نشست آسیب‌ها و چالش‌های حمکرانی امور خیر برگزار شد

به گزارش خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان، آیین اختتامیه سومین همایش خیر ماندگار با برگزاری نشست مجازی «آسیب‌ها و چالش‌های حمکرانی امور خیر» به کار خود پایان داد. در ابتدای این نشست حسن محدثی جامعه‌شناس با بیان اینکه سیاست نهادی رام نشدنی در ایران است اظهار کرد: سیاست در ایران در همه قلمروها دخالت دارد و قانون و قدرت‌های اجتماعی نیز نمی‌توانند جلوی آن را بگیرند. بنابراین در ایران همه چیز مستعد سیاسی شدن است و حتی سازمان‌های خیریه نیز از این امر مستثنی نیستند.

وی ادامه داد: سازمان‌های خیریه برای آنکه از سیاسی شدن دور باشند کار بسیار دشواری را دارند زیرا هرگاه این خیریه‌ها بزرگتر و محبوبتر می‌شوند بیشتر در معرض سیاسی شدن قرار می‌گیرند. نم.نه این موضع بنیاد خیریه امام علی(ع) بود که این مسئله برای آن رخ داد.

این جامعه شناس با بیان اینکه یکی از معضلات خیریه‌ها درگیری اداری آنها است خاطرنشان کرد: نبودن چارت مشخص در خیریه‌ها هزینه بردار است. از سوی دیگر تامین منابع مالی یک معضل به شمار می‌رود. در همین مواقع است که برخی شخصیت‌های سیاسی برای تامبن منابع مالی موجود وارد عمل می‌شوند و همین امر فضای خیریه را آلوده می‌کند.

این استاد دانشگاه ابراز کرد: مداخله‌های اجتماعی بدون کارشناسی می‌تواند مسائل روحی و اجتماعی را ایجاد کند به همین منظور خیریه‌ها نیازمند مشاوران حقوقی هستند، گاها مسائل درونی هم برای این موسسات رقم می‌خورد. یکی از این مسائل موضوع فساد است. برخی از سازمان‌های خیریه شرایط رفتن به سمت فساد را دارند زیرا شفافیت و گزارش کار صریحی برای پاسخگویی از سوی آنها وجود ندارد.

وی افزود: یکی دیگر از معضلات خیریه‌ها استفاده از موقعیت خیریه در جهت منافع شخصی است به عبارت دیگر در برخی خیریه‌ها با تعارض منافع روبه‌رو هستیم. به این معنا که گاهی صاحبان خیریه امکانات زیادی را که در موسسه وجود دارد برای خود و اطرافیانشان به کار می‌گیرند. همچنین رابطه بین خیریه و بخش دولتی و خصوصی چهره ناصوابی از خیریه را نشان می‌دهد. زیرا خیریه در نگاه دولتی امری درجه دوم محسوب می‌شود و از این رو مورد توجه نیست در مواقعی نیز که خیریه‌ها محبوبیت پیدا می‌کنند دولت‌ها آنها را رقیب خود می‌بینند.

محدثی خاطرنشان کرد: در ایران به عبارت دیگر در برخی خیریه‌ها با تعارض منافع روبه‌رو هستیم. به این معنا که گاهی صاحبان خیریه امکانات زیادی را که در موسسه وجود دارد برای خود و اطرافیانشان به کار می‌گیرند.

این محقق در امور خیریه افزود: در ایران خیریه با تعریفی پر دامنه روبه‌رو است در واقع خیلی‌ها فکر می‌کنند خیریه به معنای کمک کردن به نیازمندان، بیمارن و... است، در حالی که کار خیر در خصوص پژوهش علوم دانش‌بنیان و ... را نداریم. در واقع نیازمند تعریف‌های جدی از امور خیر هستیم.

وی تاکید کرد: در ایران منابع خیر به صورت مصرفی هزیشود به این معنا که کمک‌های خیرخواهانه توسط خیریه‌ها جمع‌آوری و به دست نیازمندان می‌رسد و در این میان خیریه‌ها نقش یک واسطه را ایفا می‌کنند در حالی که خیریه‌ها می‌توانند با کار آفرینی افراد را از نیازمند بودن بیرون بیاورند.

این استاد دانشگاه ابراز کرد:فعالیت‌های خیر می‌تواند دردهای ما را آلام ببخشد و جهان انسانی‌تری را شاهد باشیم و با نگاهی مهربانانه‌تر به زندگی نگاه کنیم. خیر باعث تکثیر خیر می‌شود و هر کسی بتواند در مسیر خیر گام بردارد موفق خواهد بود. وظیفه ما این است که خیرین موفق را به جامعه معرفی کنیم و کودکان خود را از همان دوران کودکی با این فرهنگ آشنا سازیم.

در ادامه نعت الله موسوی‌پور، دبیرعلمی همایش با بیان اینکه بحث حکمرانی امور خیر به دو بخش عام و خاص تقسیم می‌شود گفت : یکی از چالش‌های امور خیر عدم بهره‌بری خیریه از پژوهش‌ها و کارهای علمی است. حتی در خیریه‌ها نیروهای متخصص آموزش دیده نیز نمی‌بنیم.

وی گفت: دانشگاه‌های ما از ابتدای تاسیس تا به امروز برای استمرار حیات خود از خیریه‌ها بهره می‌گیرند. اما با این وجود نقش خیریه‌ها در این مراکز برای تولید دانش و تریبت نیروهای انسانی مغفول مانده است و از این امکانات محروم است. در گذشته خیریه امری خاص با دارایی شخصی بود و مشارکتی در امور خیر نداشت. اما اکنون واحدهای خیریه‌ای که اشخاص در تاسیس آن نقش دارند به صورت شخصی کار می‌کند و هیچ ارتباطی با هم‌افزایی ندارد.

دبیر علمی همایش گفت: دیده شدن خیریه‌ها به مثابه خطر برای آنها است.متاسفانه خیریه‌ها بر پایه دانش فعالیت نمی‌کنند و بیشتر اقدامات آنها شهودی است. به این معنا که هر کسی که نیازمند است به ان کمک می‌کند. یکی دیگر از معضلات امروز خیریه‌ها فقر آگاهی حوزه خیر از حوزه‌های بر زمین مانده است. در واقع ما نهادی را نداریم که به خیر واقعی بپردازد.

موسوی پور گفت: وقتی خیریه‌ها سیاسی می‌شوند در واقع اعتماد رخ داده است. زیرا وقتی خیریه‌ای سیاست زده می‌شود خلاقیت‌های پیش رواز آن گرفته و آن خیریه در جا می‌زند.خیریه امری شخصی و بین انسان و خدای اوست به همین بهانه بسیاری از خیریه‌ها از پاسخگویی شفاف خوداری می‌کنند.

وی گفت: خیریه یک سنت جاری است که هیچ گاه اطلاعات شفاش ندارد و خیلی‌ها از همین وجه خیر بودن از پاسخگویی شفاف خوداری می‌کنند.

دبیرعلمی این همایش گفت: ما در امر خیر نیازمند یک تغییر رویکرد هستیم و باید از رویکرد شهودی خیر به سمت برنامه‌ریزی‌های دانش بنیان برویم. ازمنظرمحققین قرن جدید در ایران قرن خیریه‌ها خواهد بو. به این معنا که خیریه‌ها در دولت ناکارآمد و بخش‌های خصوصی که به فکر منافع شخصی خود هستند این خیریه‌ها می‌توانند به تعالی و رهایی از بندگی انسان و حرکت به مت تعالی الهی کمک کند.

موسوی‌پور ادامه داد: کار خیریه‌ها و جنس اقدامات آنها از جهاتی محدود است برای نمونه برخی به ساخت مدرسه روی می‌آورند در حالی که ما نیازمند موسسات علمی و دانش بنیان هستیم.

وی گفت: برای اعتماد به خیریه‌ها باد شفاف‌سازی را همراه با حسابرسی داشته باشیم. از سوی دیگر باید به سمت پژوهش در حوزه‌های خیر آینده نگری، خیرهای مغفول مانده و ... برویم؛ البته تجربه‌های جهانی در این این امر نباید غافل شد. شبکه شدن خیریه‌ها می‌تواند به ارتقا آن کمک کند. بخش‌های دولتی و خصوصی هم در این شرایط به دنبال هم‌افزایی خواهند آمد.

در ادامه محمد صالح طیب‌نیا، رئیس سومین همایش خیر ماندگار گفت: یکی از دغدغه‌های ما برای امور کار پژوهشی در امور خیر است، برخی از چالش‌ها در امر خیر به خاطر مسائل فرهنگی ما از گذشته است. متاسفانه خیلی از خیرین ما به دنبال مسائل سخت افزاری هستند و به این ترتیب بخش نرم‌افزاری مغفول می‌ماند. یک خیر برای کمک‌های معیشتی و ساخت و ساز هزینه می‌کند اما برای آینده‌‌نگری جامعه کاری را انجام نمی‌دهند. این بدان معناست که مردم ما به جای تعقل در امور خیر بیشتر با موضوعات احساسی برخورد می‌کنند.

رئیس سومین همایش خیر ماندگار خاطرنشان کرد: ما یک نظام حکمرانی در امور خیر حتی به شکل که نامطلوب آن را هم نداریم این در حالی است که ما شدیدا نیازمند تعامل بین خیریه‌ها هستیم. امروز پژوهشکده آلا تولید و ترویج امر خیر را در دستور کار خود قرار داده است.

وی با شاره به سه دوره برگزاری همایش خیر ماندگار افزود: همایش‌های قبلی ما به صورت عام برگزار می‌شد اما امسال به صورت موردی و موضوعی همایش را برگزار کرده‌ایم. خوشبختانه از فعالیت 10 نفر در حوزه پژوهش امور خیر در دره اول همایش به پژوهش امور خیر با فعالیت 360 پژوهشگر، دانشجو و اعضای هیات علمی رسیده‌ایم.

طیب‌نیا گفت: در حال حاضر فرصت مناسبی برای گسترش و توسعه دانش در امر خیر وجود دارد و تلاش ما نیز در همین مسیر است. همچنین به دنبال تاسیس رشته‌های تحصیلی تکمیلی هستیم. زیرا وقتی نخبگان علمی پای کار بیایید موفق خواهند بود.

حجت‌الاسلام ملانوری نیز در بخشی از این نشست به ارائه مدل‌های مطلوب حکمرانی امور خیر پرداخت.

پایان پیام/49