اهواز شهری بدون حافظه تاریخی/خانه احمد محمود هم تخریب شد

خبرگزاری مهر؛ گروه استان‌ها: احمد محمود یکی از نویسندگان و شخصیت‌های مطرح در عرصه ادبیات جنوب و کشور است که بسیاری با داستان‌های این نویسنده خاطرات دارند؛ خانه این شخصیت ادبی در اهواز تخریب شد و این تخریب دارای جزئیاتِ ابهام آمیزی است که لازم بود نهادهای متولی نسبت به آن پاسخگو باشند.

«قاسم آل کثیر» فعال میراث فرهنگی خوزستان درباره علت و ابهاماتِ تخریب خانه‌ی احمد محمود در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار می‌کند: درباره تخریب خانه احمد محمود ابهاماتی وجود دارد که لازم است نهادهای مربوطه پاسخگو باشند.

آل کثیر توضیح می‌دهد: تخریب خانه احمد محمود یکی از تخریب‌هایی است که در چند سال اخیر بارها شاهد تخریب بناهای ارزشمند تاریخی و معنوی بودیم.

وی می‌گوید: متأسفانه شهرداری اهواز نسبت به استعلام از میراث فرهنگی اغلب کوتاهی می‌کند و پروانه‌های ساخت‌وساز و تعمیر و غیره را بدون استعلام از میراث فرهنگی صادر کرده است.

این دوستدار میراث فرهنگی می‌افزاید: همچنین میراث فرهنگی می‌توانست از ماه‌های گذشته که پرونده ثبت ملی خانه احمد محمود را که در حال تدوین بود، تسریع بخشد تا این خانه ثبت ملی می‌شد؛ لذا این تعلل از سوی میراث فرهنگی قابل چشم پوش نیست.

آل کثیر همچنین یادآور می‌شود: خانواده احمد محمود نیز لازم بود نسبت به این تخریب جواب شفافی به افکار عمومی و دوستداران میراث فرهنگی می‌دادند و از خانواده احمد محمود به خصوص یکی از اعضای آنها که عضو شورای شهر تهران و آشنا به مسائل فرهنگی است، انتظار می‌رفت که نسبت به تعیین تکلیف این خانه اهتمام جدی‌تری می‌ورزید.

فعال میراث فرهنگی خوزستان تأکید می‌کند: با چنین رویه‌ای که در سال‌های اخیر در اهواز شاهد هستیم، متأسفانه می‌بینیم که شهر اهواز به سوی حذفِ حافظه تاریخی می‌رود و به مرور همه حافظه تاریخی اهواز نابود و با شهری بدون حافظه تاریخی مواجه می‌شویم که تبعات اجتماعی به دنبال خواهد داشت.

وی می‌گوید: مسئولان شهرداری بارها نسبت به مسئله تعلق خاطر نسبت به اهواز در جلسات و مصاحبه‌ها گفته‌اند اما در عمل قدمی را به این سو از جانب شهرداری ندیدیم؛ همچنین اینکه شهرداری می‌توانست در بافت تاریخی و حتی خانه احمد محمود اقدامات مؤثری را برای حفظ و معرفی آن انجام دهد.

آل کثیر ادامه می‌دهد: متأسفانه نبودِ سلیقه و ذوق مناسب بین مسئولان شهری و میراث فرهنگی دارد که تبعات خود را نشان می‌دهد؛ این دو سازمان رابطه نزدیکی باهم ندارند و حتی اخیراً در یک رویداد فرهنگی مشترکی که قرار بود بین شهرداری و میراث فرهنگی ایجاد شود نیز شاهد تک‌روی و ناهماهنگی بودیم؛ همه این رفتارها نشان از نبودِ اراده‌ای برای کار جمعی و گروهی بین سازمان‌هاست.

خانه احمد محمود ارزش معماری تاریخی ندارد

«احمدرضا حسینی» بروجنی معاون میراث فرهنگی خوزستان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر بیان می‌کند: بافت تاریخی اهواز از طرف شورای عالی معماری و شهرسازی مصوب شده است و استانداری باید به همه دستگاه‌ها ابلاغ کند و همه باید برای هر پروژه‌ای که در محدوده‌ی بافت تاریخی باشد از میراث فرهنگی استعلام بگیرد.

حسینی می‌افزاید: شهرداری مکلف است نسبت به هر گونه ساخت‌وساز، تعمیرات، نوسازی و هر اقدامی از میراث استعلام بگیرد؛ این اتفاق در شهرستان‌های دزفول، شوشتر، رامهرمز و بهبهان اتفاق می‌افتد ولی متأسفانه در کلانشهر اهواز چنین رویه‌ای صورت نمی‌گیرد و بعضاً شاید شهرداری موردی استعلام بگیرد.

وی ادامه می‌دهد: اداره آب و فاضلاب برای اصلاح سیستم فاضلاب از میراث فرهنگی استعلام گرفته است با اینکه ممکن است این اصلاح اصلاً در محدوده بافت تاریخی نباشد یا زیر زمین باشد اما به این قانون عمل کرده است.

معاون میراث فرهنگی خوزستان همچنین می‌گوید: برای ثبت بناهای واجد ارزش، ویژگی‌هایی وجود دارد اما امکان دارد که بناهایی هم وجود داشته باشد که در محدوده بافت تاریخی، ارزش ثبت به لحاظ معماری را نداشته باشند.

حسینی توضیح می‌دهد: خانه احمد محمود از نظر ویژگی‌های معماری برای ثبت ملی تأیید نیست و شاخصه‌های معماری تاریخی را ندارد اما در محدوده بافت تاریخی اهواز است و شهرداری به طور قانونی باید از میراث فرهنگی استعلام می‌گرفت‌.

وی در پاسخ به اینکه «اگر خانه احمد محمود ارزش تاریخی ندارد پس میراث فرهنگی چه چیزی را برای پرونده‌ی ثبت آماده کرده بود؟» می‌گوید: شهرداری حتی اگر زمین خالی در محدوده بافت تاریخی باشد، مکلف به استعلام گرفتن است؛ ما جلساتی با امور فرهنگی شهرداری داشتیم و گفتیم که این خانه از نظر معماری قابل ثبت نیست اما اگر این خانه تبدیل به خانه فرهنگی یا مشاهیر شود، می‌تواند به عنوان میراث ناملموس ثبت ملی شود چون شخصیتی در این خانه متولد و بزرگ شده که تحولات بسیاری در ادبیات ایجاد کرده و شخصیت مهمی است و ما پرونده‌ی ثبت خانه احمد محمود را به این منظور تهیه کرده بودیم.

لزوم راه‌اندازی شهرداری بافت تاریخی

«رحیم کعب عمیر» عضو شورای شهر اهواز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر عنوان می‌کند: شهرداری بافت تاریخی باید راه‌اندازی شود که دیگر شاهد چنین مسائلی نباشیم.

کعب عمیر می‌افزاید: وظیفه همه ما است که از خانه‌های مشاهیر ازجمله احمد محمود حفاظت کنیم و پاسکاری بین ادارات مشکلی را حل نمی‌کند، به خصوص میراث فرهنگی باید با جدیت بیشتری وارد شود.

وی اظهار می‌کند: وزارت کشور باید به ریاست شورای شهر اعلام کند و شهرداری نیز نسبت به راه‌اندازی شهرداری بافت تاریخی اقدام کند.

این عضو شورای شهر اهواز همچنین یادآور می‌شود: چگونه است که بیل مکانیکی وارد آن محدوده شده و خانه تخریب شده و کسی بی‌خبر بوده؟ این سوال باید پاسخ داده شود و متولیان باید از راهور سوال کنند که چگونه این اتفاق افتاده است.

این عضو شورای شهر پیشنهاد می‌کند: شهرداری و میراث فرهنگی لازم است که گشت ویژه مشترک برای بافت تاریخی اهواز راه‌اندازی کنند تا دیگر شاهد چنین اتفاقات تلخی در بافت تاریخی اهواز نباشیم.

به گزارش خبرنگار مهر، قصه‌ها و شخصیت‌های داستان‌های احمد محمود در کوچه پس کوچه‌های شهر اهواز پرسه می‌زنند و به هر نقطه از شهر نگاه کنید گویی خالد از همانجا گذشته است. اکنون دیگر احمد محمود و شخصیت‌های داستان‌هایش بی خانه ماندند. دوستداران میراث فرهنگی همانگونه که در گذشته بارها نسبت به جلوگیری از تخریب بناهای ارزشمند هشدار داده بودند این بار نیز تذکر می‌دهند که حداقل جلوی تخریب دیگر بناهای ارزشمند در اهواز گرفته شود تا شاید خاطراتی هرچند کوچک برای حافظه تاریخی این شهر باقی بماند.