نقش خودسازی والدین در بهداشت روانی فرزند

خبرگزاری شبستان، گروه اندیشه: نیازهای فرزند انسان، منحصر در نیازهای جسمی نیست تا برای تولدش منتظر درآمد و خوراک و لباس باشیم و زمانی که درآمدی بود فکرمان از بابت تربیت آسوده باشد‌ وهمین که تنگدستی پیش‌آمد، شعاربدهیم اولاد کمترآسایش بیشتر. فرزند ما صاحب مغز و دارای فکر و روح است و باید به تربیت این دو قسمت هم پرداخت و برای چنین تربیتی اگر پدر و مادر عوامل تربیتی و نیازهای فرزند را شناخته باشند می‌توانند در تربیت فرزند موفق باشند. پس پدرومادر باید هدفمند کار کنند و از عوامل و زمینه‌های تربیتی استفاده کنند و یکی از آن سامان دادن نظام خانواده است که مهمترین رکن آن پدر و مادر می باشند.

فرزند وقتی چشم باز می‌کند اول پدر و مادر را می‌بیند از طرفی غریزه تقلید باعث می‌شود فرزند شیفته پدر و مادر خود باشد بنابراین والدین باید به فکر خود سازی و اصلاح و ارتقای شخصیت خود باشند، چون فرزندان براساس آنچه که ما هستیم تربیت می‌شوند نه بر اساس آنچه که ما می خواهیم. اگر پدر و مادر گفتارشان با اعمالشان منطبق نباشد واین عیب را اصلاح نکنند،‌ هیچ وقت نمی‌توانند تاثیرگذار و الگوی خوبی برای فرزندان باشند. در قرآن کریم سوره صف خداوند متعال می‌فرماید: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آَمَنُوا لِمَ تَقُولُونَ مَا لَا تَفْعَلُونَ کَبُرَ مَقْتًا عِندَ اللَّهِ أَن تَقُولُوا مَا لَا تَفْعَلُونَ؛[1] اى کسانى که ایمان آورده‌اید، چرا چیزى مى‌گویید که انجام نمى‌دهید نزد خدا سخت ناپسند است که چیزى را بگویید و انجام ندهید.» پس در بحث تربیت، اول گفتار و کردار خودمان را اصلاح کنیم بعد فرزندان.

همچنین در ارتباط با همین مطالب در منابع روایی از امام علی (علیه السلام) این چنین نقل شده است:«علِّموا أنفسَکُم و أهلِیکُمُ الخیرَ و أدِّبُوهُمْ؛[2] به خود و خانواده خود نیکی بیاموزید و آنان را تربیت کنید.»همان‌طور که مشاهده می‌کنید محور بحث در اینجا اول خودمان است بعد دیگران.

چه زیبا نبی مکرم اسلام(صلی الله علیه و اله) فرمودند: «کُلُّکُم راعٍ و کُلُّکُم مَسؤولٌ عَن رَعِیَّتِه ..وَالرَّجُلُ راعٍ عَلى أَهلِ بَیتِهِ و هُوَ مَسؤولٌ عَنهُم ، وَ المرأةُ راعِیةٌ عَلى بَیتِ بَعلِها و وُلدِهِ و هِیَ مَسؤولَةٌ عَنهُم؛[3] همه شما نسبت به زیر دست خود مسئول هستید. مرد، مسئول خانواده‌اش، زن مسئول شوهر و فرزندش است» واین احساس مسئولیت را باید اول از خودمان شروع کنیم.

چون یکی از راه‌های مؤثر و مورد نظر در قرآن کریم سامان دادن نظام خانواده است که ارکان اصلی آن پدر و مادر هستند، اگر این دو رکن اصلی لغزش و خطاهای زیادی داشته باشند قطعاً در بهداشت روانی فرزند تأثیرگذار خواهند بود. زیرا خانواده یکی از ارکان آرامش در جامعه و مهم‌ترین منبع حمایت عاطفی در لحظات و مواقع فشار روانی است.

طبق آیه قرآن سوره روم«وَ مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْواجاً لِتَسْکُنُوا إِلَیْها وَ جَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یتفکرون؛[4] و از نشانه‌هاى او آن است که از جنس خودتان همسرانى براى شما آفرید تا در کنار آنان آرامش یابید و میان شما و همسرانتان علاقه‌ى شدید و رحمت قرار داد؛ بى شک در این (نعمت الهى،) براى گروهى که مى‌اندیشند نشانه‌هاى قطعى است.» قطعا این آرامش جسمی و روانی که مودت و رحمت در بردارد با تلاش و احساس مسئولیت و خودسازی حاصل می‌شود و نتیجه آن می‌شود بستری مناسب و کانونی امن و آرام در تربیت روح و فکر فرزند.

نتیجه اینکه: پدر و مادر در سایه اصلاح خود و هم‌دلی و ایمان می‌توانند بستر مناسبی را برای شکوفایی و رشد فرزندان خود فراهم کنند و در پرتو کانون گرم و پرمحبت خانواده تمامی فراز و نشیب‌های زندگی را برای عبور فرزندان خود هموار سازند و آن‌ها را از گذرگاه‌های دشوار زندگی به سوی رشد و تعالی راهنمایی کنند.

نویسنده: مصطفی پورصدوقی، کارشناس سطوح عالی حوزه های علمیه

پی‌نوشت:

[1]. سوره تحریم، آیه 6

[2].المستدرک على الصحیحین،أبو عبد الله الحاکم محمد بن النیسابوری المعروف بابن البیع (المتوفى: 405هـ)،تحقیق: مصطفى عبد القادر عطا الناشر: دار الکتب العلمیة - بیروت الطبعة: الأولى، 1411 - 1990ج2، ص535، ح3826،

[3]. صحیح مسلم ، مسلم بن الحجاج أبو الحسن القشیری النیسابوری (المتوفى: 261هـ) ج 3 ص 1459 ح 20 ،بَابُ فَضِیلَةِ الْإِمَامِ الْعَادِلِ، محقق: محمد فؤاد عبد الباقی، دار إحیاء التراث العربی - بیروت.

[4]. سوره روم، آیه 21

پایان پیام/9