد تا شکل و شمایلی از «Double pivot» (توضیح مفصل فنی) در جلو خط دفاعی یوونتوس شکل گیرد. یوونتوس توپ را بهتر از فاز تدافعی به فاز تهاجمی انتقال می داد و بهتر توانست آن را به گردش دربیاورد. با این حال این "بهتر بودن" کاملا در قیاس با نیمه اول بود. شرایط در کل تغییر چندانی نکرده بود. یوونتوس تنها به دلایلی که گفته شد توانست توپ را بهتر به یک سوم تهاجمی منتقل کند اما در یک سوم تهاجمی نتوانست تغییر مهمی را نشان دهد.

حالا شاید از خود بپرسید که خروجی اجرای روش «Strict man-marking» توسط آتالانتا در این بازی چه بود؟ برای پی بردن به یک پاسخ صریح، به تصویر زیر دقت کنید. تصویر زیر نمودار درصد بازپس گیری توپ در نیمه زمین حریف است. به این معنی که هر یک از دو تیم آتالانتا و یوونتوس چه درصدی از کل توپ هایی که پس گرفته اند، در نیمه زمین حریف بوده است. جایی که رویکرد هر تیم در بازپس گیری توپ مشخص می شود. اینکه یک تیم رویکردش در بازپس گیری توپ بیشتر در چه نقاطی از زمین است. 40 درصد توپ هایی که بازیکنان آتالانتا از بازیکنان یوونتوس پس گرفته اند، در نیمه زمین حریف و نزدیک به دروازه آن ها بوده است. این عدد برای یوونتوس 27 درصد است. رویکرد برتر آتالانتا در اجرای روش «Strict man-marking» در نیمه زمین یوونتوس علی الخصوص روی دو مهره کلیدی این تیم در میانه میدان هم باعث شد تا یوونتوس نتواند توپ های با کیفیت زیادی راهی یک سوم تهاجمی کند و هم باعث شد تا با افزایش خطا، آتالانتا تمرکزش در بازپس گیری توپ نزدیک به دروازه یوونتوس باشد.

حالا این پس گرفتن زیاد توپ در نیمه زمین یوونتوس منجر به چه چیزی شده است؟ به هر دو گل آتالانتا دقت کنید. روی هر دو گل، آتالانتا توانست کار را با بازپس گیری توپ در زمین یوونتوس آغاز کند. چه در گل اول و چه در گل دوم. به تصویر زیر نگاه کنید که تمامی فعل و انفعالاتی را نشان می دهد که منجر به گل دوم آتالانتا شده است. علامت (+) نقطه ای است که آتالانتا با تحت فشار قرار دادن بنتانکور توانست توپ را از او پس بگیرد. این باز پس گیری توپ نزدیک به دروازه یوونتوس و پشت محوطه به چه چیزی ختم شد؟ دو لمس توپ، دو پاس و گل دوم.

آتالانتا تمام و کمال 90 دقیقه یوونتوس را در زمین مسابقه در اختیار داشت. اجرای روش «Strict man-marking» یوونتوس را به طور کامل فلج کرده بود تا تیمی n میلیون یورویی از لحاظ فنی توسط تیمی صفر میلیون یورویی به معنای واقعی کلمه تحقیر شود. تحقیری که نه در نتیجه بازی، بلکه از لحاظ نمایش فنی درون زمین رخ داد. یوونتوس گرچه با تساوی مقابل آتالانتا عملا راه قهرمانی را هموار کرد اما در مقابل این تیم، همچون پروانه ای در مُشت به نظر می رسید.