هنرمند مهابادی: چهره‌ها با هنر نقطه (ترام) ماندگارتر می‌شود

به گزارش ایرنا، زندگی ماشینی باعث شده که بسیاری از مردم زمان زمان کمی برای مطالعه آثار شاعران و زندگی شخصیت‌های ادبی، تاریخی، هنری، اجتماعی و سیاسی را داشته باشند و به همین دلیل در دنیای کنونی که افراد در طول شبانه‌روز دغدغه‌های زیادی دارند، نام و چهره این شخصیت‌ها زیاد در بین مردم ماندگار نیستند.

یک طراح و هنرمند مهابادی با تکیه بر هنر خود در زمینه طراحی و با استفاده از هنر نقطه (ترام) توانسته چهره هنرمندان و شخصیت‌ها را با نگاهی نو دوباره در اذهان و خاطره‌ها زنده کند.

استاد "سیدمحمود سیدقادری‌مکری" نقاشی را از دوران دبستان و در دهه ۴۰ و ۵۰ شمسی آغاز کرده و از سال ۱۳۵۴ تاکنون این هنر را به صورت حرفه‌ای دنبال کرده و در این مدت با توجه به توانایی‌های خود در زمینه نقاشی، کاریکاتور و ترام آثار زیادی را خلق کرده است.

این هنرمند مهابادی که بیشتر به عنوان کاریکاتوریست در بین همشهریانش شهرت دارد از مدتی قبل طراحی نقطه (ترام) را نیز آغاز کرده و تاکنون توانسته است چهره ۴۰۰ شخصیت مختلف را با این هنر طراحی کند.

وی هم‌اکنون مشغول آموزش این سبک جدید در طراحی در مهاباد است تا افراد دیگری را نیز با این شیوه جدید آشنا و وارد این عرصه کند.

کارگاه طراحی این هنرمند مهابادی که در پاساژ "بانک ملت" این شهر واقع شده اینک به مکانی برای آموزش هنر ترام و طراحی تبدیل شده است و هنرجویان زیادی برای فراگیری این هنر به کارگاه کوچک وی می‌روند.

از پله‌های پاساژ بانک ملت مهاباد در خیابان طالقانی شرقی این شهر که بالا بروید از دور یکی از مغازه‌های متفاوت این پاساژ نمایان است که در آن نقاشی چهره‌ شخصیت‌های ادبی از جمله استاد"هه‌ژار"، "هیمن"، "شاملو"، "عبدالله په‌شیو"، "شیرکو بی‌کس"، "گاندی" و چندین شخصیت دیگر تاریخی دیده می‌شود.

دیوارها، پنجره‌ها و حتی در کارگاه پوشیده از چهره‌های نقاشی شده آثار شخصیت‌ها است در بخشی از کارگاه نیز میز دایره‌ای شکلی با چند صندلی قرار داشت که ۲ هنرجوی جوان مشغول طراحی بوده و استاد در حال آموزش اصول طراحی به این هنرجویان بود.

استاد به احترام حضور ما آموزش را متوقف کرد و در حالی که هنرجویانش مشغول طراحی بودند، به سوالات ما این گونه پاسخ داد.

ایرنا: کمی بیشتر خودتان را با مخاطبان ایرنا معرفی بفرمایید

متولد سال ۱۳۳۵ در شهر مهاباد هستم و از همان دوران دبستان به نقاشی و طراحی علاقه‌مند بودم و به همین دلیل زنگ هنر برایم زنگ شیرینی بود و بیشتر در زمینه طبیعت نقاشی می‌کردم اما در دوران دبیرستان به نقاشی چهره (پرتره) روی آوردم و در زمان کمتر از سه دقیقه چهره را طراحی می‌کردم.

در سال ۱۳۵۴ به صورت اصولی نقاشی را در "خانه جوانان" زیر نظر استاد "حسین قلعه‌جوغه‌ای" شروع کردم و در سال ۱۳۵۶ در خانه "فرهنگ و هنر" زیر نظر استاد "مصطفی شیرزاد" به صورت حرفه‌ای این هنر را فرا گرفتم.

پس از استخدام در یک دستگاه دولتی به دلیل حجم کار، کمتر فرصت پیدا می‌کردم هنر را دنبال کنم اما پس از بازنشستگی دوباره سراغ هنر آمدم و در زمینه کاریکاتور و ترام فعالیت هنری خود را دوباره آغاز کردم.

تاکنون چهار کتاب در این زمینه چاپ کردم و بیش از ۲۰۰ هنرجو را در زمینه طراحی، کاریکاتور و ترام آموزش داده و چهره ۴۰۰ شخصیت اجتماعی، تاریخی، ادبی و سیاسی را با هنر ترام طراحی کردم.

ایرنا: در زمینه فعالیت هنری خود بیشتر برای مخاطبان ایرنا توضیح دهید:

ابتدا بیشتر در نقاشی‌هایم از طبیعت الهام می‌گرفتم و با استفاده از رنگ و روغن تابلو نقاشی را در اندازه‌های مختلف طراحی می‌کردم که با استقبال دوستان و آشنایان روبرو شد اما به تدریج به نقاشی در زمینه طراحی چهره (پرتره) هم روی آوردم.

پس از مدتی و با توجه به مشغله کاری به کاریکاتور روی آوردم و برای ضرب‌المثل‌های زبان کُردی کاریکاتورهایی طراحی کردم و ضمن برگزاری نمایشگاه‌های مختلف این آثار را در قالب چهار کتاب چاپ کردم که با استقبال خوبی همراه بود.

پس از مدتی احساس کردم برخی شخصیت‌ها تکرار شدنی نیستند و متاسفانه جامعه آنان را فراموش کرده و لازم است با طراحی دوباره چهره این افراد تلنگری به افکار عمومی جامعه وارد ساخته و آنها را به گونه‌ای دیگر طراحی کنم.

به همین خاطر بود به هنر نقطه یا ترام روی آوردم و آن را با کاریکاتور ادغام و پرتره کاریکاتوری برخی شخصیت‌ها را با هنر ترام طراحی کردم که در این زمینه از سبک طراحی سیاه و سفید و رنگی بهره‌ گرفتم و خوشبختانه به نتیجه خوبی هم دست پیدا کردم.

ایرنا: در زمینه ترام و این سبک طراحی بیشتر توضیح دهید:

به نقطه‌های ریزی که روی سطح کاغذ ایجاد می‌شود و از تراکم یا شدت آنها، سایه روشن‌های تصویر شکل می‌گیرد، "ترام" می‌گویند.

در این سبک طراحی با استفاده از نقطه‌هایی که میزان تراکم آنها در مناطق مختلف طرح متفاوت است، اثری ایجاد می‌شود که از جذابیت خاصی برخوردار است و باعث می‌شود مخاطب طرح را از زاویه دیگری ببیند که که با طرح یا عکس اصلی متفاوت است.

در این سبک از طراحی از ابزاری به نام "دارنوک" جوهر را از مخزنی که به آن "دوات" می‌گویند و داخل آن جوهر (رنگ) و لیقه (الیاف) وجود دارد، برداشته و روی صفحه کاغذ قرار می‌دهیم و یکی از هنرهای این سبک استفاده از تراکم و غلظت رنگ است.

در این سبک به‌ویژه در ترام‌ رنگی برای طراحی هر چهره از بیش از چند هزار نقطه در چند صد رنگ استفاده می‌شود که علاوه بر تراکم نقطه‌ها، غلظت رنگ هم در خلق اثر تاثیر دارد و طراح باید هر رنگ را به چندین رنگ دیگر تقسیم کند.

هر کدام از رنگ‌ها از صفر تا ۱۰۰ غلظت به ۳۶ رنگ دیگر تقسیم می‌شود که رنگ یک از کمترین غلظت و رنگ ۳۶ از بیشترین غلظت برخوردار است و هنرمند باید بداند که از کدام غلظت رنگ در کجای پرتره استفاده کند.

برای طراحی هر اثر باید بیش از ۱۰ ساعت به صورت مستمر کار کرد و در طول روز که هنرجویان برای آموزش در کارگاه حضور دارند کمی سخت است که بتوانم کار کنم و به همین دلیل بیشتر در خانه طراحی می‌کنم و چهره‌ شخصیت‌ها را با استفاده از هنر نقطه (ترام) در اذهان مردم بیشتر ماندگار می‌کنم.

ایرنا: آثارتان به چه جشنواره و نمایشگاه هنری راه پیدا کردند؟

قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ۲ مقام کشوری در جشنواره سیاه‌قلم "شاهرود" و رنگ و روغن "تبریز" کسب کردم و بعد از انقلاب نیز در سال ۱۳۶۸ در جشنواره کاریکاتور غرب کشور مقام اول را بدست آوردم و در جشنواره کاریکاتور بلژیک در سال ۱۳۷۰ مقام دوم این جشنواره را دریافت کردم.

در زمینه نمایشگاه‌ها نیز چندین نمایشگاه کاریکاتور در شهرهای مختلف استان‌های آذربایجان‌غربی و کردستان و در اقلیم کردستان عراق از جمله اربیل و سلیمانیه برپا کردم که با استقبال زیاد مخاطبان روبرو شد.

یکی از دلایل استقبال خوب از نمایشگاه‌ها برپایی آنها در فضای باز پارک‌ها و یا در پیاده‌رو خیابان‌ها بود که شهروندان برای تماشای کاریکاتورها باید متن ضرب‌المثل را نیز خوانده و آن را با تصویر آن مقایسه می کردند که این امر جذابیت آن را بیشتر می‌کرد.

چندین نوبت در مهاباد نمایشگاه را در پیاده‌روها برپا کردم که یکی از دلایل آن جدای از در دسترس بودن آثارم برای بازدید شهروندان، انتقاد به انتخاب مکان نگارخانه این شهر بود که دسترسی هنردوستان به آن بسیار سخت است.

ایرنا: شیرین‌ترین خاطره‌ای که در دنیای طراحی دارید برای مخاطبان ایرنا بفرمایید؟

در دوران دبیرستان علاقه زیادی به نقاشی چهره داشتم و در کمتر از سه دقیقه چهره همکلاسی‌ها را طراحی می‌کردم، برخی معلمان هم با دیدن چهره‌های طراحی شده تمایل داشتند که پرتره‌ آنان را طراحی کنم به همین دلیل یک روز که بیشتر همکلاسی‌هایم درس را نخوانده بودند و معلم می‌خواست که از بچه‌ها درس بپرسد آنها مساله طراحی پرتره معلم را مطرح کردند تا به این وسیله از زیر درس پرسیدن فرار کنند.

از طرفی دیگر همه می‌دانستند که من در کمتر از سه دقیقه چهره را نقاشی می‌کردم اما از من خواستند که این زمان را طولانی‌تر کنم تا زمان کلاس به پایان برسد که معلم از حقه ما با خبر شد و این امر باعث شد تا از همه دانش آموزان درس پرسیده و بیشتر بچه‌ها نیز نمره کمی بگیرند.

چند باری هم اتفاق افتاده که چهره یک هنرمند یا چهره سیاسی را از روی عکسش طراحی کردم و پس از مدتی که به صورت حضوری وی را ملاقات کردم آن اثر را به وی تقدیم کنم.

برخی هنرمندان مانند استاد "سیدمحمود سیدقادری‌مکری" مانند ستارگان گمنامی هستند که سالیان زیادی از عمر خود را صرف خلق آثار هنری می‌کنند و از هر فرصتی برای آموزش هنرجویان جوان استفاده می‌کنند.

هر چند این هنرمندان به سبب روح لطیف و هنری که دارند درخواست زیادی از شهروندان و مسوولان ندارند اما لازم است که هر از گاهی مسوولان امر دیدار و دلجویی از این هنرمندان گمنام که سرمایه‌های واقعی جامعه هستند، داشته باشند.