حساسیت زیست محیطی و باید و نبایدهای یک پروژه در کرج

میدان جمهوری اسلامی کرج در نقطه اتصال بزرگراه ماهان و بلوار جمهوری شمالی و جنوبی واقع شده که یکی از مسیرهای پرترافیک در هسته مرکزی این کلانشهر به شمار می‌رود.

در حاشیه این میدان، پارک تنیس یا جهان و درختان انبوه و بلند قامت جهانشهر دیده می شود که اگر چه مردم و مسوولان بر ایجاد یک تقاطع مناسب تاکید دارند اما درعین حال حفظ ریه‌های شهر هم از حساسیت خاصی برای همگان برخوردار است .

منطقه جهانشهر با درختان چندین ساله خود از مناطق سرسبز کرج به شمار می‌رود و در دهه‌های اخیر به واسطه ساخت وسازهای بی‌رویه و با وجود انتقادها و اعتراض‌های مردمی و دوستداران محیط زیست، بخش زیادی از این ریه تنفسی کرج زیر ساختمان های چندطبقه مدفون شد و بخش دیگری از این درختان زیبایی و طراوات خود را به لطف مردم و نیروهای خدوم فضای سبز شهرداری حفظ کرده است.

در این میان توسعه مسیرهای ترددی در کلانشهر کرج به واسطه ازدیاد خودروها و گره های ترافیکی موضوعی است که به دغدغه اساسی برای برنامه ریزان امور شهری و مردم تبدیل شده و همگان روان شدن ترافیک بدون خدشه به محیط پیرامونی را در یافتن راهکارهای خردمندانه مبتنی برپایه‌های علمی و اجرایی جستجو می‌کنند.

با نگاهی به تاریخچه طرح‌های روان‌سازی ترافیک یا احداث تقاطع‌های غیرهمسطح در کلانشهر کرج به این نتیجه می‌رسیم که شورای اول شهر در اوایل دهه ۷۰ شروع ساخت این تقاطع‌ها را با احداث تقاطع زیرگذر و روگذر چهار راه طالقانی در کرج آغاز کرد و سپس در شورای دوم به تقاطع بزرگ و غیر همسطح آزادگان منجر شد.

احداث این تقاطع‌ها با نگاه های متفاوتی همراه بود که برخی موافق و برخی به عنوان مخالف توسعه آنها همواره در محافل رسمی سخن به میان آوردند تا جایی که برخی اعضای شورای شهر اجرای آنها را اقدامی ناموفق یا تجربه‌ای شکست خورده می نامیدند و خواستار توقف این روند شدند.

بنا به گفته مخالفان، احداث تقاطع های غیر همسطح اگر چه در نطقه‌ای از شهر به رفع ترافیک می‌انجامد اما در نطقه دیگر به گره کور تبدیل می‌شود و باید راهکار دیگری جایگزین آن کرد.

در عین حال موافقان هم معتقد بودند که تقاطع‌های غیر همسطح باید در کلانشهر کرج به بیش از ۵۵ تقاطع افزایش یابد تا شهر بتواند از گره‌های کور نجات یابد چرا که هیچ راهکاری در مقطع کنونی جایگزین آن نیست.

با این حال تقاطع‌های غیر همسطح کلانشهر کرج در میان باید و نبایدها از ۲ تقاطع در اوایل دهه ۸۰ اکنون به حدود ۲۰ تقاطع رسیده و پیش‌بینی می‌شود که در سال‌های آینده شمار آنها از ۵۵ تقاطع بگذرد.

تقاطع جمهوری و چرایی حساسیت‌ها

شهرداری کرج در دوره شورای پنجم که ساخت و تکمیل حدود پنج تقاطع مانند تکمیل راست گردها و چپ گردهای پل حصارک و سایر تقاطع‌های شهر را در پرونده کاری و عملکردی خود دارد، چندی پیش با انسداد برخی مسیرهای منتهی به میدان جمهوری اسلامی، آغاز ساخت یک تقاطع جدید را کلید زد که این موضوع همانطور که اشاره شد با حساسیت‌هایی از جمله مخالفت برخی اعضای شورای شهر همراه شد.

حساسیت‌ها از آنجا شروع شد که مسوولان شهرداری اعلام کردند که قصد جابه‌جایی تعدادی از درختان مسیر پروژه را دارند ، برخی اعضای شورای شهر از جمله دکتر رحیم خستونایب رییس شورا در سخنان نشست علنی این شورا، اجرای پروژه را تهدیدی برای درختان جهانشهر و بلوار ماهان دانست که برخی دیگر از اعضای شورای شهر این اظهارات را تائید کردند.

به دنبال این سخنان و انتشار آن در رسانه‌های جمعی، آیت الله سید محمدمهدی حسینی همدانی نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه کرج در خطبه‌های مکتوب هفته گذشته این کلانشهر به این موضوع واکنش نشان داد و نوشت نباید درختان چندساله کرج تخریب و نابود شود.

امام جمعه کرج با ذکر این مطلب که کرج در زمانی باغ شهر بزرگی بود و به‌ مرور و با بی‌تدبیری و نگاه مقطعی بدون برنامه دقیق و چشم‌انداز بلندمدت خیلی از داشته‌هایش را ازدست‌داده از متولیان امر خواست اجازه تکرار روند سال های گذشته را ندهند.

وی اجرای طرح‌هایی نظیر طرح میدان جمهوری اسلامی کرج را ناشی از حرکتی ساده‌اندیشی دانست و افزود: این طرح آفات زیادی را به همراه دارد و در دراز مدت به منابع و حقوق عامه لطمه می‌زند.
وی گفت: هفت سال است می‌گویم ورودی شهر کرج را که محل عبور و مرور عده زیادی از مردم کشور و باعث آبرو استان است درست کنید، مناطق دیگر هم خلاف‌هایی در ساخت‌و ساز می‌شود که امیدوارم گروه‌های مطالبه گر به ‌درستی مطالبات خودشان را مطرح کنند تا حقوق مردم به خاطر سوءاستفاده عده‌ای از بین نرود.

امام جمعه کرج تاکید کرد: در طرح‌ها و اقداماتی که صورت می‌گیرد باید تمام جوانب را در نظر گرفت و یک‌بعدی عمل نکرد.

نماینده ولی فقیه در البرز بیان داشت: اجرای پروژه میدان جمهوری برخلاف تصور برخی افراد در درازمدت آسیب جدی به حقوق عامه وارد می کند.

وی افزود: نباید به بهانه ترافیک در ختان را قطع و یا جابه جا کرد چون فصل این کار نیست و درختان با جابه جایی از بین می‌روند. به بهانه ترافیک و زیرگذر برج‌هایی سودآور در اطراف میدان احداث می کنندکه مردم مخالف این روند کاری هستند.

امام جمعه خطاب به مدیریت شهری کرج گفت: گروهی از متخصصان را بدون حب و بغض جمع کنید و با فرصت بررسی لازم ، جهات مختلف زیست‌محیطی ، پیوست فرهنگی ، سیاسی و آثار ترافیکی آن را مطالعه کنید و بعد تصمیم بگیرید نه اینکه تا اعتراضی شد زود بروید روزشمار بگذارید که اگر هم ممانعتی شد بگویید ببینید نگذاشتند، کارکنیم.

وی خاطر نشان کرد: مناطق دیگر هم خلاف‌هایی در ساخت‌وساز می‌شود که امیدوارم گروه‌های مطالبه گر به‌درستی مطالبات خودشان را مطرح کنند تا حقوق مردم به خاطر سوءاستفاده عده‌ای از بین نرود.

علت مخالف نایب رییس شورا با اجرای پروژه

رحیم خستو نایب رییس شورای اسلامی شهر کرج به خبرنگار ایرنا گفت:‌ مهندسان باید ضرورت اجرای پروژه را برای مردم توضیح دهند، من به عنوان یک فرد که در حوزه علوم اجتماعی کار می‌کنم ، نیازی به احداث تقاطع در این محدوده نمی‌بینم چرا که اکنون مسیرهای شرقی - غربی و شمالی- جنوبی میدان جمهوری مشکل خاصی به لحاظ ترافیکی ندارند.

رییس کمیسیون فرهنگ و هنر شورای شهر کرج افزود: امروز اجرای این پروژه با حساسیت حتی نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه کرج و دادستانی مرکز استان همراه شده و باید پروژه را به بهترین شکل ممکن با حفظ درختان انجام داد.

وی گفت: برای جلوگیری از قطع درختان حتی اگر پروژه ۲ سال طول بکشد مشکلات کمتری خواهد داشت.

خستو بیان داشت: قرار بود برای این طرح اعضای شورای شهر در قالب کمیسیون‌های محیط زیست و دیگر کمیسیون‌ها نشستی داشته باشند که قبل از برگزاری این نشست عملیات پل را آغاز کردند.
وی با اشاره به اینکه در هیچ جای اروپا و کشورهای توسعه یافته مرکز شهر را برای ترددهای خودرویی تندرو قرار نمی‌دهند، ‌اظهار داشت: برای این هدف، رینگ و کنار گذر در حاشیه شهرها احداث می کنند.
این عضو شورا با بیان اینکه برای اجرای پروژه های فرهنگی هنری ۲ سال است که درگیر هستیم، گفت: بهانه‌های مختلف برای پروژه‌های هنری وجود دارد در حالی که برای احداث یک پل زیر گذر در کوتاه مدت تصمیم گرفته می‌شود.

شهردار کرج : پروژه با مطالعه زیست‌محیطی پیش می‌رود

علی کمالی زاده در خصوص اجرای پروژه تقاطع غیر همسطح جمهوری بیان داشت: به واسطه تراکم ترافیک در محدوده‌های شمالی و جنوبی میدان جمهوری اسلامی کرج حدود ۱۷ طرح برای انجام تقاطع در این محدوده در نظر گرفتیم و مطالعات زیادی در۲ حوزه اجتماعی و زیست محیطی انجام شده است .

وی ادامه داد: این نقطه از شهر در تمام آئین های سیاسی و مذهبی مانند راهپیمایی ها محل تجمع مردمی است و در حاشیه آن ۲ بوستان خوب شهر داریم که اهمیت روان‌سازی ترافیک در آن دوچندان است .

کمالی زاده گفت : برهمین اساس تصمیم گرفته شد تا تعدادی از درختان در محدوده اجرای پروژه جابه جا شود.

شهردار کرج افزود: البته قبل از اجرایی شدن پروژه تصمیم گرفتیم تا میدان جمهوری اسلامی را به لحاظ مهندسی اطلاح هندسی کنیم که امکان پذیر نشد و سعی شد حداقل با جابه‌جایی تعدادی درخت، زیرگذر شمالی - جنوبی احداث شود تا ضمن روان‌سازی ترافیک، امکان برگزاری مراسم مختلف به وجود بیاید.

وی بیان داشت: در بخش جابه‌جایی درختان مطالعات زیست محیطی را انجام داده‌ایم و پالایندگی درختان و آلایندگی ترافیک را مطالعه کرده‌ایم که با احداث زیرگذر آلایندگی کم می شود و اثر گذاری آن بیش از پالایندگی درختان است.

کمالی زاده گفت : احداث این پروژه تصویب و مراحل اجرایی آغاز شد چرا که این تقاطع در امتداد یکی از مسیرهای اتصال به بزرگراه شمالی کرج قرار دارد.

شهردار کرج بیان داشت : طبق برنامه‌ریزی در ۱۰ ماه آینده این پروژه به بهره‌برداری می‌رسد و سعی می‌شود تا قبل از سال جدید مراحل تکمیلی را بگذراند.

رییس شورا: پروژه زیرگذر میدان جمهوری اسلامی کرج تبعات زیست‌محیطی ندارد

رییس شورای اسلامی شهر کرج اواخر هفته گذشته در بازدید از پروژه زیرگذر میدان جمهوری اسلامی اعلام کرد که این پروژه تهدیدی متوجه درختان محدوده آن نخواهد بود و تبعات زیست‌محیطی به همراه ندارد.

اکبر سلیم‌نژاد گفت: با توجه به حساسیت و نگرانی دوستداران محیط ‌زیست و رسانه‌ها در خصوص چگونگی وضعیت درختان ارزشمند محدوده میدان جمهوری اسلامی پس از اجرای پروژه زیرگذر، جلسه‌ای در حضور دادستان مرکز استان برگزار شد و وی در جایگاه مدعی‌العموم نکاتی را در باب ضرورت توجه به حفظ و توسعه فضای سبز و اهمیت آن در کاهش آلودگی هوا و نشاط اجتماعی بیان کرد که راهبردی و ارزشمند بود.

رییس شورای اسلامی شهرکرج با بیان اینکه مقصر اصلی فضای روانی ایجادشده، شهرداری کرج است که قبل از شفاف‌سازی و آماده‌سازی افکار عمومی و ارائه توضیحات لازم قصد جابه‌جایی درختان را داشت، خاطرنشان کرد: به دلیل این سکوت فشارها متوجه شورای اسلامی شهر شد، در حالی که شعار اصلی ما صیانت از محیط‌زیست است و هرگز تن به قطع و تخریب درختان نمی‌دهیم.

وی اظهار داشت: جابه‌جایی درختان محدوده میدان جمهوری اسلامی در فصل خواب طبیعت حوالی زمستان و با استفاده از تجهیزات مکانیزه صورت می‌پذیرد و به منظور اطمینان خاطر بیشترمردم، محل جدید کاشت و نگهداری از آنها نیز توسط رسانه‌ها اطلاع‌رسانی خواهد شد و دستگاه قضا، اداره کل حفاظت محیط‌زیست، تشکل‌های مردم‌نهاد و سایر نهادهای مربوطه بر تمام مراحل کار نظارت لازم را خواهند داشت، بنابراین دیگر جای هیچ‌گونه نگرانی نیست.

رییس شورای شهر کرج گفت: مقرر شده شهرداری کرج هرگونه تجهیزات لازم برای انتقال درختان به سایت جدید را فراهم آورد به طوریکه درختان و ریشه‌های آنها تا عمق چند متری خاکبرداری و جابه‌جا شوند و کارشناسان نیز به نحوه کار نظارت دارند.

وی احداث تقاطع جمهوری اسلامی را بر اساس طرح اعلام کرد و متذکر شد: ترافیک یکی از معضل‌های شهری کرج است که باید آن را از طریق احداث پروژه‌های عمرانی و ترافیکی مدیریت کرد و همین‌طور جابه‌جایی درختان در حین فعالیت‌های عمرانی نیز موضوع تازه‌ای نیست و امیدواریم پروژه یادشده بدون هیچ‌گونه آسیب جدی به درختان عملیاتی شود.

نکته پایانی

اکنون پروژه تقاطع غیر همسطح جمهوری اسلامی کرج در شروع کار قرار دارد و انتظار مردم و مسوولان استانی از مدیریت شهری اجرای پروژه با رعایت حفظ محیط زیست و حیات درختان اطراف این پروژه بوده که بنا به گفته رییس شورا و شهردار کرج این پروژه با رعایت الزامات زیست محیطی انجام خواهد شد.

با این حال حساسیت عمومی و مسوولان اجرایی به حفظ فضاهای سبز به عنوان ریه های پالایشی کرج موضوع بسیار ارزشمند در باب نگاه مسوولانه مردم به محیط پیرامونی است .

آنطور که مسوولان اجرایی کرج قول داده اند ، جابه جایی تعدادی درخت در مسیر اجرای پروژه در فصل زمستان انجام می گیرد و این درختان تحت نظارت مردم و مسوولان در مکان مناسب جانمایی خواهد شد که البته تجهیزات لازم برای انجام این کار پیش بینی شده است.

کلانشهر کرج حدود یک هزار هکتار فضای سبز دارد و در دهه های اخیر شهروندان با حساسیت به موقع حفظ فضاهای سبز کرج از جمله باغ ۳۵۰ هکتاری سیب مهرشهر و درختان جهانشهر را زیر ذربین نظارت عمومی قرارداده اند.

کلانشهر کرج حدودیک هزار هکتار فضای سبز دارد.