نسخه 768 ساله نهج البلاغه در مشهد رونمایی شد

کارشناس ارزشیابی و ثبت نسخ خطی سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی روز سه شنبه در مراسم رونمایی از نسخه خطی کهن نهج‌البلاغه که به صورت وبیناری و در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی برگزار شد گفت: این نسخه به دست محمدبن حسین برهان نظامی به خط نسخ مشکول کتابت شده است و بر اساس آنچه در نسخه مشاهده می‌شود کتابت آن در تاریخ سه‌شنبه ۲۴ ذی الحجه ۶۷۴ قمری به پایان رسیده است.

سیدرضا صداقت‌حسینی این اثر را یکی از نسخ بسیار نفیس موجود در گنجینۀ نسخ خطی کتابخانۀ آستان قدس رضوی دانست و افزود: این نسخه دارای ۱۳۲ برگ و در قطع وزیری بزرگ است که به شماره ۲۰۸۴ در این مرکز به ثبت رسیده است.
وی کامل بودن را یکی از ویژگی‌های ممتاز نسخه رونمایی‌شده از نهج‌البلاغه ذکر کرد و ادامه داد: این اثر از جهت تاریخ کتابت، دومین نسخه قدیمی تاریخ‌دار نهج‌البلاغه در آستان قدس رضوی و یکی از ارزشمندترین نسخه‌های موجود در کتابخانه‌های ایران است.
کارشناس ارزشیابی و ثبت نسخ خطی سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی گفت: کاتب نسخه از علمای وقت بوده است و در ضبط صحیح واژگان و عبارات کتاب، نهایت دقت را به‎کار برده که این نیز یکی از امتیازات این اثر است.

صداقت‌حسینی با بیان این که حواشی توضیحی، دیگر ویژگی خاص این نسخه است افزود: کاتب، برخی از عبارات و واژگان مشکل و پیچیده را در حاشیه یا زیر آنها شرح داده است تا به فهم بهتر مطالب به مخاطبان کمک کند.
یکی از پژوهشگران متون اسلامی هم با بیان این که نسخه‌های نفیس نهج البلاغه از نظر بلاغی، حدود ۲۰ نسخه است گفت: این اثر یکی از نفیس‌ترین نسخ خطی نهج‌البلاغه است و یکی از ویژگی‌هایی که یک نسخه را نفیس می‌کند این است که باید مضبوط باشد و تمام ویژگی‌های بلاغی در آن لحاظ شده باشد.
حجت‌الاسلام‌ قیس عطار، نسخه‌های خطی نهج‌البلاغه را در سه گروه بغدادی، ایرانی و یمنی دسته‌بندی کرد و افزود: این نسخه ظاهرا ایرانی است و برای تبرک، در روز ۲۴ ذی‌الحجه مصادف با روز مباهله سال ۶۷۴ هجری قمری کتابت آن به اتمام رسیده است.
وی با بیان این که این نسخه، کامل است ادامه داد: از نهج البلاغه نسخه‌های خطی بسیاری کتابت شده است اما اکثر آنها به ویژه صفحات اول یا آخر آنها افتادگی دارد که معمولاً مشخصات اثر و کاتب نیز در این صفحات است اما این نسخه کامل است و جز این که چهار برگ آن به خط متاخر است کمبودی ندارد.
او به دیگر ویژگی‌های این نسخه اشاره کرد و گفت: ضبط این اثر بسیار دقیق است و همچنین زیر کلمات علاوه بر شروح عربی، دارای شروح فارسی است و کاتب این نسخه، شیعه و خود از علما و فضلا بوده است.
کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی بیش از ۵۷ هزار نسخه خطی و ۲۲ هزار قرآن و جزوه قرآنی در اختیار دارد که ۵۸۸ نسخۀ آن در ارتباط با امام علی‌(ع) است و قدیمی‌ترین نسخه تاریخ‌دار نهج‌البلاغه موجود در این مرکز، متعلق به سال ۵۴۴ قمری به خط ابن نقییب است که پارسال از آن رونمایی شده است.

نهج‌البلاغه شامل ۲۴۱ خطبه، ۱۲ وصیتنامه، سفارش و بخشنامه، دو فرمان، یک دعا، یک پیمان‌نامه، ۶۳ نامه مکتوب و ۴۸۰ جمله مختصر از پندها، پرسش‌ها و پاسخها و گفتارهای کوتاه امیرالمومنین حضرت امام علی(ع) است.