نحوه مصرف قرص دوفاستون، اشتباه نکنید

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: من۲۶سالمه، 9 ماهه که جلوگیری ندارم. ماه پیش کیست داشتم دکتر قرص دوفاستون از شب 14 داد تا ده شب و رفع شد. این ماه هم دوباره این قرصو داد و الان ۶شبه که قرصم تموم شده و هنوز پریود نشدم. آیا احتمال بارداری هست کی باید تست بدم؟

پاسخ دکتر کتایون برجیس،‌ جراح و متخصص زنان و زایمان و فلوشیپ نازایی:
شما باید به مدت 10 روز قرص دوفاستون را مصرف کنید و بعد از تمام شدن قرص به مدت یک هفته منتظر پریود شدن خود باشید. در واقع روش صحیح مصرف قرص دوفاستون به این شکل است. اگر شما این قرص را به این شکل مصرف کرده باشید و بعد از مدت زمان یک هفته پریود نشدید،‌ باید به متخصص زنان مراجعه کنید و سونوگرافی و تست بارداری انجام دهید.

قرص دوفاستون برای چه چیزی استفاده می شود؟
قرص دوفاستون ده میلیگرمی برای درمان بیماری های مختلفی که ناشی از فقدان پروژسترون هستند مصرف می شود؛ از جمله اختلالات قاعدگی، آمنوره ثانویه (دوره های قاعدگی قطع شده یا نامنظم)، قاعدگی دردناک، سندرم پیش از قاعدگی و خونریزی غیر طبیعی رحم که در طول چرخه قاعدگی رخ می دهد. قرص دوفاستون ده میلیگرمی برای درمان اندومتریوز، ناباروری و سقط خود به خود (سقط جنین) استفاده می شود؛ همچنین برای مقابله با اثر تحریک هورمون استروژن بر آندومتر، و احتمال ابتلا به سرطان آندومتر نیز استفاده می شود. این قرص برای کمک به تحریک رشد پستان و کاهش تولید تستوسترون نیز استفاده می شود.

موارد مصرف دوفاستون
دوفاستون در موارد زیر مورد استفاده قرار می‌گیرد:
-برای زمانی‌که بدن شما به اندازه‌ی کافی پروژسترون تولید نمی‌کند؛
-برای تسکین دوره‌های دردناک و تسکین علائم اندومتریوز (یک مشکل ناشی از رشد مخاط رحم در خارج از رحم)؛
-برای درمان ناباروری به علت سطح پایین پروژسترون؛
-برای کنترل سیکل‌های نامنظم؛
-برای تسکین علائم سندرم قبل از قاعدگی (PMS)؛
-برای شروع مجدد سیکل‌های قاعدگی که قبل از یائسگی متوقف شده‌اند (آمنوره) ؛
-برای متوقف کردن و یا جلوگیری از خونریزی‌های قاعدگی غیر منتظره‌ی سنگین یا طولانی (اغلب قبل از شروع یائسگی است)؛
-جایگزین کمبود هورمون پروژسترون در بارداری مانند درمان لکه بینی یا خونریزی حاصل از آن یا پیشگیری از موارد تهدید به سقط بخصوص در سه ماهه‌ی اول بارداری؛
-برای درمان ناباروری به علت کم بودن پروژسترون؛
- برای درمان علائم یائسگی ( این درمان به نام هورمون درمانی جایگزین یاHRT است). دوفاستون به‌تنهایی یا همراه با هورمون استروژن برای درمان علائم یائسگی استفاده می‌شود. این علائم از خانمی به خانم متفاوت است.

قرص دوفاستون چگونه عمل می کند؟
قرص دوفاستون ده میلیگرمی حاوی دیدروژسترون، ترکیبی مشتق شده از هورمون پروژسترون، می باشد. پروژسترون توسط تخمدان در طول مرحله دوم چرخه قاعدگی تولید می شود. این ماده در آندومتر (پوشش داخلی رحم) فاز تکثیر را به تشریح تبدیل می کند. این مسئله باعث می شود آندومتر که در پاسخ به استروژن در نیمه اول پریودی ضخیم شده است رشدش متوقف شود و هورمون ها و پروتئین های دیگر مورد نیاز برای حفظ بارداری ترشح شود (در صورت وقوع بارداری). در صورتی که بارداری رخ نداده باشد، سطح استروژن و پروژسترون کاهش یافته و اندومتر از هم می پاشد(قاعدگی). دیدروژسترون در قرص دوفاستون باعث نظم در قاعدگی می شود.

قرص دوفاستون حاوی چیست؟
قرص دوفاستون ده میلیگرمی حاوی دیدروژسترون، ترکیبی مشتق شده از پروژسترون هورمون است که برای درمان بسیاری از بیماری های ناشی از فقدان درونی (به طور طبیعی تولید) پروژسترون استفاده می شود.

تفاوت بین پروژسترون مصنوعی (مانند دیدروژسترون) و پروژسترون طبیعی چیست؟
قرص دوفاستون ده میلیگرمی حاوی دیدروژسترون، ترکیبی مشتق شده از پروژسترون هورمون است که برای درمان بسیاری از بیماری های ناشی از فقدان درونی (به طور طبیعی تولید) پروژسترون استفاده می شود. بر خلاف پروژسترون طبیعی، این قرص به راحتی جذب می شود و می تواند به شکل قرص در غلظت نسبتا کم به شکل جدیدی از پروژسترون طبیعی مصرف شود، در حالی که پروژسترون طبیعی به خوبی توسط دستگاه گوارش جذب نمی شود. قرص دوفاستون در صورت عدم وجود پروژسترون در بدن به دلیل اختلالات قاعدگی و اندومتریوز مصرف می شود. همچنین به عنوان بخشی از درمان جایگزینی هورمون استفاده می شود.
با این حال، بر خلاف پروژسترون مصنوعی، دیدروژسترون با اثرات مفید استروژن (از جمله جلوگیری از پوکی استخوان، تنظیم کلسترول) تداخلی ندارد. همچننی از نظر شیمیایی به تستوسترون مرتبط نیست، و بنابراین هیچ عوارضی مانند، هیرسوتیسم یا آکنه ندارد.

درمان با دوفاستون
درمان اندومتریوز با قرص دوفاستون
قرص دوفاستون حاوی دیدروژسترون، ترکیبی مشتق شده از هورمون پروژسترون، می باشد. اضافه کردن پروژسترون با استروژن به روند زنانگی کمک می کند. در طول چرخه قاعدگی طبیعی، پروژسترون (تولید شده توسط تخمدان ها) در آندومتر باعث توقف رشد می شود و باعث شروع ترشح هورمون ها و پروتئین های دیگر مورد نیاز برای حفظ بارداری می شود (اگر بارداری رخ داده باشد). اگر بارداری رخ نداده باشد، سطح استروژن و پروژسترون کاهش یافته و اندومتر از بین می رود. اندومتریوز رشد بافت آندومتر در خارج از رحم می باشد. توقف رشد آندومتریوز باعث کاهش علائم اندومتریوز از جمله درد و خونریزی می شود.

درمان مشکلات قاعدگی با قرص دوفاستون
قرص دوفاستون حاوی دیدروژسترون، ترکیبی مشتق شده از هورمون پروژسترون، می باشد. اضافه کردن پروژسترون با استروژن به روند زنانگی کمک می کند. چرخه قاعدگی طبیعی وابسته به تعامل چند هورمون می باشد؛ از جمله استروژن و پروژسترون که توسط تخمدان و سایر هورمون ها که توسط غده هیپوفیز ترشح می شود. اگر هر یک از این هورمون در مقادیر صحیح تولید نشود چرخه مختل شده و باعث مشکلاتی مانند آمنوره و خونریزی غیر طبیعی رحمی در طی چرخه قاعدگی می شود. قرص دوفاستون باعث چرخه قاعدگی منظم می شود زیرا باعث بازگرداندن هورمون ها به مقدار طبیعی می شود.
قرص دوفاستون برای درمان جایگزینی هورمون
مصرف استروژن برای درمان جایگزینی هورمون باعث کاهش دوران یائسگی زنان ناشی از کمبود استروژن، از جمله، گرگرفتگی، تعریق شبانه، بی خوابی، خشکی واژن، سردرد، نوسانات خلقی، عدم تمرکز و از دست دادن انرژی می شود. استروژن همچنین تاثیرات مثبت دیگری در سوخت وساز دارد از جمله متابولیسم استخوان و چربی (چربی). همچنین باعث افزایش ضخامت آندومتر (پوشش داخلی رحم) در صورت عدم وجود پروژسترون می شود و می تواند منجر به سرطان رحم در برخی از زنان یائسه شود.
قرص دوفاستون برای درمان تغییر جنسیت
قرص دوفاستون حاوی دیدروژسترون، ترکیبی مشتق شده از هورمون پروژسترون، می باشد. اضافه کردن پروژسترون با استروژن به روند زنانگی کمک می کند. این قرص برای کمک به تحریک رشد صفات جنسی زنان، از قبیل رشد پستان، و کاهش تولید تستوسترون استفاده می شود.
قرص دوفاستون برای هورمون درمانی مونث
قرص دوفاستون به عنوان یک جزء پروژسترون هورمون درمانی تغییر جنسیت همراه با هورمون استروژن مونث استفاده می شود. این قرص برای کمک به تحریک رشد صفات جنسی زنان، از قبیل رشد پستان، و کاهش تولید تستوسترون استفاده میشود.

عوارض قرص دوفاستون
عوارض رایج قرص عبارتند از: حالت تهوع، استفراغ، درد سینه، خونریزی نامنظم، سرگیجه، وزن کم و خارش و جوش.

چه زمانی نباید قرص دوفاستون را مصرف کنم؟
در صورتی که مشکلات زیر را داشته باشید نباید قرص دوفاستون را مصرف کنید:
- حساسیت به دیدروژسترون یا سایر قرص های دوفاستون
- بارداری یا تلاش برای بارداری
- سابقه سرطان پستان، سرطان آندومتر و یا بیماری کبد در خانواده
- سابقه ترومبوز (لخته خون) و یا سکته مغزی
- خونریزی غیرطبیعی از واژن به دلایل نامعلوم

روش مصرف قرص دوفاستون
قرص دوفاستون را با یک لیوان آب با یا بدون غذا یک یا دو بار در روز بخورید. مقدار دوز قرص و فاصله زمانی آن به روش درمانی شما بستگی دارد. شما باید تا زمانی که پزشک تجویز می کند قرص را مصرف کنید. ممکن است پزشک 5 روز یا یک ماه مصرف این قرص را تمدید کند.

قرص دوفاستون را چند وقت باید مصرف کنم؟
قرص دوفاستون را تا زمانی که پزشک تجویز می کند باید مصرف کنید که معمولا 5 روز یا یک ماده است. گاهی نیز هر ماه در طول قاعدگی باید از این قرص مصرف کنید.

فراموش کردن قرص دوفاستون
اگر قرص دوفاستون را فراموش کردید بلافاصله پس از به یاد آوردن مصرف کنید مگر این که زمان قرص بعدی رسیده باشد. در این حالت مصرف قرص قبلی لازم نیست. هیچ گاه دو قرص را باهم مصرف نکنید.

روش نگهداری قرص دوفاستون
قرص را باید در محیطی خشک و سرد با دمای زیر 30 درجه سانتی گراد نگهداری کنید.

موارد منع مصرف دوفاستون
اگر شما فقط قرص دوفاستون مصرف می‌کنید قبل از مصرف دارو، باید اطمینان حاصل کنید که این دارو برای شما بی‌خطر است. مصرف دوفاستون در موارد زیر توصیه نمی‌شود:
- شما توموری دارید که توسط پروژستروژن‌ها (مانند مننژیوم) بدتر می‌شود؛
- شما قاعدگی‌های نامنظم یا غیر‌معمول سنگین دارید که علت آن مشخص نشده است. اگر شما نیاز به مصرف دوفاستون برای درمان خونریزی غیرطبیعی رحمی دارید، باید قبل از شروع مصرف این دارو علت خونریزی مشخص شده باشد؛
- حساسیت به هر یک از مواد تشکیل دهنده‌ی این دارو؛
- افسردگی؛
- مشکلات کبدی؛
- یک مشکل خونی نادر ارثی به نام "پورفیری".