گزارش|دوده نیشکر؛ کامی که شیرین نشد

طرح توسعه نیشکر در دوران سازندگی با تلاش رئیس جمهور وقت به شکل گسترده و وسیع در هفت طرح با وسعت 80 هزار هکتار در مزارع خوزستان با شعار تبدیل شوره زار به شهد شیرین شکر شروع شد.

عوارض فرهنگی طرح توسعه نیشکر

طرح توسعه نیشکر خوزستان که همان موقع شروع نیز مخالفان جدی داشت و بسیاری از متخصصین کشاورزی نبود تطابق اکولوژیک بین نیاز آبی نیشکر و آب مورد نیاز برای آبیاری آن در خوزستان و عوارض فرهنگی آن از جمله نابودی روستاها و کشاورزی معیشتی و ایجاد حاشیه نشینی در خوزستان را دلایل اصلی مخالفت خود با این طرح عظیم بیان می‌داشتند.

این متخصصان کشت چغندر قند را به عنوان جایگزین مناسب برای نیشکر معرفی می‌کردند. با این وجود با اصرار مسئولان وقت دولت، طرح توسعه نیشکر در خوزستان اجرایی می‌شود و بسیاری از روستاها به حاشیه شهر اهواز متصل می‌شوند.

اکنون بیش از 3 دهه از طرح توسعه نیشکر در خوزستان می‌گذرد، طرحی که با وجود تامین بیش از 40 درصد شکر کشور و اشتغال هزاران نفر یکی از طرح‌های مهم و صنعتی خوزستان است. این طرح در کنار این مزایا و معایب، اکنون به سوهان نفس‌های به تنگ آمده مردم تبدیل شده است.

برداشت سیاه نیشکر و معایبی که دارد

برداشت سیاه نیشکر یکی از شیوه‌های رایج و سنتی برای برداشت ساقه نیشکر است و این برداشت سیاه مستلزم سوزاندن برگ این گیاه است. سوزاندنی که در این سال‌ها همواره فصل برداشت را به فصلی آلوده و سیاه برای مردم تبدیل کرده است. آتش زدن مزارع نیشکر علاوه بر تخریب محیط زیست و مرگ جانوران و گیاهان مفید موجب افزایش آلاینده ها و تشدید بیماری های تنفسی بویژه در شرایط سخت کرونایی شده است.

این برداشت سیاه علاوه بر آلودگی هوا، باعث می شود که در روستاهای اطراف مزارع، شاهد وجود خاکستر در فضای روستاها و منازل مردم باشیم. به طوری که حیاط مردم روزانه مملو از انبوهی از خاکستر سیاه می شود.

براساس ماده 9 قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست و ماده 2 قانون جلوگیری از آلودگی هوا سوزاندن مزارع و کاه و کلش ممنوع است. شورای سلامت خوزستان نیز از سال 90 ممنوعیت آتش زدن مزارع را مصوب و شرکت توسعه نیشکر را موظف به 'برداشت سبز' کرده است.

آتش زدن مزارع مطابق اظهارات مسئولان شهری اهواز یکی از عوامل آلودگی هوای کلانشهر اهواز با بیش از یک و نیم میلیون نفر جمعیت است. مطابق اظهارات مسئولان حفاظت محیط زیست بیش از 75 درصد نیشکر خوزستان به شکل سیاه برداشت می شود.

مدیر حفاظت محیط زیست خوزستان در این زمینه اظهار داشت: توسعه نیشکر موظف بود میزان برداشت سبز را امسال 15 درصد افزایش دهد ولی این شرکت مشکلات ماشین آلات را دلیل تحقق نیافتن این مساله بیان کردند.

استاندار خوزستان: توسعه نیشکر میزان برداشت سبز خود را به بیش از 30 درصد برساند

غلامرضا شریعتی استاندار خوزستان امروز در جلسه کارگروه اضطرار و آلودگی هوای استان خوزستان، بیان کرد: هوای بسیاری از شهرهای استان مانند اهواز و کارون و ماهشهر و دزفول از نظر آلایندگی در وضعیت قرمز یا نارنجی هستند.

استاندار خوزستان با اشاره به اتش سوزی مزارع نیشکر گفت: سازمان توسعه نیشکر لازم است میزان برداشت سبز خود را به بیش از 30 درصد برساند و این مساله به کاهش آلایندگی کمک می‌کند.

اعتراض مسئولین بهداشت اهواز به سوزاندن نیشکر

دود سیاه و آلاینده‌های ناشی از آتش زدن نیشکر با اعتراض رئیس سابق مرکز بهداشت شرق اهواز روبرو بوده است. وی بیان داشته است که دود سیاه ناشی از برداشت سیاه نیشکر سلامت مردم خوزستان را با مشکل روبرو کرده است.

وی گفت: متاسفانه شاهد آن هستیم توسعه نیشکر به جای استفاده از روش سبز، در روزهای تعطیل به آتش سوزی مزارع اقدام می‌کند.

زهاب نیشکر دیگر مشکل ناشی از توسعه نیشکر

سعید مراونه رئیس شورای شهرستان خوزستان درباره عوارض سوزاندن نیشکر بر مزارع گفت: خروج زهکش‌ها از مزارع و سوزاندن اراضی 120 هزار هکتاری توسط نیشکر سهم عظیمی در ایجاد مشکلات زیست محیطی و آلودگی دارد. بجای اینکه تامین آب کشاورزان استان در الویت باشد اما حجم بسیاری از آب را در اختیار نیشکر می‌گذارند و این امر باعث شده تا کشاورزان دیگر امکان کشت نداشته باشند.

مدیرعامل شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی خوزستان : همگام با فناوری‌های دنیا برای مدیریت آتش در تلاش هستیم

عبدالعلی ناصری مدیرعامل شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی خوزستان درباره اقدامات شرکت برای کاهش آلایندگی اظهار داشت: به منظور جلوگیری از آتش زدن نیشکر و آلودگی‌های زیست محیطی طرح مدیریت آتش همگام با فن آوری‌های روز دنیا در مجموعه توسعه نیشکر اجرا می شود .

آتش سوزی مزارع نیشکر همه ساله در فصل برداشت این محصول عوارض زیست محیطی و تنفسی برای مردم خوزستان دارد. شرکت توسعه نیشکر خوزستان لازم است در کنار برنامه‌های توسعه‌ی، کاهش آلایندگی و افزایش سهم برداشت سبز را در اولویت قرار دهد.

46