بیمه؛ چتری که برای کشاورزان و باغداران ساوجی فراگیر نیست

به گزارش ایرنا، زمستان امسال متفاوت از سال‌های گذشته بود به طوری که مسئولان از کاهش ۲۸ درصدی بارش‌ها نسبت به متوسط بلندمدت خبر می‌دهند که این مساله نه تنها برای محصولات باغی بلکه در حوزه زراعی هم تبعات منفی خود را نمایان خواهد کرد.
افزایش نامتعارف دمای هوا در زمستان خواب را از چشم کشاورزان و باغداران ساوجی گرفته است و آنها ضمن نگرانی از بحران کم‌آبی، به شدت از شکوفه دهی پیش از موعد درختان هم بیمناک هستند زیرا با وقوع سرما محصول یک سال و حاصل زحمات شان بر باد می رود.

ساوه علاوه بر ظرفیت های مطلوب صنعتی، در حوزه کشاورزی نیز با بهره مندی از ۱۳۵ هزار هکتار سطوح باغی و زراعی جایگاه ویژه‌ای به خصوص در تولید محصولاتی چون انار، گردو، بادام، زیتون و پسته دارد اما در این فصل افزایش دما سبب شد تا برخی از درختان از بهمن ماه و زودتر از موعد شکوفه‌ زنی کنند که همین مساله باغداران را نگران از دست دادن محصولات شان کرده است.
براساس تحقیقات علمی، سرمازدگی به خودی خود اتفاقی ناگوار نیست بلکه در برخی موارد پدیده‌ای طبیعی و جزئی از نیاز اکولوژیکی گیاه در کنترل آفات، امراض و بیماری‌های گیاهی محسوب می‌شود بنابراین آموزش‌های پیشگیری از سرمازدگی به منظور کاهش خسارات به کشاورزان نیز امری ضروری است.
گفتنیست؛ با توجه به پیش‌بینی هواشناسی، سامانه بارشی در روزهای پایانی هفته جاری با توده هوای سرد قطبی همراه است که موجب افت ۱۰ درجه‌ای دما در برخی مناطق کشور از جمله استان مرکزی خواهد شد و این وضعیت خطر سرمازدگی برای باغات شهرستان ساوه را به همراه دارد.
سرمازدگی علاوه بر خسارت جدی به تنها منبع درآمدی بسیاری از کشاورزان، با از بین بردن محصولات سبب افزایش قیمت میوه و واردات خواهد شد و برای کشور هزینه های بالایی در پی دارد.

نکته مهمی که شاید به عنوان یک فرهنگ در جامعه کشاورزی ما نهادینه نشده، استقبال کمرنگ صاحبان اراضی زراعی و باغی از بیمه محصولات به بهانه های مختلف از جمله دید هزینه ای به این اقدام برای کاهش ضریب آسیب پذیری در مواقعی مانند بروز سرمازدگی و سایر آفات است در حالی که بیمه می‌تواند بخش اعظمی از خسارت‌ های ناشی از خطرات طبیعی را جبران کند اما رفتار شرکت های بیمه گر نیز به خصوص هنگام پرداخت خسارت عاملی بازدارنده و مانعی بزرگ است تا کشاورزان با تجاربی که از گذشته دارند کمتر به این مساله فکر کنند.

چرا استقبال از بیمه میان کشاورزان و باغداران کمرنگ است؟

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان ساوه در این خصوص به ایرنا، گفت: دمای هوا در این شهرستان به لحاظ تغییرات اقلیمی کشور و بعد از سرمای دی ماه به شدت افزایش یافت و باعث شد که بسیاری از محصولات باغی از جمله گردو، بادام، گوجه سبز و زردآلو زودتر از موعد شکوفه کنند.
«حسن شریفی» افزود: تهدید سرمازدگی برای این درختان بسیاری جدی است و تنها چتر حمایتی از کشاورزان، صندوق بیمه محصولات کشاورزی است.

به گفته او، دست اندرکاران صندوق بیمه محصولات کشاورزی باید از طریق فضای مجازی، برگزاری کلاس‌ها و جلسات آموزشی نسبت به تشویق کشاورزان برای بیمه محصولات خود اقدام کنند تا این مساله به عنوان یک فرهنگ در جامعه نهادینه شود.
وی تصریح کرد: هر سال مدت زمان بیمه تا پایان دی ماه بود اما امسال برای رفاه حال کشاورزان تا پایان اسفند تمدید شده است.
به گفته مدیر جهاد کشاورزی شهرستان ساوه، از مجموع ۲۲ هزار هکتار از باغات شهرستان تنها سه هزار و ۴۰۰ هکتار تحت پوشش بیمه است و رقمی حدود ۱۵ درصد را شامل می‌شود.
شریفی عنوان کرد: سطح زیر کشت محصولات زراعی اعم از جو، گندم و کلزا در شهرستان ساوه بیش از ۴۶ هزار هکتار است که تنها سه هزار و ۱۴ هکتار از این سطوح تحت پوشش بیمه قرار دارند.

شکوفه دادن درختان بادام و نگرانی کشاورزان از سرمازدگی

وی ادامه داد: متاسفانه صندوق بیمه محصولات کشاورزی در سالهای گذشته خدمات قابل قبولی را ارائه نکرده است به عنوان مثال پارسال برخی باغات شهرستان ساوه بر اثر بارندگی های پاییزی و تگرگ بهاره دچار خسارت شدند اما بیمه این خسارت ها را نپذیرفت و مبلغی به کشاورزان پرداخت نکرد.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان ساوه افزود: مشکلات امروز کشاورزان و صندوق بیمه محصولات کشاورزی در حالی است که در سال‌های نخست تشکیل این صندوق ۱۰۰ درصد باغات تحت پوشش بودند و این امر نشان می‌دهد که کشاورزان نسبت به بیمه محصولات خود دغدغه‌مند هستند اما شرایط سال‌های اخیر صندوق بیمه موجب شد تا بسیاری از باغداران و کشاورزان از بیمه صرف‌نظر کنند.
شریفی عنوان کرد: امسال خطر سرمازدگی یکی از نگرانی‌های جدی در بخش کشاورزی است و در همین راستا جلسه مدیریت بحران شهرستان تشکیل و به همه کشاورزان هشدارهای لازم داده شده است.
به گفته مدیر جهاد کشاورزی شهرستان ساوه، با وجود آگاهی کشاورزان از احتمال خسارت اما رغبتی نسبت به بیمه محصولات میان آنها وجود ندارد و راهکارهای مقابله با سرمازدگی از جمله استفاده از بخاری‌های باغی و پوشش دود نیز در سطح محدود کاربرد دارد.

پیشنهاد تمدید بیمه به جای خسارت و بی انگیزگی کشاورزان

«عباس اسفندیاری» یکی از باغداران ساوجی نیز در مورد بیمه محصولات کشاورزی به ایرنا، گفت: سال‌های پیش باغم را بیمه می‌کردم اما عملکرد شرکت بیمه گر در مقابل جبران آفت ها بسیار ضعیف بود و به جای پرداخت خسارت، مدت زمان بیمه را تمدید می‌کرد که این مساله عاملی شد علاقه ای به بیمه محصولات نداشته باشم و فکر می کنم بسیاری از کشاورزان دیگر هم چنین می اندیشند.
وی بیان کرد: یکی دیگر از مشکلات بیمه محصولات کشاورزی، ارزیابی نادرست کارشناسان این مجموعه است که مبلغ پرداختی را بسیار کمتر از مبلغ واقعی اعلام می‌کنند در حالی که بیمه باید منصفانه عمل کند و هزینه‌های کشاورز و باغدار را مدنظر داشته باشد.
«مهدی حسینی» یکی دیگر از کشاورزان اهل شهرستان ساوه در همین مورد، گفت: در بیمه محصولات کشاورزی چیزی به نام پرداخت خسارت به کشاورزان وجود ندارد اگر امسال باغداری خسارت ببیند بیمه به جای جبران ضررهای او، اعلام می کند که سال آینده نصف حق بیمه را دریافت می‌کند در حالی که بسیاری از کشاورزان خُرد برای جبران زیان های مالی خود ناگزیرند به عنوان کارگر در باغ های دیگران فعالیت کنند.
مدیرعامل تعاونی باغداران ساوه نیز در این مورد به ایرنا گفت: امسال با توجه به پیش‌بینی‌ها و نوسانات دمایی ۸۰ درصد از باغات شهرستان در معرض خطر سرمازدگی و از بین رفتن محصولات قرار دارند.
«راضیه کریمی» ادامه داد: با توجه به کاهش تعهدات بیمه و پرداخت نکردن خسارت، کشاورزان و باغداران ساوجی رغبتی نسبت به بیمه محصولات کشاورزی خود ندارند.
به گفته او، جلب اعتماد کشاورزان از طریق سیاست‌های تشویقی بیمه و برگزاری دوره‌های توجیهی می‌تواند در ارتقای فرهنگ بیمه و افزایش تمایل بهره برداران برای تعامل با این نهاد موثر باشد.

کریمی تاکید کرد: اجرای درست قانون بیمه و جبران خسارت باغدارانی که در معرض خطر آفت های مختلف از جمله سرمازدگی هستند، می تواند بخش اعظم ضرر و زیان آنها را جبران کند که لازم است در این زمینه مسئولان ذیربط چاره اندیشی کنند.

ناگفته نماند که در سالهای ۱۳۸۶ و ۱۳۹۵ باغات ساوه بر اثر سرمازدگی دچار خسارت های فراوان شدند به خصوص در سرمای آذر سال ۹۵ و هنگامی که باغداران محصول انار خود را برداشت و انبار کردند، ورود یک توده هوای سرد باعث شد حدود چهار هزار هکتار از باغات خشک و کف بُر شوند و همین مساله افت تولید انار را تا سال ۱۳۹۷ و شکوفایی مجدد این درختان به همراه داشت.