ردپای خشم کنترل‌نشده در جرایم و آسیب‌های اجتماعی

به گزارش خبرنگار ایرنا، خشم احساسی طبیعی و غریزی است ولی هنگامی که فرد به خشونت کنترل نشده مبتلا می شود و بااستفاده از سلاح گرم و یا سرد، فرد یا افرادی را به قتل می رساند علاوه بر ارتکاب جرم، در واکنش ها و نگرانی افکار عمومی تاثیرگذار است که چنین ناهنجاری ها باید مورد مطالعه قرار بگیرد.

در روزهای اخیر وجود چنین ناهنجاری ها که منجر به جرم و از بین بردن دیگران در انظار عمومی شد، واکنش گسترده ای از سوی افکار مردمی را در برداشت تا بار دیگر بالابردن سطح آستانه تحمل و ارایه آموزش های مهارت زندگی در اولویت قرار گیرد.
حوالی ظهر سه شنبه ۱۴ بهمن امسال، یک مورد تیراندازی در خیابان بنت الهدی کرمانشاه مقابل دادگستری کل استان به پلیس گزارش و تیمی از ماموران به سرعت در محل حاضر شدند.

پس از حضور ماموران در محل مشخص شد، فردی به دنبال اختلافات خانوادگی با خانواده همسرش، مقابل یکی از دفاتر وکالت اقدام به تیراندازی می کند که منجر به کشته شدن شاهد پرونده در صحنه حادثه می شود.

همچنین در این تیراندازی همسر و وکیل آنها نیز که در دفتر وکالت حضور داشتند بر اثر تیراندازی زخمی می شوند که پس از انتقال به بیمارستان متاسفانه آنها نیز جان خود را از دست می دهند.

پس از این حادثه و حضور ماموران در محل حادثه، فرد قاتل به سرعت دستگیر و سلاح مورد استفاده نیز کشف شد.
مجموعه ای از علل و عوامل در بروز چنین خشونت ها و جرم ها موثر است، که کنترل خشم و مدیریت آن در کنار مهارت حل مسئله، یکی از مهارت های ۱۰گانه زندگی است و باید از مقاطع پایین تر به دانش آموزان آموزش داده شود.

هنگامی که در سطح ملی نیز پرخاشگری بالا و ناهنجاری های گسترده اتفاق می افتد، به یک سوژه پژوهشی و مطالعاتی برای جامعه شناسان، روانشناسان اجتماعی و مردم شناسان تبدیل می شود تا راهکارهای کاربردی برای کاهش و اتفاق نیفتادن دوباره آن ارایه شود.

آموزش و پرورش، دانشگاه ها، رسانه ها و سایر ارگان های مربوطه باید با دعوت به خویشتن داری و آموزش مهارت های زندگی به فرهنگ سازی در این زمینه بپردازند و از سوی دیگر افراد باید بدانند چگونه خشم کنترل نشده خود را مهار و گفتگو را جایگزین آن کنند.

هنگام خشمگین شدن چه باید کرد؟

از همین رو یک کارشناس سلامت روان در گفت و گو با ایرنا، با ارایه راهکارهایی برای کنترل خشم گفت: موقع عصبانیت، باید تنفس دیافراگمی، تنفس عمیق دم و بازدم داشت صبر پیشه کرد و خوشبین بود و با مصرف ویتامین ها، ورزش کردن، خوردن غذاهای سالم، پرهیز از مصرف سیگار، دارو و دوری از موادمخدر می توان روان سالم تری داشت.

«فاطمه خالوان» بر اقدامات پیشگیرانه تاکید کرد و گفت: با ارایه آموزش ها می توان کمک کرد تا فرد موردنظر تغییر رفتار بدهد و افکار آزار دهنده را کنترل کرد و با تصورات مثبت می توان به کنترل افکار منفی کمک کرد.

وی در مورد ارتباط بین بیماری های روحی و روانی و تاثیر آن بر سلامت جسم گفت: عوامل روانی و مشکلات روحی، استرس و اضطراب بر سلامت موثر است، بر روی سیستم ایمنی فرد اثرگذار بوده و ایمنی را ضعیف می کند.

این کارشناس سلامت اضافه کرد، محرک هایی در زندگی همانند بلایای طبیعی، مشاجره با همسر، گذراندن امتحان و یا ابتلا به بیماری هایی مثل سرطان، دیابت، فشارخون و بیماری های کلیوی با ناراحتی های روحی وروانی و ایجاد استرس و افسردگی ارتباط مستقیم دارد.

خالوان یادآور شد، گاه هنگامی که فرد عصبانی می شود دچار سردرد، حالت تهوع و دل درد می شود اینها گوشه هایی از تنش های روانی است که برجسم تاثیر منفی می گذارد و به نوعی فرد را بیمار می کند.

بیماری های روانی سلامت جسم را تهدید می کند

وی افزود: در نهایت می توان گفت حالاتی چون خصومت با پاسخ های فیزیولوژیک و رفتارهای غیربهداشتی ارتباط دارد و به مرور زمان، موجب برانگیختگی هیجانات روحی روانی و در صورت تکرار و به احتمال قوی موجب بیماری های قلبی عروقی و بیماری عفونی در افراد بدبین می شود.

خالوان اضافه کرد، اگر مشکلات روحی، استرس و اضطراب بلندمدت باشد و کورتیزول بالا رود موجب آسیب به هیپوکامپ و قسمتی از مغز که در حافظه نقش دارد می شود پس به این نکته توجه کنید که استرس، اضطراب، افسردگی، ترس و وسواس فکری که منشا آن مسایل روحی و روانی است بر سلامت جسم اثر می گذارد و باید حتما پیگیری شود.

معنویت آستانه تحمل را بالا می برد

وی با بیان اینکه پایبندی به دین و مذهب کمک می کند تا تحمل ما برای مسایل و مشکلات بالاتر رود، ادامه داد: معنویت تاثیرگذار است تا افراد دچار ناراحتی های کمتری شوند، تحقیقات جدید نشان می دهد که مسایل روحی افراد زمینه را برای عصبانیت های زیاد، پرخاشگری، تهدید و حتی جنایت فراهم می کند پس بااین اوصاف حتما باید کنترل شود، اولین کاری که می شود انجام داد این است که روابط اجتماعی گسترش یابد.

وی معتقد است، سلامت ما در گروه کنترل هیجانات و مسایل روحی است، راهبردهای مقابله ای باید آموخته شود تا منجر به ارتقا سلامت شود.

به گفته خالوان، در این بین حمایت های عاطفی که باعلاقه و همدلی و ابراز محبت به خود و دیگران همراه است نباید فراموش شود.

آسیب پذیری اندک افراد تاب آور

در ادامه یک پژوهشگر کرمانشاهی و مدیر تیم تخصصی تاب آوری در گفت و گو با ایرنا، اظهارداشت: آسیب پذیری مشخص ترین مفهومی است که در نقطه مقابل تاب آوری قرار می گیرد و هرچه موجب توسعه تاب آوری شود باعث کاهش آسیب پذیری خواهد شد و رابطه ای معکوس حکم فرما است و اگر عواملی تهدیدکننده آسیب روانی باشد برتاب آوری فردی و اجتماعی تاثیرگذار خواهد بود.

«محمدرضا مقدسی» افزود: افراد تاب آور به وضوح خوش اخلاق تر از دیگران هستند و یک خوش خلقی همیشگی همراه آنان است که این کمک می کند حداقل هیجانات مثبت آنان حتی در مواجهه با سختی های زندگی محفوظ باشد و بخاطر خوش خلقی، مهربانی و شوخ طبعی از سرمایه اجتماعی نسبتا خوبی در مقایسه با دیگران برخوردار هستند.

وی ادامه داد: این بدان معنا نیست که انسان های تاب آور با مشکلی مواجه نمی شوند، انسان سالم انسانی است که طیف کامل هیجانات و عواطف انسانی را تجربه می کند.

مقدسی اضافه کرد، افراد تاب آور همانند دیگران دچار استرس و نگرانی می شوند اما ویژگی شاخص آنان این است که افراد تاب آور قابلیت و توانایی بیشتر مدیریت مشکلات و بازیابی را دارند.

این پژوهشگر اجتماعی ادامه داد: مطالعات متعدد داخلی و خارجی نشان داده است که افراد تاب آور از سطح شادکامی بیشتری برخوردار هستند و این خُلق برای سلامتی روحی و روانی و بهزیستی فرد و اطرافیان موثر است.

تاب آوری بیاموزیم و از زندگی لذت ببریم

این مسوول تاب آوری ادامه داد: این بدان مفهوم است که اگر تاب آورری را بیاموزیم لذت بیشتری از زندگی می بریم افراد تاب آور بواسطه ویژگی هایی که دارند از زندگی بیشتر لذت می برند.

وی یادآور شد، تاب آوری با توانایی و قدرت حل مسئله و با بهباشی و بهزیستی روانشناختی و بهزیستی اجتماعی رابطه مثبت دارد، هر اندازه عوامل موثر بر کاهش رفتارهای پرخطر را تقویت کنیم تاب آوری را افزایش داده ایم.

نقش بیگانگی با مهارت زندگی و افزایش آسیب های اجتماعی

معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی استان کرمانشاه در این باره به ایرنا گفت: نداشتن مهارت برای حل مسئله، توانایی نداشتن در کنترل خشم، بیگانگی با مهارت های زندگی عاملی برای قتل و آسیب های اجتماعی است و می تواند از یک فرد عصبانی یک مجرم اجتماعی بسازد.

«محمدرضا آمویی» افزود: اگر چندین مهارت را داشته باشیم و آن را آموخته باشیم سهم بزرگی در کاهش جرایم ایجاد می شود.

وی با بیان اینکه مهارت های زندگی یکی از همین موارد است، افزود: اکثر مردمان ما فاقد این مهارت هستند که از این میان می توان به بیگانگی با مهارت حل مسئله نیز اشاره کرد که نباید پاک کردن صورت مسئله جایگزین آن شود.

سیستم های آموزشی در ارایه مهارت های زندگی نقش دارند

این مسوول یادآور شد، مهارت حل مسئله که لازمه زندگی اجتماعی امروز است باید در گذشته از طریق سیستم های آموزشی در اختیار افراد قرار می گرفت و آموزش داده می شد.

آمویی افزود: وقتی که از این مهارت ها دور می مانیم در هنگام مواجه با بحران، نمی توانیم تصمیم گیری کنیم تا از راه قانونی و منطقی و با گفت و گو آن را حل و فصل کنیم.

خشم کنترل نشده، سرچشمه نزاع های فردی و جمعی کرمانشاه

وی افزود: در ۱۰ ماه سپری شده از سال گذشته نزدیک به ۹ هزار نزاع فردی و نزدیک به ۳۵۰ مورد نزاع دسته جمعی در استان کرمانشاه گزارش شده است که همگی از ناتوانی کنترل خشم سرچشمه می گیرد که در حالت وخیم تر، به قتل منجر می شود.

۵۳ درصد از تیراندازی ها به دلیل اختلافات ملکی است

این مسوول اضافه کرد، جرایم متفاوت است که می توان به نزاع فردی، دسته جمعی، قتل ها و تیراندازی های صورت گرفته توسط غیرنظامیان اشاره کرد.

وی با بیان اینکه ۵۳ درصد از تیراندازی های صورت گرفته در کرمانشاه توسط افراد غیرنظامی به دلیل اختلافات ملکی است، ادامه داد: نزدیک به ۲ یا سه درصد اختلافات خانوادگی و ۲۰ درصد نیز به دلیل سایر موارد است یعنی ۸۰ درصد تیراندازی های غیرنظامی به دلیل اختلافات ملکی و خانوادگی است که می توان با کسب مهارت حل شود.

آمویی یادآور شد، دستگاه های فرهنگی و آموزشی باید سهم خود در این حوزه را بپردازند و افراد را از سنین کودکی با مهارت های زندگی آشنا کنند و می توان کارگاه های مداخله ای برای افراد بزرگسال نیز برگزار کرد تا مقداری پیشگیرانه باشد.

گزارش از زهره کریم زاده