اربعین حسینی؛ امکان حضور در تاریخی دیگر کتابی درباره پیاده‌روی

«اصغر طاهرزاده اصفهانی» نویسنده این مجموعه است و تا کنون نزدیک به ۷۰ جلد کتاب در موضوع‌های مختلف انقلاب اسلامی زنان، معرفتی، تمدن اسلامی، مهدویت و ولایت‌فقیه به رشته تحریر درآورده است.

وی در پشت جلد کتابش آورده است: بدون درک زمانه هیچ قدمی به سوی آینده خود نمی‌توان برداشت و رخداد اربعین در این تاریخ، آن زمان و زمانه‌ای است که با قرار گرفتن در آن و خود آگاهی نسبت به آن، می توانیم سرنوشت خود را از بند غرب آزاد کنیم.

مقدمه مولف نیز به اهمیت رویداد اربعین در سه بخش حماسه میلیونی پیاده‌روی و نقش آن در زیارت امام حسین (ع)، اربعین، دوم؛ سنتی در حال شکوفایی و سومین بخش که هم‌نام کتاب است و امکان حضور در تاریخی دیگر را بررسی می‌کند و معتقد است مشکل‌ترین بحث همین است از آن منظر که باید ماورای عقل مدرن به موضوعی نظر کند که فعلا در حال تولید است و خود را طی یک فرآیند می‌نمایاند و از دور جان آدمیان سر بر می‌آورد و در قول و فعل آنان سریان می‌یابد.

اقیانوس تمدن ساز

در صدرنوشت بخش اول کتاب دارد که حرکت سیدالشهدا (ع) یک تذکر بود به همه تاریخ که چگونه از ظلمات زمانه می‌توان خود را رها کرد. این مهم در سال‌های اخیر در حماسه اربعینی ذیل تذکر امام معصوم مردم را آنگونه می‌داند که به روحی منورند که آنها را از ظلمات فرهنگ اموی جهان استکباری رهایی می‌بخشد و همین معنای حماسه میلیونی پیاده‌روی است. معنایی که در آن انسان‌هایی در این اقیانوس انسانی حاضرند و هر کدام خود را یک اقیانوس انسان تمدن‌ساز احساس می‌کنند.

کمی بعد سخن از پاک شدن گناهان، افزون شدن حسنات و قرار گرفتن در مقام اُنس با معبود مطرح است بویژه برای افرادی که دغدغه اطلاح جامعه بشری را دارند. حتی در تفاوت درجه زائران حسینی دارد که طبق روایت‌ها، ایندرجه به تفاوت شدت عزم و تصمیمی بستگی دارد که زائران در جان و دل خود پرورانده‌اند.

در دومین فصل کتاب نوشته‌اند که اربعین نشان داد که در حکمت حسین علیه‌السلام شکست بی‌معناست و بقاء و پایداری، عناصر اصلی این حکمت است.

داستان آمدن «عطیه» و«جابر ابن عبدالله انصاری» به کربلا در صفحه ۲۵ کتاب قید شده و می‌نویسد؛ کربلا یک حادثه نبود بلکه یک فرهنگ است که تاریخ قصه این دو بزرگوار را به عنوان نمونه بازخوانی می‌کند.

همچنین در پاورقی همین صفحه به نکته مهمی اشاره شده که پس از شهادت امام حسین علیه‌السلام بنی‌امیه به جای حمله در حالت دفاع قرار گرفتند و این اول سقوط یک حکومت است.

انقلاب خمینی در امتداد اربعین حسینی

نویسنده ایجاد و بقای انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی(ره) را از برکات سنت اربعین می‌داند و در صفحات میانی کتاب می نگارد: بزرگ‌نمایی قدرت آمریکا برای کسی است که امام حسین علیه‌السلام ندارد، ولی کسی که به امام دل داده است آمریکا و دنیاداران در نظرش هیچ و پوچ هستند.

طاهرزاده اصفهانی در آخرین فصل کتاب انقلاب اسلامی را در هر جا که حرکتی قدسی در میان است حاضر می‌داند و اعتقاد دارد هویت بخشی حرکت اربعین از آن جهت در حال رشد است که شیعه متوجه شده غرب در حال بی‌هویت کردن ملت‌ها و استحاله آنها در فرهنگ غربی است. از این حیث موضوع تقابل دو مملکت در میان نیست، بلکه تقابل دو تمدن در دو میدان متفاوت در میان است.

او در باب همین تمدن‌سازی می‌گوید در آخرین روزهای عمر رژیم طاغوت از اصفهان به قم می‌رفته که دوستانش در مدرسه حجت می گویند: شعار استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی را شنیده‌ای؟ و او همان زمان باور دارد که تمام معنای مبازره این سال‌ها در همین شعارکوتاه ظهور کرده است.

آیا به همان صورتی که استکبار تلاش دارد به انقلاب اسلامی ضربه بزند و فکر انقلابی را در حجاب ببرد، امکان این کار برای حرکتی که در اربعین شکل گرفته وجود دارد عنوان پرسشی است که طاهرزاده پاسخ می دهد: مسلم وجود دارد. زیرا هویت فرهنگ مدرنیته ضد معنویت است و با هر حرکتی که در فرهنگ غربی نگنجد مقابله می‌کند.

این هم رهبر انقلاب می‌فرمایند کرانه باختری هم باید مسلح شود، به جهت آن است که در دل بکارگیری اسلحه‌ها ایثار حسینی ظهور می‌کند. چه اینکه امام حسین (ع) خود را تسلیم نکردند و تا آخرین نفس شمشیر زدند و مبارزه کردند ولی نشان دادند اسلحه‌ها ماورایی دارد که ما می‌توانیم به آن ماورا امیدوار باشیم.

واقعی‌ترین واقعیت‌ها

"عقل فهم اربعین" موضوع دیگری است که صفحه‌های پایانی نوشته‌اند با عقل پوزیتیویستی و کمیت‌گرا این حرکت‌ها که شما در پیاده‌روی اربعین دارید خرافه محسوب می‌شود اما عقلی که شیعه از اربعین به آن رسیده و به وسیله اربعین آن را فهم کرده عقل کمیت گراست و تنها این عقل است که ماورای سیطره کمیت‌ها، کار می‌آید و نه تنها خرافه نیست بلکه به واقعی‌ترین واقعیت‌ها نظر دارد.

یکی از عراقی‌ها گفته بود در مراسم اربعین از نظر ایثار، حال و هوای دیگری داریم که در غیر آن زمان آن ظور نیستیم، یعنی در اربعین هویت فرهنگ مهدوی برای آنها پیش می‌آید و در نتیجه ایثار کردن نهایت تلاش را دارند و مال و ثروت برایشان بی‌ارزش می‌شود. ولی در غیر زمان اربعین به شغل و کار خود مشغولند و منافع خود را دنبال می‌کنند. حالا باید شیعه به سمت و سویی برود که همواره در همان همچون فضای اربعین دست و دلش یکی شود و روح انسانی او بر روح مادی چیره شود.

هر چند امسال با وجود شیوع ویروس کرونا پیاده‌روی این ایام ممنوع یا محدود شده اما خواندن کتابی در رابطه با این روز بزرگ و تمدن ساز امری نیکو و ارزشمند است.

مولف از۲۰ منبع تاریخی، شعر و تفسیر برای نگارش این کتاب بهره برده است.

کتاب "اربعین حسینی امکان حضور در تاریخی دیگر" در ۸۸ صفحه به همت گروه فرهنگی المیزان و از سوی انتشارات لب‌المیزان اصفهان چندین نوبت تجدید چاپ شده است.