به گزارش ایسنا، شاید در نگاه اول مراتع مکانی برای چرای دام در فصل بهار و تابستان باشد، در کودکی هر زمان که از کنار مراتع عبور میکردیم شاهد چرای گوسفندان بودیم و فکر میکردیم این مراتع علاوه بر سرسبزی تنها سودمندی آنها تامین علوفه برای دام است.
مراتع یک ظرفیت بسیار بزرگ برای کشت و توسعه گیاهان دارویی و اقتصادی است که متاسفانه در دهههای گذشته مورد غفلت و بسیاری از گونههای مرتعی در خطر نابودی و انقراض قرار گرفت، این مسئله قبل از هر چیزی معیشت جوامع محلی را تهدید میکند، مردمانی که چشمشان به تامین معیشت جنگل و مرتع است.
اگر جوانب اقتصادی مراتع و جنگلها بهخوبی برای جوامع و بهرهبرداران محلی تشریح شود، قطعا آنها مشارکت فعالی برای حفظ و توسعه از مراتع و جنگلها خواهند داشت، نمیتوان بدون برنامه علملیاتی تنها یک سویه از مردمانی که تنها راه درآمدشان از مراتع و جنگلهاست، درخواست کرد دام خود را وارد مرتع نکنند و یا در مشارکت و حفاظت از مراتع و جنگلها همکاری کنند، زیرا هر مشارکتی نیازمند سود دوسویه است.
گونههای گیاهی فروانی در چهارمحال و بختیاری از جمله گزانگبین، موسیر، کرفس، مهلب، ریواس، کنگر، باریجه، آنغوزه و ... به صورت طبیعی در مراتع استان میروید که کشت و توسعه هرکدام از این گونههای میتواند علاوه بر حفظ و احیای این گونهها، سود سرشاری را بهرهبرداران محلی بههمراه داشته باشد.
گون گزی گیاهی درختچهای چند ساله و پایا است که بهصورت خودرو با ارتفاع نیم تا یک متر میروید که از بزرگترین نوع گونههای گیاهی گلدار است، برداشت آن از ۱۰ شهریورماه با شروع فعالیت حشره مولد گزانگبین (پسیل گز) آغاز و تا ۱۵ مهرماه و به صورت سنتی انجام میشود.
سود سرشار انگبین برای جوامع محلی و بهرهبرداران از مراتع
فرامرز مردانی رئیس اداره مرتع ادارهکل منابعطبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری در گفتوگو با ایسنا در خصوص نحوه تولید گزانگبین، اظهار کرد: این ماده از فعالیت یک حشره به نام پسیل گز بر روی نوعی گیاه درختچهای به نام "گون گزی" به دست میآید، معمولا فعالیت این حشره از ۱۰ شهریورماه آغاز و تا ۱۵ مهرماه ادامه دارد.
وی ادامه داد: گونهای بسیاری در چهارمحال و بختیاری وجود دارد، اما تنها از نوع " گون گزی" گزانگبین به دست میآید، این نوع گون در مراتع شهرستانهای کوهرنگ، کیار، اردل و بروجن یافت میشود.
مردانی با بیان اینکه هر کیلوگرم گزانگبین بین ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار تومان خرید و فروش میشود، گفت: بهطور میانگین از هر ۱۰۰ هکتار حدود ۶۰۰ کیلوگرم گزانگبین تولید میشود که میتواند برای بهرهبرداران محلی سودآوری بالایی را از نظر اقتصادی بههمراه داشته باشد.
رئیس اداره مرتع ادارهکل منابعطبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری با اشاره به اینکه در سالجاری حدود ۳۰۰ کیلوگرم گزانگبین از بهرهبرداران بهصورت توافقی خریداری شد، عنوان کرد: در برخی از مراتع اجازه بهرهبرداری ۱۰۰ درصدی به بهرهبرداران به علت ضعف مرتع داده نشد، در حال حاضر در شهرستان کوهرنگ، اردل، کیار و بروجن ۲۲۰۰ هکتار گونزار از نوع " گونگزی" وجود دارد.
وی یادآور شد: بهرهبرداران محلی قبل از طلوع آفتاب با شیوههای خاص اقدام به جمعآوری گزانگبین میکنند و گزانگبین تولیدی بهصورت قراردادی از آنها خریداری میشود و سود بالاتری از دامداری برای آنها دارد.
مردانی با تاکید بر اینکه جوانب اقتصادی مراتع برای جوامع محلی در کلاسهای آموزشی توضیح داده میشود، عنوان کرد: حفاظت، توسعه و بهرهبرداری صحیح از مراتع نیازمند مشارکت جوامع محلی است، در سالجاری کست گیاهان دارویی در ۲۵۰۰ هکتار از مراتع چهارمحال و بختیاری انجام شد، همچنین در ۴۴۰۰ هکتار از مراتع نیز اصلاح و توسعه مراتع انجام شد.
در حال حاضر گونزارهای استان شرایط مطلوب را برای بهرهبرداری حداکثری ندارند
هومان خاکپور سرپرست معاونت فنی اداره کل منابع طبیعی وآبخیزداری چهارمحال و بختیاری، اظهار کرد: تاکنون 3000 گونه گیاهی در دنیا و در ایران 8000 گونه گیاهی شناخته شده است و همچنین گونها ۱۰ درصد گونههای شناسایی شده کشور را تشکیل میدهند.
وی اضافه کرد: در چهارمحال و بختیاری یک میلیون و ۷۰ هزار هکتار مراتع شامل ۴۰۰ گونه وجود دارد که این گونزارها مامنی برای تولید گزانگبین هستند و در شرایطی که مراتع در بهترین وضعیت قرار داشته باشند، بین ۳۰ تا ۵۰ کیگوگرم از هر هکتار گونزار، گزانگبین برداشت میشود.
سرپرست معاونت فنی اداره کل منابع طبیعی وآبخیزداری چهارمحال و بختیاری با اشاره به اینکه در حال حاضر گونزارهای استان شرایط مطلوب را برای بهرهبرداری حداکثری ندارند، افزود: کاهش وابستگی معیشتی دام به مرتع و ایجاد تعادل دام و مرتع به عنوان یک راهکار برای حفظ و احیا مراتع است و استفاده از محصولات فرعی مراتع به صرفهتر و اقتصادیتر استفاده از علوفه است.
خواص درمانی گزانگبین
محمدامین افرا محقق طب سنتی در چهارمحال و بختیاری در گفتوگو با ایسنا در خصوص خواص دارویی ماده گزانگبین، اظهار کرد: گزانگبین یکی از داروهای مهم در طب سنتی است و کاربردهای فراوانی در این حوزه دارد.
وی ادامه داد: گیاه گزانگبین به نامهای گز گزی، گز علفی، گز خوانسار، طرفی و خشک انگبین نیز شناخته میشود، این ماده صمغ گیاه گون نیست، بلکه از ترشحات قندی یک نوع حشره بر روی گیاه ایجاد میشود، این ماده در صنایع غذایی نیز کاربردهای فروانی دارد.
افرا با بیان اینکه طبع ماده گزانگبین گرم و خشک است، گفت: از این ماده میتوان برای درمان زخم گوارش، روده، زخم معده، زخم اثنی عشر، ورم بدن، انسداد مجاری طحال، درمان یرقان کودکان و بزرگسالان، تقویت دستگاه گوارش، کبد، معده و روده استفاده کرد.
محقق طب سنتی در چهارمحال و بختیاری با اشاره به استفاده از انگبین برای مصارف تولید گز در شهر بلداجی از توابع چهارمحال و بختیاری، یادآور شد: این ماده به تُرد شدن و خوشمزگی این نوع شیرینی کمک میکند.
وی با بیان اینکه خواص دارویی انگبین بسیار بالا است، گفت: این ماده برای درمان خشکی سینه و تنگی نفس فوقالعاده موثر است، همچنین میتوان برای درمان اسهال خونی و یبوست نیز از این ماده استفاده کرد.
افرا با بیان اینکه گزانگبین برای اسپرمسازی در مردان بسیار موثر است، عنوان کرد: این ماده میتواند در کنار درمان ناباروری مردان نیز موثر باشد، همچنین برای تقویت سیستم عصبی، قوای جسمانی و تقویت سیستم جنسی بدن نیز مفید است.
محقق طب سنتی در چهارمحال و بختیاری با تاکید بر اینکه بیشتر گزانگبینهای موجود در بازار تقلبی هستند، خاطرنشان کرد: قیمت واقعی هرکیلوگرم گزانگبین حدود ۸۰۰ هزارتومان است، اما شاهدیم گاهی این ماده با قیمت کمتر از ۳۰ هزارتومان بهفروش میرسد، مردم این ماده را از فروشگاههای معتبر خریداری کنند.
انتهای پیام