بازماندگان متوفیان کرونایی نیازمند درمان و حمایت روحی - روانی

با شیوع بیماری کووید ۱۹، وضعیت بسیار بغرنج و نارحت کننده‌ای برای خانواده‌ها هنگام فوت یکی از عزیزانشان به دلیل این بیماری رخ می‌دهد هنگامی که عزیزی به این دلیل در بیمارستان بستری می‌شود هیچ یک از اعضای خانواده یا اجازه ندارند به عیادت آنها بروند و یا جرات این کار را ندارند حال این شخص هر کسی می‌تواند باشد، فرزند، پدر یا مادر، پدر بزرگ و یا مادر بزرگ و یا اقوام و خویشان و آشنایان نزدیک و در هر صورت کسی از ترس گرفتاری به بیماری کرونا به ملاقات آنها نمی‌رود و یا محدودیت های اعمال شده به آنها اجازه این کار را نمی دهد و در صورت مرگ، حسرت آخرین دیدارها به قیامت می‌ماند و وقتی هم کسی فوت می‌کند بازهم مثل گذشته امکان مشایعت پیکر تا آرامستان و اجرای مراسم مربوطه وجود ندارد.

تنها تعدادی معدود از بستگان اجازه دارند از راه دور شاهد کفن و دفن عزیز خود باشند و بعد از دفن نیز امکان برگزاری مراسم ختم وجود ندارد زیرا برگزاری این مراسم به دلیل محدودیت‌های کرونایی ممنوع است و اگر هم کسانی اراده کنند به هر طریقی این مراسم را برگزار کنند بسیاری از وابستگان به دلیل محدودیت‌های ذکر نشده جرات شرکت در این مراسم را پیدا نمی‌کنند و بدترین ضربه روحی و روانی به بستگان یک متوفای کرونایی زمانی پیش می‌آید که بعد از فوت عزیزشان دیگر کسی سراغ آنها را نمی‌گیرد و یا حتی مراودات عادی آنها نیز با بستگان به دلیل ترس آنها از ابتلا به بیماری کرونا قطع می‌شود حال اگر فرد متوفی پدر و سرپرست خانوار باشد تحمل این مشکلات بیشتر سخت می‌شود.

در چنین اوضاع و احوالی خانواده فرد متوفی گرفتار یک دایره کور و بی رحم تنهایی می‌شود و نزدیکترین کسان آنها نیز دیگر سراغشان نمی‌آیند. مشکلات مالی و اجتماعی و فرهنگی نیز به مشکلات روحی روانی آنها افزوده می‌شود و بیش از پیش آنها را به طرف انواع بیماری‌های روحی و روانی خطرناک سوق می‌دهد.

پزشکان و کارشناسان دست‌اندرکار حوزه پزشکی و روانشناسی به دلایل گفته شده، اوضاع روحی و روانی خانواده‌های عزیز از دست داده به دلیل بیماری کرونا را بسیار وخیم ارزیابی می‌کنند و می‌گویند لازم است ابتدا مسوولان دولتی و بعد عموم مردم رعایت حال این خانواده‌ها را بکنند و در زمینه‌های مختلف یاریگر آنها باشند تا آنها بتوانند به سلامت از این همه مصیبت عبور کنند و غم از دست دادن عزیز خود را مدیریت کنند و به زندگی عادی خود برگردند.

کارشناس مسوول سلامت روان معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: با شیوع ویروس کرونا در جهان شیوه زندگی افراد دچار تغییرات زیادی شده ‌است و سوگواری برای عزیزان از دست رفته و انجام مراسم خاکسپاری و عزاداری نیز یکی از مواردی است که در این ایام به دلیل رعایت فاصله گذاری اجتماعی و قطع زنجیره انتقال به شدت دچار تغییر شده است و خانواده متوفیان متاسفانه در این شرایط سوگواری در تنهایی را تجربه می‌کنند.

دکتر وصال شبانیانی افزود: محققان به این نتیجه رسیده‌اند که همان میزان که خواب، خُلق ما را تنظیم می‌کند، گریه در عزاداری هم خُلق ما را تنظیم می‌کند لذا با توجه به این که در حال حاضر که امکان عزاداری و سوگواری وجود ندارد این شرایط زمینه ساز افزایش بروز سوگ پیچیده و تبعات روحی و روانی آن خواهد شد و خانواده‌های مصیبت دیده بیش از پیش به خدمات روانشناختی و درک، توسط وابستگان نیاز خواهند داشت.

وی اظهار کرد: با برنامه ریزی‌های لازم در شرایط موجود، برای کاهش بار روانی ناشی از مصیبت، کارشناسان سلامت روان مراکز خدمات جامع سلامت که دارای مدارک تحصیلی دکترا یا کارشناس ارشد روانشناس بالینی و سلامت هستند و دوره های آموزشی لازم را برای کمک به افراد مصیبت دیده گذرانده‌اند ضمن تماس تلفنی و همدردی با خانواده درگذشتگان کرونا این گروه را برای انجام مشاوره سوگ به مراکز دعوت می‌کنند.

کارشناس مسوول سلامت روان معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: هدف از مشاوره سوگ کمک به بازماندگان برای سازگار شدن با شرایط فقدان عزیز از دست رفته و قادر بودن به انطباق با واقعیت جدید زندگی بدون فرد متوفی است.

شبانیانی با اشاره به این که مشاوره سوگ در پنج جلسه برگزار می‌شود گفت: این جلسات شامل یک جلسه ارزیابی و چهار جلسه مشاوره سوگ است و معمولاً به طور هفتگی توسط کارشناس سلامت روان آموزش دیده برگزار می‌شود.

وی اضافه کرد: در این جلسات، روانشناس آموزش دیده با تکنیک‌های همدلی با فرد داغدار ارتباط درمانی برقرار و او را تشویق به تخلیه هیجانی می‌کند و به او کمک می‌نماید که واقعیت فقدان را بپذیرد و با دردی که از فقدان تجربه می‌کند کنار آمده است و معنی جدیدی برای این گونه تجارب دردناک بیابد همچنین به فرد بازمانده کمک می‌کند تا بتواند مشکلات را شناسایی نموده و یک به یک به حل مشکلات بپردازد.

مدیرعامل سازمان مدیریت آرامستان‌های شهرداری مشهد نیز گفت: تجهیز و تدفین اموات بیماری کرونا با رعایت پروتکل‌های بهداشتی، دقت کامل امور شرعی و نظرات مراجع عظام تقلید در غسالخانه‌ای ویژه در آرامستان بهشت رضا (ع) این شهر انجام می‌شود.

حجت الاسلام حسین مهدوی دامغانی افزود: اقدامات مختلفی به منظور پیشگیری از شیوع بیماری کرونا در آرامستان‌ها انجام شده و ‌تدفین اموات مشکوک نیز طبق پروتکل بهداشتی در بهشت رضا (ع) انجام می‌شود همچنین پس از انجام تطهیر و تکفین، پیکرها در چند مرحله ضدعفونی می‌شوند و محل تدفین نیز مطابق دستورالعملهای بهداشتی به طور مستمر ضدعفونی می‌شود.
وی ادامه داد: رعایت پروتکل‌های بهداشتی و حفظ سلامتی پرسنل سالن تطهیر سازمان که عهده دار امر واجب شرعی هستند در اولویت است همچنین رفع دغدغه خانواده‌های عزادار نیز مورد تاکید است از این رو غسالخانه ویژه‌ای در آرامستان بهشت رضا(ع) در نظر گرفته شده و فوتی های کرونا در آن محل تطهیر می‌شوند.

مدیرعامل سازمان مدیریت آرامستان‌های شهرداری مشهد گفت: تمامی پرسنل، مجهز به لباس محافظ، ماسک مخصوص و دستکش هستند و پس از انجام کارهای هر پیکر، سالن تغسیل اموات کرونا به طور کامل ضدعفونی می‌شود، در فضای مجازی شایعات دلخراش کذبی در خصوص شیوه دفن اموات کرونایی منتشر شده که مورد تایید نیست اما باید توجه داشت که پخش این شایعات موجب رنجش بیش از پیش خانواده‌های داغدار می‌شود.

معاون خدمات شهری مشهد نیز گفت: متوفیان ناشی از بیماری کووید ۱۹ در قطعه مخصوصی جدای از دیگر متوفیان شهر دفن می‌شوند. در کفن و دفن تا خاکسپاری، تمامی پروتکل های بهداشتی و محدودیت های اعلام شده رعایت می شوند و بر اساس دستورالعمل های ابلاغی برگزاری تمامی مراسم ختم و بزرگداشت نیز به صورت جمعی ممنوع است.

محمد یعقوبی افزود: خوشبختانه آگاهی‌های مردم طی ماههای گذشته افزایش یافته و بیشتر از گذشته پروتکل‌های بهداشتی را مراعات می‌کنند و در مراسم کفن و دفن و خاکسپاری نیز خودشان محدودیت‌ها را رعایت می‌کنند.

بنا بر آخرین اعلام سخنگوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با فوت ۲۱۱ بیمار دیگر مبتلا به کرونا در ۲۴ ساعت گذشته، شمار جان‌باختگان بیماری کووید ۱۹ در کشور به ۲۶ هزار و ۹۵۷ نفر رسید و ۳۰ استان در وضعیت قرمز یا هشدار کرونا هستند.