چرخش آسیابی که بیش از نیم قرن قدمت دارد

به گزارش ایرنا، در قلب روستای سیوچ شهرستان بانه آسیابی وجود دارد که بیش از ۶۰ سال قدمت دارد و این آسیاب تاکنون تنها ۲ آسیابان و ۲ شاگرد آسیابان داشته که آسیابان قدیمی آن که دیگر توان کار در آسیاب را ندارد هر روز پیش آسیابان جوان می‌رود و تجربه هایش را به وی انتقال می دهد.

آسیابان جوان این حرفه را از پدرش به ارث برده و به دلیل علاقه‌ای که به کار در آسیاب داشته بعد از چند سال دوباره آن را احیاء کرده و بار دیگر چرخ‌های آسیاب پیر را به حرکت درآورده مردم و کشاورزان منطقه را با خاطرات گذشته شان آشتی داد.

براساس گفته آسیابان پیر دستگاه آسیاب را ارباب روستا خریده و آن را به آبادی آورده و قبل از آن نیز دستگاه در تهران ۲۰ سال کار کرده بود و اکنون قدمت آن بیش از ۸۰ سال می‌رسد.

آسیابان آسیاب قدیمی روستای سیوچ با اشاره به قدمت ۶۰ ساله این آسیاب گفت: دیوار و سقف ساختمان این آسیاب قدیمی بیش از ۶۰ سال قدمت دارد و تنها در و پنجره های آن به دلیل فرسودگی عوض شده و دیوار آن از سنگ و کاه گل ساخته شد.

محمد رستمی یا بیان اینکه این آسیاب به صورت ارثی به من رسیده و از پنج سال قبل در اینجا کار می کنم و ساختمان آن در سال ۱۳۳۸ احداث شد اظهار داشت: دستگاه آسیاب از شهر بانه خریداری شده و به روستای سیوچ آورده و یکی از مردان روستا با یک شاگرد ۶۰ سال در اینجا به صورت مداوم کار کردند.

وی ادامه داد: تاکنون تنها کله پمپاژ روغن دستگاه آسیاب عوض شده و همچنان منظم و بدون نقص فنی کار می کند و هر روز با پایان کار تمام قسمت های دستگاه را روغن کاری می کنیم و اوایل تابستان تا اواسط پاییز که اوج فصل کاری این آسیاب است پنج نفر به صورت مستمر مشغول فعالیت هستند و در دیگر ایام سال نیز ۲ نفر کار می‌کنند.

این آسیابان افزود: روستاهای اطراف گندم، جو، بلوط، ارزن و دیگر محصولات خود را برای آسیاب کردن به این محل می‌آوردند.

وی با اشاره به قطع شدن سهمیه سوخت این آسیاب قدیمی گفت: مهمترین چالش برای ادامه فعالیت کمبود سوخت گازوئیلی دستگاه آسیاب است که تاکنون چند مرحله سوخت آن قطع شده است.

رستمی وند ادامه داد: برای حل این مشکل به ادارات بسیاری مراجعه کردم تنها بهانه آنها نداشتن مجوز کار است و برای دریافت مجوز فعالیت نیز به فرمانداری مراجعه کردم اما تا کنون اقدامی برای صدور مجوز نشده است.

وی با بیان اینکه اگر این آسیاب به طور مدوام کار کند روزانه ۸۰ لیتر گازوئیل مصرف می‌کند اظهار داشت: هزینه هر لیتر گازوئیل (نفت گاز) با قیمت آزاد ۶ هزار ریال است اما قیمت هر لیتر گازوئیل سهمیه سه هزار ریال است و حتی باقیمت آزاد هم گاهی نمی توانم بخریم چون مردم به دلیل نیازشان به سوخت نمی‌فروشند.

این آسیابان گفت: برای دریافت تسهیلات اشتغالزایی نیز اقدام کردم اما تسهیلاتی که به من تعلق می گیرد ۱۵ درصد سود دارد که توان پرداخت آن را ندارم.

وی اضافه کرد: در این آسیاب روزانه می توانیم ۶ تن گندم و جو آسیاب کنیم و اگر بخواهیم بلوط آسیاب کنیم به روزانه سه تن می‌رسد.

رستمی وند با اشاره به قدیمی بودن ساختمان این آسیاب قدیمی اظهار داشت: این آسیاب تاکنون سود چندانی برای من نداشته و سالانه باید هزینه ای را صرف تجهیزات و تعمیرات داخلی ساختمان کنیم.

حس کنجکاویم گل کرد و خواستم به دیدار نخستین آسیابانی که در این محل کار کردم بود بروم، آسیابان قدیمی "مصطفی خدری" نام داشت و اهالی روستا به او "مصطفی آشه‌وان" می‌گفتند. (آشه‌وان در زبان کُردی به معنای آسیابان است)

در حال تماشا و گرفتن عکس از از آسیاب بودم که مرد کهن‌سالی از راه رسید، او بر عصای چوبی تکیه داده بود و از آمدن به آسیاب احساس خوبی و لبخند بر لب داشت و آسیابان جوان با احترام خاصی او را به داخل آسیاب دعوت کرد.

تازه فهمیدم که او همان آسیابان پیری که بیش از ۶۰ سال در این آسیاب کار کرده و هر روز برای تجدید خاطرات خود این محل سر می زند.

با او هم تمایل زیادی به گفت و گو داشت و به بازگو کردن خاطرات پرداخت و گفت: در آن زمان گندم بسیار کم بود مردم علاوه برگندم دیمله (نوعی گیاه محلی دانه دار)، جو و ارزن را به آسیاب می آوردند و به آرد تبدیل می کردند.

مصطفی خدری افزود: آسیاب را یکی از ارباباب روستای سیوچ خریده قبل از اینکه آسیاب را در اینجا بسازند دستگاه آسیاب در بانه چند سالی کار کرده و صاحب آسیابان قبلی نیز آسیاب را دست دوم از تهران خرید و اکنون بیش از ۸۰ است این دستگاه می چرخد.

وی اظهار داشت: از زمانی که دستگاه در این مکان جانمایی شده جابجا نشده و ساختمان نیز دستکاری نشده بیش از ۶۰ سال است هیچ تغییر در این مکان ندادیم و آسیاب هم نیازی به تعمیرات نداشته است.

خدری ادامه داد: مردم تمام این منطقه جو، ارزن، دیمله و گندم خود را برای آسیاب به اینجا می آوردند و یک نفر دیگر همراه من اینجا به صورت شبانه روزی کار می کردیم.

وی گفت: در ابتدا فعالیت ما در این آسیاب هر فوت گندم را با ۱۵ ریال آسیاب می کردم و کم کم قیمت ها با گذشت زمان افزایش یافت.

پس از پایان گفت و گو و تهیه عکس از این آسیاب قدیمی، به آسیابان قول دادم به عنوان یک خبرنگار مساله مشکل سوخت این واحد قدیمی را با مسوولان مطرح کنم.

آسیاب باید وارد فاز صنعتی شود

در نخستین گام برای بررسی وضعیت آسیاب قدیمی به اداره صنعت، معدن و تجارت شهرستان بانه رفتم.

رییس صنعت، معدن و تجارت شهرستان اظهار داشت: این آسیابان به ۲ روش می‌توانند مجوز بگیرند، یکی اینکه کارگاه را توسعه دهد و وارد فاز صنعت شود و مجوز صنعتی دریافت کند دومین اینکه در صورتی که می خواهد به صورت سنتی فعالیت کند از طریق میراث فرهنگی و گردشگری با حفظ بافت قدیمی بازسازی شود.

بایز حسینی افزود: براساس کارشناسی که انجام شده این واحد در ردیف میراث فرهنگی قرار نمی‌گیرد و باید از طریق اصناف پروانه کسب بوجاری غلات دریافت و مانند یک واحد صنفی فعالیت کند.

وی گفت: با دریافت پروانه کد صنفی برای این آسیاب تعریف می‌شود و مجوز دریافت و می‌تواند با داشتن مجوز سوخت یارانه ای دریافت کند این واحد اگر پروانه صنفی دریافت کند نمی تواند از تسهیلات کم بهره اشتغالزایی برخوردار شود.

حسینی ادامه داد: در صورتی که وارد فاز صنعت شود می توانند از تسهیلات کم بهره اشتغالزایی برخوردار شود.

واحدهای تولید صنعتی برای دریافت سوخت باید مجوز داشته باشند

چون فکر می کردم که این آسیاب و آسیابان جوان برای ادامه فعالیت نیاز به کمک مسوولان دارند موضوع را از فرماندار بانه نیز پیگیر شدم.

فرماندار شهرستان بانه نیز در رابطه به قطع سهمیه سوخت این آسیاب قدیمی گفت: واحدهای تولیدی و صنعتی که مجوز نداشته سوخت به آنها تعلق نمی گیرد برای دریافت سهمیه سوخت باید مجوز داشته باشند.

اسماعیل رستم پور با اشاره به مصرف کننده های سوخت مایع عمده و جزء در بانه افزود: مصرف کننده های جزء در یک ماه کمتر از ۶ هزار لیتر سوخت مایع مصرف می کنند و مصرف کننده عمده بیش از ۶ هزار لیتر سوخت مصرف می کنند.

وی با بیان اینکه اکثر کارگاه های صنعتی بانه از نعمت گاز برخودار هستند اظهار داشت: امسال در شهرستان بانه ۱۵ مصرف کننده عمده سوخت مایع وجود داشته که مهمترین مصرف کننده‌های عمده شهرداری، راهداری، حمل نقل جاده ای و صدا و سیما بانه است.

رستم پور با اشاره به اینکه یک هزار و ۲۰۰ مصرف کننده جزء سوخت مایع در بانه وجود دارد، ادامه داد:این آسیاب قدیمی پروانه صنفی ندارد در سامانه سوخت باید مصرف کننده شناسایی شده باشد و سوخت مایع براساس کد صنفی به مصرف کننده داده می شود.

وی یادآور شد: در چهار چوب دستورالعمل مبارزه با قاچاق کالا و ارز سوخت توزیع شود که طبق این دستور العمل هر واحد صنعتی باید براساس کد صنفی و پروانه بهره برداری سوخت دریافت کنند.

این واحد روستایی که هم قدمت زیادی دارد و هم نیاز مردم این منطقه را از لحاظ تامین آرد تامین می کند، برای ادامه فعالیت نیاز به حمایت دارد و دیگر نمی تواند با سوخت آزاد همچنن فعال باشد.

تداوم فعالیت این آسیاب قدیمی می تواند جاذبه گردشگری خوبی برای این منطقه باشد و شاید کسانی باشند که برای تماشای این جاذبه تاریخی و صنعتی به این منطقه سفر کنند.

روستای سیوچ در ۳۰ کیلومتری شهرستان مرزی بانه و در بخش نمشیر قرار دارد و بانه نیز در ۲۷۰ کیلومتری غرب سنندج مرکز استان کردستان واقع شده است.