نشست بی‌فروغ «گروه 20» در ریاض

به گزارش ایرنا، نشست ۲ روزه سران گروه ۲۰ دیروز شنبه ۲۱ نوامبر (۱ آذر) به صورت ویدئو کنفرانس به میزبانی عربستان آغاز شد. عربستان نخستین کشور عربی است که این نشست را میزبانی می‌کند. عربستان به عنوان بزرگترین صادر کننده نفت جهان و متحد نخست آمریکا در منطقه خاورمیانه هنگامی که در دسامبر سال ۲۰۱۹ ریاست گروه ۲۰ را به دست گرفت، بسیار امیدوار بود. «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی‌ها در چارچوب بلندپروازی‌های خود امیدوار بود که با این نشست بتواند چهره این کشور را که به دلیل کارنامه سیاه جنگ یمن، قتل «جمال خاشقچی» و نادیده گرفتن مسائل حقوق بشری در داخل و جنگ افروزی در خارج لکه‌دار شده در صحنه بین‌المللی ترمیم کند و توجه جهانیان را به اصلاحات اقتصادی مورد ادعای خود در طرح چشم انداز ۲۰۳۰ معطوف سازد. اما برگزاری این نشست به صورت مجازی و استقبال کم‌رنگ برخی رهبران بلندپایه کشورهای گروه ۲۰ و وجود اختلاف‌نظرها درباره مسائل مهم کنونی جهانی، به بلندپروازی‌های این شاهزاده سعودی ضربه وارد کرده است. اکنون نشست گروه ۲۰ در شرایطی در ریاض برگزار می‌شود که در آمریکا، ترامپ حامی سردمداران ریاض با شکست روبرو شده است و بسیاری از تحلیلگران و ناظران گمانه‌زنی می‌کنند در نتیجه این شکست طوفان‌های سهمگینی وزیدن خواهد گرفت که این طوفان کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس و به ویژه عربستان را هدف قرار خواهد داد.

باخت سعودی‌ها در شرط‌بندی بر روی نشست گروه ۲۰

هنگامی که عربستان در دسامبر ۲۰۱۹ ریاست دوره‌ای گروه ۲۰ را بر عهده گرفت امیدوار بود که نگرانی غرب درباره برخی سیاست‌های اشتباه داخلی و خارجی عربستان از بین برود. ولیعهد این کشور پیش‌بینی می‌کرد که با این نشست جهانی بتواند چهره مخدوش خود را ترمیم و خود را از انزوای جهانی خارج سازد و جایگاه عربستان را در عرصه جهانی بهبود بخشد. اما برگزاری این نشست به صورت مجازی و ویدیو کنفرانس در شرایطی که جهان با رکود اقتصادی و تاخت‌وتاز کرونا روبرو است به منزله نواخته شدن سیلی محکم به صورت بلند پروازی‌های بن سلمان است.

گزارشگر روزنامه «الاخبار» لبنان در این زمینه نوشت: دولت عربستان با میزبانی نشست گروه ۲۰ می‌خواهد اینگونه بازاریابی کند که عربستان کلید پرونده‌های اقتصادی و توسعه را در دست دارد. این در حالی که این کشور در تنوع‌بخشی به درآمدهای خود با شکست روبرو شده است و هنوز هم نفت ستون فقرات درآمدها و اقتصاد این کشور را تشکیل می‌دهد. این نشست در شرایطی پس از جنایت قتل خاشقچی در کنسولگری عربستان در استانبول برگزار می‌شود که کارنامه حقوق بشری عربستان در آستانه برگزاری این نشست در کانون توجه جهانیان قرار گرفت و گروه‌های مدافع حقوق بشری و نمایندگان مجلس در غرب از کشورهای ثروتمند خواسته‌ بودند که در این نشست شرکت نکنند. در این چارچوب ده‌ها تن از قانون‌گذاران انگلیس، اتحادیه اروپا و آمریکا در آستانه برگزاری این نشست از دولت‌های خود خواسته بودند عربستان را به دلیل کارنامه سیاه حقوق بشری زیر فشار قرار دهند و یا اینکه در این نشست حضور نیابند.

به نوشته روزنامه الکترونیکی «رای الیوم»، رهبران سعودی امیدوار بودند با برگزاری حضوری این نشست، جهانیان را از اقدامات اصلاحاتی خود به ویژه در زمینه حقوق زنان و کاهش نفوذ نهادهای دینی وهابیت آگاه سازند تا چهره خود در میان جوامع غربی بهبود بخشند. اما نادیده گرفتن حقوق بشر، نبود آزادی‌ها به ویژه آزادی‌ بیان و نبود دستگاه قضایی عادلانه سبب شده است که بسیاری از رهبران جهان خود را با درخواست‌ها برای تحریم این نشست هماهنگ کنند و این نشست در سطح پایینی برگزار شود.

گزارشگر روزنامه رای الیوم نوشت: رهبران سعودی بر این موضوع شرط‌بندی کرده‌اند که ریاست آنان بر نشست گروه ۲۰ فرصت گران‌بهایی را برایشان فراهم کند و آنان بتوانند میلیاردها دلار سرمایه خارجی را در بخش‌های گردشگری و فناوری جذب کنند، اما شیوع گسترده ویروس کرونا در سراسر جهان و جنایت‌های جنگ یمن، ترور خاشقچی، بازداشت شمار بسیاری از فعالان حقوق بشر، شاهزادگان و بازرگانان سعودی و مصادره بیش از یک میلیارد دلار از ثروت آنان به بهانه مبارزه با فساد همه با هم سبب شده‌اند که شرط‌بندی‌ سعودی‌ها با شکست روبرو شود و نتایج معکوسی به دنبال داشته باشد.

عربستان در انتظار سیاست بایدن

نشست گروه ۲۰ در شرایطی که برگزار می‌شود که دوره ریاست جمهوری ترامپ در نتیجه شکست انتخاباتی در حال به پایان رسیدن است. او بهترین دوست سعودی‌ها بود. اکنون عربستان باید منتظر آغاز به کار دولت «بایدن» و تاثیر سیاست‌های وی بر روی روابط آمریکا و عربستان باشد. این در شرایطی است که عربستان نگران است که بایدن رویکرد دولت «اوباما» را در پیش گیرد. زیرا بایدن در دوران تبلیغات ریاست جمهوری خود با انتقاد از سیاست‌های ترامپ درباره عربستان گفته است با برخی رهبران عربستان رفتار سختی خواهد داشت. او وعده داده است به حمایت آمریکا از عربستان در جنگ یمن پایان خواهد داد. این موضوع در واقع به معنای فاصله گرفتن و جدایی از سیاست‌های ترامپ است که همواره از عربستان در جنگ یمن حمایت می‌کرد.

به نوشته روزنامه رای الیوم، از شانس بد، رهبران سعودی می‌خواستند با برگزاری نشست گروه ۲۰ چهره خود را در عرصه جهانی بهبود بخشند، اما ترامپ به عنوان حامی اصلی آنان در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا شکست خورده و اکنون در شرایطی قرار گرفته است که خود وی هم نیاز به پشتیبان دارد و آینده وی مبهم است.

برپایه گزارش روزنامه الاخبار «رابرت موگیلنیکی» پژوهشگر اندیشکده کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس در واشنگتن گفت با وجود اینکه فضای نشست گروه ۲۰ از آرمان‌گرایی فاصله دارد. بازهم باید این نمایش ادامه یابد. سعودی‌ها باید تا حد امکان از این نشست استفاده کنند تا طرح‌های دولت آینده آمریکا مشخص شود.

گزارشگر روزنامه «العرب» چاپ لندن نوشت: می‌توان گفت که سال ۲۰۲۰ سال بحران‌های بهداشتی، سیاسی، زیستی و اقتصادی جهان بود و گروه ۲۰ با نسخه کنونی آن در میان این قضایای حساس سردرگم است. گروه ۲۰ اکنون با بحران واقعی روبرو است و این بحران اهمیت و کارآمدی آن را با آزمون واقعی روبرو کرده است. اختلاف‌های موجود اعضای گروه ۲۰ درباره بسیاری از مسائل جهانی و منطقه‌ای به ویژه درباره ضرورت توجه به مسائل اقتصادی یا مسائل بهداشتی در شرایط کنونی در نتیجه این نشست تاثیر خواهد گذاشت. این اختلاف‌ها نشان می‌دهد که این گروه ضعیف است و قدرت پرداختن به مسائل جهانی را در شرایط نیاز ندارد و با توجه به چنین وضعیتی پس از پایان نشست گروه ۲۰، سوالی که به شدت مطرح خواهد شد این است که چرا گروه ۲۰ ادامه دارد؟