شکست داعش توسط جبهه مقاومت از دستاوردهای سیاست خارجی انقلاب اسلامی است

مردم ایران روز (چهارشنبه ۲۲ بهمن) چهل و دومین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی را جشن گرفتند.انقلابی که در قرن انقلاب‌ها رخ داد اما با همه آن‌ها از لحاظ ماهیت، حضور مردم و اهداف متقاوت بود. یکی از رویکردهای اصلی انقلاب اسلامی در حوزه سیاست خارجی بود که باعث شد بتواند با همه ملت‌های مستضعف ارتباط گرفته و انقلابی‌گری را با سیاست خارجی و دیپلماسی ادغام کند.

انقلاب اسلامی ایران گفتمان ساز است

«حنیف غفاری» تحلیلگر مسائل بین‌الملل در گفت وگو با پژوهشگر ایرنا در پاسخ به این سوال که انقلاب اسلامی چه دستاوردهایی در سیاست خارجی داشته، گفت: رویکردهایی در سیاست خارجی انقلاب اسلامی اتخاذ شده که منجر به تبلور و عینیت یافتن انقلاب اسلامی در عرصه بین‌اللمللی در طول ۴۲ سال گذشته شده است.

وی افزود: اولین موضوع این است که انقلاب اسلامی ایران به صورت ذاتی گفتمان ساز است.این گفتمان سازی در عرصه سیاست خارجی در قالب گفتمان مقاومت تبلور پیدا کرد. به عبارت بهتر ما شاهد بودیم که بر اساس الگوواره‌های گفتمانی در حوزه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران مولد گفتمان مقاومت در منطقه و جهان شد. البته آن چه که تا به حال در منطقه عینیت پیدا کرده تنها نشان دهنده بخش اندکی از ظرفیت گفتمان سازی انقلاب اسلامی ایران است.

این کارشناس مسائل بین‌الملل ادامه داد: بعد از پیروزی انقلاب ما شاهد شکل‌گیری حزب الله لبنان، مقاومت اسلامی فلسطین و سازمان یافته شدن این جریان، شکل‌گیری مقاومت اسلامی عراق و در سال‌های اخیر هم مقاومت اسلامی یمن و انصارالله بودیم. همه این گروه‌ها از منظر گفتمانی به انقلاب اسلامی تعلق خاطر دارند. این تعلق گفتمانی از مجرای سیاست خارجی و رویکردهایی که اتخاذ شد شکل گرفته است.

انقلاب اسلامی و قاعده نفی سبیل

غفاری گفت: موضوع دیگری که در حوزه سیاست خارجی انقلاب اسلامی مطرح شد بحث قاعده نفی سبیل بود که هم امام خمینی(ره) و هم مقام معظم رهبری نسبت به آن خیلی تاکید و تمرکز داشتند. چرا که در قرآن به صراحت تاکید می‌شود که راهی برای تسلط کافران بر مسلمانان قرار داده نشده است. بنابراین رهبران انقلاب به عنوان عالمان دینی تلاش کردند این قاعده را در سیاست خارجی انقلاب اسلامی نهادینه کنند. در نتیجه این سیاست انقلاب اسلامی به متغییری وابسته به جبهه غرب و شرق تبدیل نشد.

وی با بیان اینکه قبل از سقوط اتحاد جماهیر شوروی خیلی‌ها سعی کردند انقلاب اسلامی ایران را به بلوک شرق یا غرب وابسته نشان دهند، تصریح کرد: اما واقعا بسیاری از نظریه پردازان به این نتیجه رسیدند که ایران وابسته به یک بازیگر قدرتمند بین‌المللی نیست. این خصلت استقلالی که در سیاست خارجی انقلابی ایران وجود داشت با تاسیس نظام جمهوری اسلامی ایران خود را نشان داد.

وی افزود: در دوران نظام دو قطبی عراق به ایران حمله کرد که هم شرق و هم غرب به حمایت از عراق پرداختند که نشان داد ایران وابسته به هیچ بلوکی نیست. حتی بعد از فروپاشی شوروی شاهد بودیم که در برخی موارد همه کشورها علیه ایران هم پیمان شدند و فرقی بین کشورهای مختلف نبود. بنابراین استقلال از مولفه‌های اساسی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است. ایران برای استقلال خود هزینه پرداخت کرده و نتیجه این هزینه افزایش قدرت ایران در منطقه و نظام بین‌الملل است.

در برخی مصادیق سیاست خارجی نتوانستیم رویکرد انقلاب اسلامی را به پیش ببریم

وی در پاسخ به این ادعا که برخی معتقد هستند مشکلات فعلی ایران به خاطر سیاست خارجی بعد از انقلاب است، هم گفت: ما در حوزه سیاست خارجی مبانی و مصادیق داریم. وقتی در مبانی سیاست حارجی دقت می‌کنیم می‌بینیم که در مبانی ما مشکل نداریم. مبانی که سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بر آن استوار شده استفاده از ظرفیت‌های جهانی بدون هضم در مناسبات جهانی است. این رویکرد به این معنا نیست که ما نسبت به نظام بین‌الملل بی اعتنا باشیم. بلکه به این معنا است که ما به متغییری وابسته به بازی دیگران تبدیل نشویم.

غفاری ادامه داد: اما در حوزه مصادیق واقعیت امر این است که هنوز در مصادیق سیاست خارجی ایده آلی که جمهوری اسلامی ترسیم کرده عملیاتی نشده است.در بسیاری از موارد ما باید زمین‌های بازی خودمان را در نظام بین‌الملل تکثیر کنیم و افزایش دهیم. در بسیاری از موارد باید از اتخاذ دیپلماسی‌های انفعالی که منجر به افزایش هزینه در سیاست خارجی می‌شود پرهیز کنیم. با این همه سیاست خارجی انقلاب موفق بوده و توانسته قدرت ایران را افزیش دهد. ما در سایه همین سیاست خارجی انقلابی بود که تهدید داعش و تکفیری‌ها را از منظقه دفع کردیم. اگر قدرت ایران نبود نمی‌توانستیم امنیت مردم را حفظ کنیم و با خشونت تفکیری‌ها در داخل کشور مواجه می‌شدیم.