قلعه رودخان + جاذبه تاریخی و عکسهای قلعه رودخان فومن
قلعه رودخان + جاذبه تاریخی و عکسهای قلعه رودخان فومن قلعه رودخان : دژ رودخان یا قلعه حسامی نام قلعهای است متعلق به دوره سلجوقیان که بر فراز ارتفاعات جنگلی شهرستان فومن در روستای زیبای رودخان ساخته شده و 2٫6 هکتار مساحت ( مساحت قلعه رودخان بالغ بر 50 هزار مترمربع ) و 65 برج […] نوشته قلعه رودخان + جاذبه تاریخی و عکسهای قلعه رودخان فومن اولین بار...
قلعه رودخان + جاذبه تاریخی و عکسهای قلعه رودخان فومن
قلعه رودخان : دژ رودخان یا قلعه حسامی نام قلعهای است متعلق به دوره سلجوقیان که بر فراز ارتفاعات جنگلی شهرستان فومن در روستای زیبای رودخان ساخته شده و ۲٫۶ هکتار مساحت ( مساحت قلعه رودخان بالغ بر ۵۰ هزار مترمربع ) و ۶۵ برج و بارو و دیواری به طول ۱۵۰۰ متر دارد. دژ رودخان در ۳۰ کیلومتری شهر فومن است. برخی از کارشناسان، ساخت قلعه را در دوران ساسانیان و مقارن با حمله عربها به ایران دانستهاند.
مشخصات جغرافیایی قلعه
این قلعه با ۲٫۶ هکتار مساحت بر فراز ارتفاعات روستای رودخان قرار دارد. دیوار قلعه ۱۵۰۰ متر طول دارد و در آن ۶۵ برج و بارو قرار گرفته است. فاصله مستقیم قلعه تا شهر ماکلوان ۲۵ کیلومتر، تا ماسوله ۴۵ کیلومتر و تا شفت ۲۰ کیلومتر است. اما از مسیر اصلی و آسفالته مسافت قلعه تا فومن ۲۵ کیلومتر، تا ماکلوان تقریباً ۳۵ کیلومتر و تا ماسوله ۶۰ کیلومتر است. این قلعه در ارتفاعی بین ۶۶۵ تا ۷۱۵ متر ارتفاع از سطح دریا واقع شده و در کنار آن رودی با همین نام جاری است.
این دژ با ارزش تاریخی که دارد بنابر ساختار، معماری و ویژگیهای استراتژیکی و رزمی، در ۳۰ مرداد ۱۳۵۴ خورشیدی، به شماره ۳/۱۵۴۹ در سیاههٔ یادمانهای دیرین ایران – فهرست آثار تاریخی و ملی – ماندگار شد.
تاریخچه قلعه
برخی از کارشناسان، ساخت قلعه را در دوران ساسانیان و مقارن با حمله عربها به ایران دانستهاند. در دورهٔ سلجوقیان این قلعه تجدید بنا شده و از پایگاههای مبارزاتی اسماعیلیان الموت بوده است.
بر روی کتیبه سردر ورودی قلعه که اکنون در موزهٔ گنجینهٔ رشت نگهداری میشود، درج شده که این قلعه در سال ۹۱۸ تا ۹۲۱ هجری قمری برای سلطان حسامالدین تجدید بنا شده است. امیره حسام الدین دباج فومنی (مظفرالسلطان)، فرمانروای بیهپس اولین قدرت منطقهای بود که از اطاعت از صفویان سرپیچی کرد، و قلعه رود خان را بازسازی کرد تا از آنجا به مقاومت بپردازد ولی موفقیتی به دست نیاورد و به دربند گریخت و نهایتاً دستگیر و در تبریز اعدام شد.
مشخصات قلعه
قلعه رودخان از دو بخش ارگ و قورخانه تشکیل شده است. ارگ در قسمت غربی این بنا در دو طبقه واقع شده و جنس آن از آجر است. قراولخانهها در قسمت شرقی در دو طبقه با نورگیرها و روزنههای متعدد بر اطراف مسلط است. چشمهای نیز میان قلعه و گودترین محل آن وجود دارد.
بخش شرقی قلعه شامل دوازده ورودی، زندان، درب اضطراری، حمام و آبریزگاه است. بخش غربی دوازده ورودی دارد، چشمه، حوض، آبانبار، سردخانه، حمام، آبریزگاه شاهنشین و چند واحد مسکونی که با برج و بارو محصور شدهاند، دیگر بناهای این بخش را تشکیل میدهند. ۴۰ برج دیدهبانی دور تا دور قلعه را احاطه کرده که اتاقهای هشت ضلعی آن با طاقهای گنبدی پوشانده شده است. دور تا دور دیوارها و برجها روزنههایی شیبدار دیده میشود که برای ریختن مواد مذاب و تیراندازی تعبیه شدهاند. لازم است ذکر شود که در طول تاریخ قلعه، هیچگاه دشمنی به آن نفوذ نکرده و نتوانسته آن را فتح کند.
قلعه رودخان از دو بخش ارگ (محل زندگی حاکم و حرمسرای وی) و قورخانه (محل فعالیت های نظامی و زندگی سربازان) تشکیل شده است. ارگ قسمت غربی شامل دروازه ورودی، چشمه، حوض، آب انبار و سردخانه، حمام، آب ریزگاه، شاه نشین و تعدادی واحد مسکونی که به وسیله برج و باروهایی محصور شده اند. قلعه رودخان کلاً دارای دو ارگ و شانزده قراول خانه است؛ ارگ یا شاه قلعه در دو طبقه و از آجر ساخته شده، قراول خانه ها، به صورت دو طبقه با نورگیرها و روزنه های متعدد مسلط بر محیط اطراف است. در ورودی یا دروازه قلعه رودخان، شمالی است و در دو طرف آن دو برج توپر بسیار عظیم ساخته شده است که در گذشته بر بالای آن کتیبه ای نصب شده بود، این کتیبه در حال حاضر در موزه رشت نگهداری می شود.
دلیل نام گزاری
نام بومی (تالشی) این قلعه، قله رخون می باشد. نام رسمی آن قلعه رودخان، مترادف فارسی نام بومی قلعه است. چون این قلعهٔ تاریخی در کنار رودخانه، رخون، بنا شده است؛ آن را قلعه رودخانه ای، قله روخون، نامیده اند. این قلعه در دورانهای تاریخی به نامهای قلعهٔ هزارپله، حسامی، سکسار، سگسار و سگسال نیز خوانده شده است.
قلعه رودخان کجاست
برای رسیدن به قلعه رودخان بعد از عبور از شهر فومن و گذشتن از روستاهای گشت، کردمحله، سیاه کش، شمس تالان، گوران پس، هولس کام، سیدآباد و قلعه رودخان به روستای حیدرآلات می رسیم که از این روستا تا محل قلعه رودخان حدود ۵ کیلومتر فاصله است. در حال حاضر بیشتر مساحت آن در قالب طرح پارک جنگلی، سنگ چین و شن ریزی شده است.
از روستای قلعه رودخان تا خود قلعه طبیعت بسیار زیبا و چشم اندازهای زیادی وجود دارد که توجه هر بیننده ای را به خود جلب می کند. رفت و آمد با وسیله نقلیه تا فاصله یک و نیم کیلومتری قلعه رودخان امکان دارد.
در مسیر صعود به قلعه رودخان، درختانی با قدمت زیاد، به سمت آسمان سربرافراشته اند و نور از لابه لای شاخه های این درختان به پایین می ریزد. قلعه رودخان ۶۶۵ تا ۷۱۵ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. در سمت راست قلعه رودخان، رودخانه ای به همین نام قرار دارد که از ارتفاعات سرچشمه گرفته و آب آن از جنوب به شمال در جریان است.
قلعه رود خان از دید الکساندر شودزکو خچکوبرای نخستین بار در سال ۱۸۳۰ میلادی آلکساندر شودزکو خچکو محقق لهستانی الاصل هنگام تحقیق در گیلان متوجه قلعه رودخان شد و در یادداشت های خود موقعیت این بنا را به ثبت رساند. او درباره قلعه رودخان می نویسد: «دژی است بر بالای کوهی در قسمت علیای رودخانه ای به همین نام، بام آن سنگی است و طرفین ورودی دارای دو برج دفاعی مستحکم است و بر کتیبه سردر ورودی آن حک شده است که این قلعه برای نخستین بار در سال ۹۱۸ تا ۹۲۱ هـ.ق برای سلطان حسام الدین امیردباج بن امیر علاءالدین اسحق تجدید بنا شده است.»