انتظار مردم برای پایان معضل زیست محیطی سیاه جوی

آنطور که ساکنان قدیم کرج می‌گویند بر خلاف نامش، سیاه جوی تا قبل از دهه ۷۰، آب زلال و شفاف قنات‌ها و چشمه‌ها را به دشت مهرشهر کرج انتقال می‌داد اما از این دهه به بعد با گسترش ساخت وسازها، پساب‌های سیاه و بدبو سوار برآن آسایش را از شامه‌ها ربود.

سیاه جوی نهری به طول تقریبی ۱۳ کیلومتر از نواحی شمالی و غربی کرج و از دل قنات ها و چشمه‌ها برآمده و با عبور از آزاد راه تهران - کرج – قزوین به جنوب غربی کرج یعنی حاشیه زندان‌های مرکزی و قزلحصار ختم می‌رسد.

در طول سال‌های متمادی این نهر منبع تامین آب اراضی کشاورزی و باغ های دشت کرج بود که اکنون به واسطه مهاجرت‌های بی‌رویه مسیر نهر مملو از ساخت و سازهای بلند مرتبه شده و شفافیت گذشته را از دست داده است.

سیاه جوی شاید اینک در نابودی درختان میوه و اراضی سرسبز ، رخت سیاه برتن کرده و مردمانی که در گذشته از زلالی و خنکای آب آن لذت می‌بردند اکنون چشم دیدن این نهر قدیمی را ندارند و برای پوشاندن سیاه جوی لحظه شماری می‌کنند.

آن روزها بسیاری از گردشگران در سایه درختان میوه و چنارهای بلند قامت به نظاره سیاه جوی می نشستند و چشم ها محو زیبایی کرج و طبیعت بکر آن می شد اما امروز نهر کرج در پس فاضلاب های جاری و زباله ها به رنگ سیاه درآمده و اراضی پایین دست را نیز آلوده کرده است.

امروز ساکنان مهرشهر، محمدشهر و ماهدشت از بوی نامطبوع این نهر در امان نمانده و مردم از دست حشرات موذی و بوی تعفن به ستوه آمده‌اند، موضوعی که به عنوان فاجعه زیست محیطی از آن یاد می‌شود و دستگاه‌های اجرایی برای پوشاندن سیاه جوی این دست و آن دست می کنند.

همسایه‌ها شاکی از سیاه جوی

جمعیتی حدود ۳۰۰ هزار نفر در محدوده انتهایی نهر سیاه جوی یعنی منطقه مهرشهرکرج زندگی می‌کنند که برای از بین بردن بوی نامطبوع و خلاصی از دست حشرات دشت پساب‌ها به تمام نهادهای اجرایی، قضایی و رسانه‌ای نامه نگاشته و شکایت برده‌اند.

شعاع بوی نامطبوع سیاه جوی وسیع بوده و کیلومترها آن طرف تر شامه آزار است ، محلات مختلف مهرشهر از جمله سهرابیه ، قزلحصار، کیانمهر، زنبق ، آق تپه ، حسین آباد و شهرهای ماهدشت و محمدشهر در تیررس بوی پساب ها قرار گرفته به ویژه آنکه بسیاری از خانوارها در سهرابیه ، قزلحصار و انتهای کیانمهر افزون بر بوی نامطبوع با باتلاق پساب سیاه جوی دست و پنجه نرم می کنند.

با نخستین بارش ها ، سیلاب با پساب ها ، دشت قزلحصار و سهرابیه را فرا می گیرد و زندگی خانوارهای حاشیه این دشت که در انتهای غربی کلانشهر کرج قرار دارند با جهنمی ازآب های تیره و بدبو روبرو می شوند، به ویژه آنکه کودکان و مردم باید در خیابان ها و کوچه های پسابی و در جویبارهای انتهایی منشعب از سیاه جوی تردد کنند و بهداشت و محیط زیست منطقه آلودگی مضاعفی به خود می گیرد.

فصول گرم سال نیز بوی تعفن و تکثیر حشرات موذی نهر سیاه جوی تهدیدی برای سلامتی ساکنان سهرابیه و اطراف این نهر قدیمی است.

ساکنان سهرابیه و قزلحصار کرج از شاکیان اصلی معضل زیست محیطی سیاه جوی هستند که می گویند سالها است که گرفتار این فاجعه زیست محیطی شده و شکایات آنان راه به جایی نبرده است.

به گفته برخی ساکنان سهرابیه، انتهای سیاه جوی باتلاق پسابی است که افزون بر بوی تعفن ، بهداشت عمومی به ویژه خانواده ها و کودکان را به مخاطره انداخته است.

همچنین ساکنان قزلحصار کرج نیز با بیان مطالب مشابه از مسوولان استانی ، کشوری و مدیریت شهری کرج برای پایان دادن به مخاطرات سیاه جوی تقاضای رسیدگی فوری دارند.

با اینکه شهرداری کرج در سال‌های اخیر حدود ۱۱.۵ کیلومتر این نهر را مسقف و محو نموده اما کار ناتمام سبب شده تا پرونده شکایات مردمی از سیاه جوی همچنان مفتوح بماند.

دستگاه‌های اجرایی با انداختن توپ تقصیر در زمین یکدیگر برای ساماندهی سیاه جوی این دست و آن دست می کنند و به قول اصغرخان رضایی از ساکنان مهرشهر، آسایش شبانه مردم به کام پساب‌های سیاه جوی می‌رود و شامه‌ها از بوی نامطبوع بی قرار فرار از جهنم این نهر بخت برگشته است.

شهرداری مناطق سه و کرج روزی نیست که عده‌ای نامه به دست به خویشتنداری و صبر تا حصول نتیجه دعوت نکنند و به آنان وعده سرخرمن ندهند.

مسوولان چه می‌گویند؟

فردین حکیمی مدیر کل حفاظت محیط ‌زیست استان البرزمی‌گوید: مخاطرات ناشی از عدم ساماندهی نهر سیاه جوی کرج بیش از ۲ دهه است که در نشست‌ها مورد واکاوی قرار می‌گیرد اما نتیجه مثبتی ندیده ایم.

وی ادامه داد: بخشی از نهر سیاه جوی توسط شهرداری کرج مسقف شده اما اختلاف بین شهرداری و برخی دستگاه ها ،ساماندهی سیاه جوی را نیمه کاره کرده است.

حکیمی گفت: در برخی نقاط از این آب آلوده سیاه جوی برای مصارف کشاورزی استفاده می‌شود و کیفیت آب آن مورد تایید اداره کل حفاظت محیط زیست، جهاد کشاورزی و دانشگاه علوم‌پزشکی استان نیست.

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست البرز با بیان اینکه سیاه جوی در سرچشمه اصلی یعنی محدوده بالادست باغستان کرج آلودگی ندارد، ادامه داد : در طول مسیر پساب های شهری و پایین دست اتوبان کرج – قزوین سبب آلودگی شدید آن شده است.

وی تاکید کرد که شهرداری کرج و شرکت آبفای استان باید ساماندهی این نهر را در اسرع وقت انجام دهند تا مشکلات زیست محیطی سیاه جوی در پایین دست برای مردم مخاطره آمیز نباشد.

حکیمی بیان داشت :آلودگی زیست محیطی سیاه جوی مناطق جنوبی کرج مانند مهرشهر، ماهدشت و محمدشهر را درگیر کرده است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست البرز گفت: افزون برانتشار بوی نامطبوع ، پساب‌های سیاه جوی سبب آلودگی خاک به ویژه اراضی کشاورزی ، منابع آب زیر زمینی می‌شود و به شدت سلامت مردم را تهدید می‌کند.

وی تاکید کرد که پساب سیاه جوی سبب آلودگی خاک در محدوده‌های مسیر و منطقه پایانی نهر یعنی اراضی حاشیه زندان‌ها شده است.

منتظر همکاری سازمان زندان‌ها هستیم

فرزین فرشاد معاون عمرانی منطقه سه شهرداری کرج با بیان اینکه شهرداری اعتبار ویژه برای ساماندهی کامل سیاه جوی اختصاص داده است، گفت : اداره کل زندان‌های استان برای تکمیل این پروژه همکاری لازم ندارد.

وی ادامه داد: حدود ۱۱.۵ کیلومتر از نهر سیاه جوی توسط شهرداری کرج لوله‌گذاری و مسقف شده و تنها ۱.۵ کیلومتر این نهر در محدوده اراضی ندامتگاه‌های مرکزی کرج و قزلحصار باقی مانده است.

فرشاد بیان داشت: مکاتباتی با مسوولان سازمان زندان‌ها انجام شده و منتظر همکاری لازم هستیم .

وی افزود: اکنون ۴۰ میلیارد تومان اعتبار تکمیل این پروژه در تنخواه طرح‌های عمرانی شهرداری منطقه سه کرج است که در صورت همکاری سازمان زندان‌ها ، پرونده آلودگی زیست محیطی نهر سیاه جوی در مدت یک ماه بسته می شود.

مدیریت شهری آماده همکاری با سازمان زندان‌ها است

عباس زارع عضو شورای اسلامی شهر کرج با بیان اینکه اداره کل زندان‌های البرزطبق تفاهم نامه ای با سرپرست سابق شهرداری کرج تقاضای مساعدت در زمینه محصور کردن اراضی کشاورزی اطراف زندان قزلحصار و مرکزی را دارد، گفت : این درخواست در شورای شهرمورد بررسی قرار گرفته است.

وی تاکید کرد که انتظار می‌رود سازمان زندان‌ها برای پایان دادن به یک معضل زیست محیطی مجوز ورود شهرداری به اراضی حریم زندان‌های قزلحصار و مرکزی کرج را صادر کند.

زارع گفت: شهرداری با مشکلات مالی فراوانی مواجه است و نمی‌تواند هزینه‌های سنگین دیگری به غیر از اجرای طرح ساماندهی سیاه جوی را بپردازد.

وی ادامه داد:سیاه جوی برای تمام منطقه جنوب کرج از جمله زندان‌ها به مشکل زیست محیطی تبدیل شده است .

زارع تاکید کرد که آنچه مهم است باید معضل زیست محیطی سیاه جوی هر چه زودتر باید خاتمه یابد.

وی تاکید کرد که سازمان زندان‌ها باید اجازه بدهند و استقبال کنند تا شهرداری قسمتی از فاضلاب زندان را مدیریت کرده و سیاه جوی را ساماندهی کند.

مشکل هماهنگی زندان ها مرتفع می شود

معاون استاندار البرز و فرماندار کرج در خصوص همکاری سازمان زندان‌ها با مدیریت شهری کرج برای ساماندهی سیاه جوی گفت: این موضوع در حال بررسی است و به زودی مرتفع می‌شود.

غفورقاسم پور بیان داشت : هماهنگی لازم در این زمینه انجام شده و در تلاش برای پایان دادن به این مشکل زیست محیطی هستیم .

همچنین یکی از مسوولان اداره کل زندان‌های استان البرز که خواست نامش ذکر نشود به ایرنا گفت : موضوع سیاه جوی و ساماندهی اراضی ندامتگاه‌ها در دست اقدام است.

وی بیان داشت: در سال‌های اخیر تفاهم نامه‌ای بین سازمان زندان‌ها و شهرداری کرج برای ارائه خدمات متقابل به امضا رسید که منتظر عملی شدن این تفاهم نامه از سوی شهرداری هستیم .

وی درعین حال مشکلات زیست محیطی نهر سیاه جوی در اطراف زندان‌های کرج را تائید کرد و گفت : ما هم موافق رفع این مشکل زیست محیطی هستیم و باید آثارمخرب زیست محیطی سیاه جوی برطرف شود.

نکته پایانی

نهرسیاه جوی همانطور که اشاره شد به یک معضل زیست محیطی با شعاع گسترده برای ساکنان جنوب کرج و اراضی کشاورزی تبدیل شده که انتظار می‌رود با همکاری مسوولان استانی و کشوری هرچه زودتر این معضل مرتفع شود.

درخواست‌های مکرر ساکنان جنوب کرج از رسانه‌های جمعی به ویژه ایرنا گویای این واقعیت است که مردم از آلودگی زیست محیطی سیاه جوی به ستوه آمده ضمن آنکه در این شرایط کرونایی پایان دادن به یک منبع آلاینده کمک شایانی به ارتقای سلامت عمومی خواهد کرد.