قرص دوفاستون چیست؟

قرص‌های دوفاستون 10 میلی‌گرمی حاوی دیدروژسترون (نوعی پروژسترون مصنوعی) هستند که در صورت فقدان پروژسترون طبیعی بدن مورد استفاده قرار می‌گیرد. موارد مصرف آن شامل اختلالات قاعدگی و آندومتری است.

دوفاستون در اوایل بارداری برای حفظ پوشش رحم، (اندومتریوم) و جلوگیری از رشد آن استفاده شده و باعث ترشح هورمون‌ها و پروتئین‌هایی می‌شود که برای بارداری سالم ضروری هسند. دوفاستون هورمون مصنوعی است که اثر پروژسترون را تقلید می‌کند اما جذب آن برای دستگاه معده‌ای-روده‌ای آسان‌تر است. همانطور که گفته شد مصرف خودسرانه این دارو در بارداری به کلی ممنوع است و حتما پزشک باید آنرا تجویز نماید.

دوفاستون در صورت مواری مانند سقط عادتی، فقدان قاعدگی، قاعدگی دردناک، سندروم پیش از قاعدگی و درمان آندومتریوز، توسط پزشک تجویز می شود.

آمبولی ریوی، لکه بینی، خونریزی های نابجا، تغییر در اشتها، ورم نمودن قوزک پا، ترومبوز شبکیه و ترومبوفلبیت برخی از عوارض مصرف دوفاستون به شمار می روند.

قرص‌ 10 میلی‌گرمی دوفاستون (Duphaston) برای درمان موارد بسیاری که در نتیجه‌ی فقدان پروژسترون ایجاد می‌شوند مورد استفاده قرار می‌گیرد، این موارد شامل اختلالات قاعدگی مانند آمنوره ثانویه (سیکل قادگی که متوقف شده است، نامنظم است یا اصلا اتفاق نیفتاده است)، دیس منوره یا قاعدگی دردناک، سندرم پیش از قاعدگی و خونریزی رحمی غیرطبیعی است که به جای آن‌که در پایان دوره قاعدگی رخ دهد در طول قاعدگی رخ می‌دهد.

قرص‌های دوفاستون 10 میلی‌گرمی برای درمان آندومتریوز (رشد بافت آندومتر در خارج از رحم که باعث درد و خونریزی می‌شود)، ناباروری و سقط جنین ناخواسته نیز تجویز می‌شوند.

این قرص‌ها اثر محرک استروژن بر اندومتر را نیز رفع می‌کنند و بنابراین، احتمال سرطان اندومتر را در زنان کاهش می‌دهند (سرطان ممکن است در پاسخ به استروژن در زنانی که به‌دلیل علائم منوپوز از طریق هورمون جایگزین درمان می‌شوند ایجاد شود).

قرص دوفاستون 10 میلی‌گرمی حاوی دیدروژسترون (مشتق مصنوعی هورمون زنانه پروژسترون) است، یعنی ساختار شیمیایی آن بسیار به پروژسترون طبیعی شباهت دارد و به‌همین دلیل، کاربرد مشابه پروژسترون دارد. پروژسترون طبیعی طی فاز دوم سیکل قاعدگی توسط تخمدان‌ها تولید می‌شود. این هورمون بر اندومتر (جدار رحم) تاثیر می‌گذارد و فاز تکثیری را به فاز ترشحی تبدیل می‌کند.

اندومتر که در پاسخ به استروژن در اولین فاز سیکل قاعدگی نازک شده، دیگر رشد نمی‌کند و شروع به ترشح هورمون دیگر پروتئین‌های لازم برای حفظ بارداری (در صورت بارداری) می‌نماید، در صورت نبود بارداری، سطوح استروژن و پروژسترون کاهش می‌یابد و اندومتر تخریب می‌شود (قاعدگی رخ می‌دهد).

در صورتی‌که فقدان پروژسترون طبیعی، نظم قاعدگی را برهم بزند یا مشکلاتی مانند آمنوره ثانویه و خونریزی رحمی غیر طبیعی ایجاد کند عملکرد دیدروژسترون در قرص دوفاستون 10 سیکل قاعدگی را منظم می‌کند؛ این قرص با تحریک اندومتر برای آماده‌سازی رحم برای بارداری و حفاظت از بارداری در درمان ناباروری و سقط جنین ناخواسته نیز موثر است. دوفاستون 10 بر سراسر اندومتر اثر می‌گذارد و از رشد اضافی سلول‌های آن جلوگیری می‌کند.

قرص 10 میلی گرمی دوفاستون حاوی دیدروژسترون (یک مشتق مصنوعی از هورمون جنسی زنانه‌ی پروژسترون) است که برای درمان مسائل مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد که از فقدان پروژسترون طبیعی به وجود می‌آیند.

موارد مصرف داروی دوفاستون
این داروی بیشتر برای کاربردهای زیر توسط پزشک تجویز می گردد:
- سقط عادتی
- فقدان قاعدگی
- قاعدگی دردناک
- سندرم پیش از قاعدگی
- درمان آندومتریوز
- برخی از انواع خونریزی های غیر فونکسیونل رحم

مکانیسم اثر دوفاستون
دیدروژسترون از طریق دستگاه گوارش جذب شده و متابولیسم آن کبدی می باشد که از طریق کلیه ها دفع می گردد.

مقدار و نحوه مصرف
با توجه به علت بیماری نحوه مصرف می تواند متفاوت باشد اما رایج ترین شکل مصرف آن به این صورت است که از روز ۱۶ قاعدگی هر شب یک عدد به مدت ده روز مورد استفاده قرار گیرد و پس از قطع شدن آن بین ۳ تا ۱۰ روز بعد، خونریزی قاعدگی رخ می دهد. در فواصل بین دو پریودی می توانید به قصد بارداری نزدیکی داشته باشید.

روش مصرف قرص دوفاستون
قرص دوفاستون را با یک لیوان آب با یا بدون غذا یک یا دو بار در روز بخورید. مقدار دوز قرص و فاصله زمانی آن به روش درمانی شما بستگی دارد. شما باید تا زمانی که پزشک تجویز می کند قرص را مصرف کنید. ممکن است پزشک 5 روز یا یک ماه مصرف این قرص را تمدید کند.

قرص دوفاستون را چند وقت باید مصرف کنم؟
قرص دوفاستون را تا زمانی که پزشک تجویز می کند باید مصرف کنید که معمولا 5 روز یا یک ماده است. گاهی نیز هر ماه در طول قاعدگی باید از این قرص مصرف کنید.

فراموش کردن قرص دوفاستون
اگر قرص دوفاستون را فراموش کردید بلافاصله پس از به یاد آوردن مصرف کنید مگر این که زمان قرص بعدی رسیده باشد. در این حالت مصرف قرص قبلی لازم نیست. هیچ گاه دو قرص را باهم مصرف نکنید.

موارد منع مصرف
در صورت ابتلا به هر یک از بیماری های زیر باید از مصرف قرص دوفاستون جلوگیری کنید و پزشک خود را در جریان قرار دهید.
- اختلالات ترومبوتیک
- سقط فراموش شده
- بیماری کبد
- کارسینوم پستان یا اعضای تناسلی

عوارض جانبی
در صورت مصرف قرص دوفاستون ممکن است با عوارض جانبی زیر رو به رو شوید:
- آمبولی ریوی
- لکه بینی
- خونریزی های نابجا
- تغییر در اشتها
- ورم نمودن قوزک پا
- ترومبوز شبکیه
- ترومبوفلبیت

تداخل دارویی
اگر دیدروژسترون و بروموکریپتین به طور همزمان مصرف شود باعث ترشح خود به خودی و بیش از حد شیر می شود. داروهای القا کننده فعالیت آنزیم های کبدی مانند ریفامپین و فنی توئین و کاربامازپین باعث کاهش کارایی و اثر دارو می شود.
هشدارها
در حین استفاده از دارو امکان دارد که خونریزی های دوران قاعدگی نامنظم شوند که در این صورت بهتر است که میزان مصرف آن را افزایش دهید.

روش نگهداری قرص دوفاستون
قرص را باید در محیطی خشک و سرد با دمای زیر 30 درجه سانتی گراد نگهداری کنید.

قرص‌های 10 میلی‌گرمی دوفاستون حاوی دیدروژسترون است که ساختاری شبیه یه پروژسترون طبیعی دارد. اما، بر خلاف پروژسترون طبیعی، به آسانی جذب می‌شود و می‌توان آن‌را به‌صورت قرص و با دوزهای مختلف مصرف نمود، در حالی‌که پروژسترون طبیعی به‌راحتی در دستگاه گوارش جذب نمی‌شود و تا همین اواخر از طریق تزریق قابل کنترل بود.

اما اکنون، شکل جدیدی از پروژسترون، با مولکول‌های کوچک‌تر و قابلیت جذب بیشتر در دسترس بیماران است. دوفاستون 10 می‌تواند در صورت فقدان پروژسترون طبیعی در بدن و ایجاد اختلالات قاعدگی و اندومتر، جایگزین پروژسترون شود تا با اثر استروژن در بدن مقابله کند و خطر سرطان اندومتر را کاهش دهد.

اما، بر خلاف دیگر پروژسترون‌های مصنوعی، دیدروژسترون با اثرات مثبت استروژن مانند جلوگیری از پوکی استخوان و تنظیم کلسترول، تداخلی ندارد و به لحاظ شیمیایی نیز با تستوسترون در ارتباط نیست و بنابراین تاثیرات منفی مردانه نیز در بدن ایجاد نمی‌کند.

درمان اندومتریوز با دوفاستون
طی یک دوره قاعدگی طبیعی، پروژسترونی که به وسیله تخمدان‌ها تولید می‌شود بر اندومتر تاثیر می‌گذارد و رشد آن‌را متوقف می‌کند و باعث می‌شود که هورمون‌ها و پروتئین‌های لازم برای حفظ بارداری ترشح شوند. در صورت عدم بارداری، سطوح استروژن و پروژسترون پایین می‌آید و اندومتر تخریب می‌شود و خونریزی قاعدگی رخ می‌دهد.

اندومتریوز رشد بافت اندومتر در بخش خارجی رحم است که مانند اندومتر رحم عمل می‌کند و پاسخ آن به پروژسترون نیز به همان ترتیب است. دوفاستون 10 بر اندومتر در همه‌ی نواحی اثر می‌گذارد و از رشد آن جلوگیری می‌کند و علائم اندومتریوز از جمله درد و خونریزی را از بین می‌برد.