بایسته‌های آموزش قرآن در فضای مجازی / غفلت از تولید محتوا

هفت ماه از شیوع ویروس نوپدید کرونا در کشور می‌گذرد، ویروسی که تعطیلی‌های اجباری بی‌سابقه‌ای را به‌ویژه در ماه‌های ابتدایی تحمیل کرد از جمله اینکه روند آموزش در مدارس و دانشگاه‌ها و دیگر مراکز علمی و آموزشی با اختلال روبه‌رو شد و به‌ناچار در فضای مجازی ادامه یافت.

در این میان، برخی مؤسسات و مراکز قرآنی که از امکانات و زیرساخت‌های لازم برخوردار بودند آموزش مجازی و غیر حضوری قرآن کریم را در دستور کار قرار دادند که این امر با تشکیل کانال‌ها و گروه‌ها در شبکه‌های مجازی و یا به‌صورت تلفنی اتفاق افتاد. پس از بازگشایی محدود و با شرط رعایت پروتکل‌های بهداشتی، شاهد کاهش آمار قرآن‌آموزان در مؤسسات و مراکز قرآنی استان هم به دلیل محدودیت‌ها و حفظ فاصله‌گذاری و هم به دلیل ترس خانواده‌ها از حضور خود و فرزندان در مکان‌های عمومی هستیم.

در چنین شرایطی ضرورت تقویت و ترویج آموزش‌های مجازی و غیر حضوری بیش از پیش آشکار می‌شود. به‌ نظر می‌رسد طراحی و تدارک یک شبکه آموزشی منسجم نظیر آنچه در آموزش و پرورش با عنوان شبکه شاد شاهد هستیم نیازی ضروری باشد تا تمامی قرآن‌آموزان پراکنده در شبکه‌های گوناگون اجتماعی به این زمینه واحد آموزشی مهاجرت کنند و این امر می‌تواند گام مهمی در پا گرفتن قدرتمند آموزش قرآن در فضای مجازی باشد.

با فرض فراهم بودن امکانات و زیرساخت‌های آموزش مجازی قرآن در مراکز قرآنی و خانواده‌ها، به نظر می‌رسد مؤلفه‌هایی نظیر آموزش و ارتقای دانش مدیران و مربیان مؤسسات قرآنی و به‌روز رسانی اطلاعات فناوری آنان، ارتقای روش‌های آموزش نوین قرآن کریم و نیز تولید محتوا از مهم‌ترین اموری است که برای تقویت و فراگیر کردن آموزش مجازی قرآن باید در دستور کار قرار گیرد. ایکنا در همین رابطه پای صحبت‌های صادق حیدری، قاری و مدرس قرائت قرآن در چهارمحال‌وبختیاری نشسته است، متن کامل این گفت‌وگو را در ادامه با هم می‌خوانیم:

صادق حیدری، قاری برجسته و مدرس قرائت قرآن در چهارمحال‌وبختیاری در گفت‌وگو با ایکنا، با اشاره به اینکه پیشرفت در فراگیری قرائت قرآن تنها با تمرین و تکرار و درس پس دادن به استاد محقق می‌شود، اظهار کرد: با توجه به مشکلات ناشی از شیوع کرونا و تعطیلی تقریبی آموزش‌های حضوری، تعامل با استاد از طریق برقراری ارتباطات زنده مجازی امکان‌پذیر است و می‌تواند مفید و مؤثر باشد.

وی ادامه داد: فضای لایک اینستاگرام محیطی بسیار مناسب برای برقراری ارتباط زنده قرآن‌آموز با استاد است که می‌توان با صرف وقت و هزینه کمتر از کلاس‌های حضوری از محضر استاد بهره‌مند شد، اگرچه باید تأکید کرد که آموزش حضوری بر مجازی ارجح است اما شرایط خاص کنونی می‌طلبد که آموزش‌ها به همین طریق ادامه یابد.

حیدری در پاسخ به این پرسش که آیا آموزش قرائت قرآن در فضای مجازی کارایی آموزش حضوری را دارد یا خیر؟ گفت: قطعاً کارایی صد درصدی ندارد؛ چرا که یادگیری چهره به چهره و دم به دم استاد دادن تأثیر فراوانی در رشد و پیشرفت قرآن‌آموز دارد؛ اما در فضای مجازی یا ارتباط تلفنی نیز تا حدود زیادی اهداف آموزشی قرائت محقق می‌شود.

این قاری ممتاز استان تصریح کرد: مهم آن است که قرآن‌آموز قرائت را ارائه کند و استاد نقاط ضعف و قوت را متذکر شود، البته آموزش حضوری و قرائت مستمر قرآن‌آموز در حضور استاد و دیگر قرآن‌آموزان سبب ایجاد فضایی برای تقویت اعتماد به نفس و دریافت واکنش و تشویق از سوی حاضران می‌شود که قطعاً در فرایند پرورش و رشد مؤثر است؛ لذا مهم‌ترین نقیصه آموزش مجازی قرآن دور شدن قرآن‌آموزان از شور و حال فضای محفلی و جمعی قرآن و بهره‌مندی از تشویق‌های کارآمد است.

بایسته‌های مربی قرآن در آموزش مجازی

حیدری در خصوص بایسته‌های مربی قرآن در آموزش مجازی، بیان کرد: به‌روز بودن، آشنایی با فناوری اطلاعات و ارتباطات و تسلط بر شیوه‌های بهره‌گیری از فضای شبکه‌های اجتماعی پرطرفدار مهم‌ترین عناصر ضروری برای مربیان قرآن است. ابتکار و نوآوری در زمینه ارائه آموزش‌های مؤثر سبب جذب و استقبال کاربران می‌شود.

وی آشنایی مربیان با شیوه‌های نوین تدریس قرآن را یادآور شد و گفت: خوشبختانه این مهم در استان آغاز و آموزش روش‌های تدریس نوین به مربیان قرآن در چندین شهرستان انجام شده است که امسال قرار است با جدیت بیشتری پیگیری می‌شود.

مدرس دوره‌های آموزشی روش نوین تدریس در استان تأکید کرد: روش‌های نوین تدریس سبب به‌روز شدن اطلاعات مربیان قرآنی می‌شود، در این کلاس‌ها شیوه‌های کاربردی و اثبات‌شده آموزش قرائت قرآن در موضوعات گوناگون از قبیل صوت و لحن‌، تجوید، آموزش نغمات و ... به مربیان ارائه می‌شود تا این شیوه‌ها را جایگزین روش‌های قدیمی و سنتی تدریس کنند.

مدرس دانشگاه در استان با اشاره به کمبودها در زمینه تولید محتوا در حیطه آموزش مجازی قرآن کریم، بیان کرد: تولید محتوای قرآنی به‌روز و با کیفیت از اهمیت فراوانی برخوردار است اما کمتر به آن توجه و از آموزش تولید محتوا نیز غفلت شده است. با نگاهی به صفحات آموزشی در موضوعات دیگر نظیر آموزش پرورش گل و گیاه شاهد تولید محتواهای بسیار قوی و به‌دنبال آن، جذب دنبال‌کنندگان پرشمار هستیم حال آنکه این اتفاق در موضوعات قرآنی کمرنگ است.

طرحی که مسکوت مانده است

صادقی با اشاره به طرح خود در زمینه تولید محتوای آموزشی قرائت قرآن، گفت: این طرح را که حاوی محتوای قرآنی با نغمات مرکب و تصاویر زیبا از شگفتی‌های خلقت است ابتدا به صدا و سیمای استان ارائه دادم و با وجود استقبال خوب، مسکوت ماند که امیدوارم از طریق اداره تبلیغات اسلامی استان به سرانجام برسد.

این قاری ممتاز استان تصریح کرد: برای اجرایی شدن این طرح و تولید فیلم و کلیپ نیازمند ابزاری هستیم که صدا و سیمای استان می‌توانست در اختیارمان قرار دهد اما به دلایل نامعلومی این امر محقق نشد؛ لذا ناچار هستیم با ابزار محدود موجود کار را آغاز کنیم که در این زمینه اداره تبلیغات اسلامی استان اعلام آمادگی کرده است.

یک پیشنهاد

حیدری به جای خالی برگزاری جلسات مباحثه اساتید قرائت استان اشاره و بیان کرد: در نشستی با اداره امور قرآنی اداره‌کل تبلیغات اسلامی استان پیشنهاد شد که برگزاری جلسات قرائت قرآن با حضور اساتید برجسته استان در دستور کار قرار گیرد تا قاریان ضمن بهره‌مندی از برکات قرائت قرآن به مباحثه و بحث و تبادل نظرات و دیدگاه‌ها در خصوص مباحث تخصصی قرائت قرآن بپردازند و با یاد‌آوری نقاط ضعف و قوت شاهد ارتقای سطح قاریان استان باشیم.

مدرس قرائت قرآن در استان در پاسخ به پرسشی مبنی بر ارزیابی فعالیت‌های قرآنیان استان در فضای مجازی، گفت: کم‌وبیش فعالیت‌هایی وجود دارد که باید به‌صورت هدفمند و منسجم ادامه یابد و تقویت شود؛ چرا که گستره مخاطبان در فضای مجازی بسیار وسیع‌تر است؛ لذا بازخورد و تأثیر گسترده و خوبی دارد.

حیدری با اشاره به تجربه موفق خود در آموزش قرائت قرآن در فضای مجازی، گفت: در ایام ماه مبارک رمضان بعد از اذان صبح آموزش قرائت به‌صورت زنده به مخاطبان ارائه می‌شد که خوشبختانه بازخورد و استقلال بسیار خوبی را نه تنها از داخل استان بلکه از سراسر کشور داشتیم و فرآیند آموزش و رفع اشکال یک ماه ادامه یافت. با گذشت چند ماه از این کلاس‌ها هنوز مخاطبان پرسش‌های فنی خود را در فضای مجازی از بنده می‌پرسند‌ و پیگیر یادگیری هستند.

انتهای پیام