مقصر سیل ابرکوه کیست/ توپ به زمین مردم افتاد

خبرگزاری مهر – گروه استان‌ها: اوایل آذرماه بود که پس از طی یک پاییز کم‌بارش و حتی در برخی نقاط بی ‌بارش، باران رحمت الهی در اغلب شهرهای استان یزد از جمله ابرکوه باریدن گرفت و در ابرکوه حدود پنج ساعت به شکل مستمر باران بارید.

مردم هنوز در شعف و شادمانی این بارش بودند که ناگهان وقوع سیل، شادی آنها را ماتم کرد و حدود ۲۰ خانوار در دو روستا بی‌خانمان شدند.

سرریز «گاشار» بخشی از روستای فیروزآباد را نابود کرد

رودخانه «گاشار» ابرکوه پس از چند ساعت بارش مداوم سرریز و آب به روستای فیروزآباد ابرکوه سرازیر شد و در چشم به هم زدنی، خانه‌ها را آب فرا گرفت، برخی خانه‌ها تخریب و برخی دیگر غیرقابل سکونت شد و منطقه‌ای از روستا به طور کامل از بین رفت.

پس از وقوع سیل، مردم بی‌خانمان چند روزی در سرگردانی بودند تا بلاخره مدیریت بحران استانداری یزد که آن زمان مدیری نداشت، وارد عمل شد و حتی نماینده ولی‌فقیه در استان و امام جمعه یزد به مسئله ورود کرد و با سفر به شهرستان ابرکوه و تشکیل جلسه‌ای فوق‌العاده و با فراخواندن نهادهای حمایتی از کمیته امداد گرفته تا ستاد اجرایی فرمان امام، تکلیف مردم را روشن کرد.

خسارت‌های جدی به خانه، وسایل زندگی، احشام و باغ‌ها و اراضی کشاورزی مردم منطقه وارد شد و در نهایت مقرر شد برای مردمی که خانه‌های آنها دچار آسیب شده و دیگر قابل سکونت نیست، خانه سازی شود.

علت وقوع سیل و عدم توانایی لازم برای مهار سیلاب، سوالی بود که در این جلسه و سایر جلسات پیگیری، مدام مطرح شد اما هیچ ارگانی پاسخ مناسبی برای آن نداشت و در نهایت توپ به زمین منابع طبیعی و آبخیزداری افتاد.

احتمال وقوع سیلی دیگر با آغاز بارش‌های بهاره

پس از تاخت و تازهای بسیاری که به اداره کل منابع طبیعی در این زمینه شد، این موضوع از سوی خبرگزاری مهر مورد بررسی قرار گرفت زیرا با نزدیک شدن بهار و آغاز بارش‌های بهاره، احتمال وقوع سیل دیگری در این منطقه وجود دارد.

معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان یزد در این باره به مهر گفت: ۹۰ درصد اتفاقاتی که در سیل ابرکوه رخ داد، مربوط به دستکاری اراضی و تغییر کاربری‌هایی است که توسط دستگاه‌های مختلف و گاه خود مردم انجام می‌شود.

رضا باقری بیان کرد: وقتی مسیر سیل یا رودخانه فصلی به جاده تبدیل می‌شود، وقوع چنین حوادثی دور از انتظار نیست زیرا بندهای انحرافی نیز تا حدی امکان کنترل و مهار آب را دارند آن هم در منطقه‌ای مانند ابرکوه که با یک متر حفر زمین، به سنگ می‌رسیم و نفوذ آب در زمین تقریباً غیرممکن است. وقتی مسیر سیل به جاده تبدیل می‌شود، وقوع چنین حوادثی دور از انتظار نیست زیرا بندهای انحرافی نیز تا حدی امکان کنترل و مهار آب را دارند آن هم در ابرکوه که با یک متر حفر زمین، به سنگ می‌رسیم و نفوذ آب در زمین تقریباً غیرممکن است

وی تصریح کرد: در این منطقه هر سدی ساخته شود، باز هم سرریز آب اجتناب ناپذیر است زیرا وقتی شش ساعت بارندگی اتفاق می‌افتد، در یک ساعت اول خاک اشباع می‌شود.

باقری با اشاره به اینکه چهار بند خاکی با ظرفیت آبگیری ۴ هزار مترمکعب آب در منطقه ابرکوه ساخته شده است، افزود: امسال بارندگی ۴۰ میلیمتری، روان آبی به وسعت ۵۰۰ میلیمتر مکعب به راه انداخت و اگر همین پروژه‌های آبخیزداری نبود، خسارت سیل جبران ناپذیر بود.

وی با اشاره به مسائل فنی که در احداث سد و آب بندهای خاکی در این منطقه وجود دارد، عنوان کرد: ابرکوه در سطح صاف واقع شده و منطقه شیب‌دار در پایین دست رودخانه نیست به همین دلیل اگر بخواهیم در این منطقه سد احداث کنیم، گستره وسیعی زیر آب می‌رود و این به معنای آن است که عملاً دیگر کارخانه‌ها و تاسیساتی که در پایین دست رودخانه مجوز گرفته و احداث شده‌اند، وجود نخواهند داشت.

مدیریت شهری مسیرهای اصلی حرکت روان آب‌ها را آزاد بگذارد

معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان یزد ادامه داد: بافت خاک ابرکوه، سنگی بودن منطقه و سطح صافی که شهر روی آن واقع شده، اقتضا می‌کند که مدیریت شهری، مسیرهای اصلی حرکت روان آب‌ها را آزاد بگذارد و در این مسیر به هیچ وجه اقدام به ساخت و ساز نکند.

وی با بیان اینکه منابع طبیعی در محدوده بالای حریم شهری برنامه ریزی کرده و آن را به اجرا درآورده است، افزود: از پارک فراغه به پایین، در اختیار مسکن و شهرسازی است و ساخت و سازهایی که در مسیر روان آب انجام شده، این حوادث را رقم زده است.

باقری عنوان کرد: امسال ۲ میلیارد تومان اعتبار برای انجام عملیات آبخیزداری در ابرکوه اختصاص داده شد که امیدواریم با اجرای این طرح بتوانیم از بروز سیل جلوگیری کنیم اما برای تحقق این امر نیاز به همکاری مردم و سایر دستگاه‌ها و نهادها داریم.

با وجود مجوزهایی که در مسیر روان آب‌ها برای ساخت و ساز خانه و کارخانه و حتی جاده سازی داده شده، نهادهای ذیربط زیر بار نمی‌روند و اغلب ساخت و سازها را فاقد مجوز می‌دانند.

جاده سازی و ساخت کارخانه با مجوز کدام نهاد در مسیر سیلاب انجام شد؟

کارشناسان مسکن و شهرسازی، توپ را به زمین مردم انداخته‌اند و معتقدند ساخت و سازها به ویژه در روستاها توسط خود مردم و بدون دریافت مجوز انجام شده است.

گرچه نظر مردم و مدارکی که در دست دارند خلاف این گفته را ثابت می‌کند اما آیا جاده‌سازی، کارخانه سازی و حتی ساخت مجتمع پتروشیمی در مسیر سیل نیز بدون مجوز و با خودسری مردم انجام گرفته است؟

خوشبختانه رسیدگی به مردم آسیب دیده با حضور خیران، سپاه الغدیر، کمیته امداد، ستاد اجرایی فرمان امام و با پیگیری ائمه جمعه یزد و ابرکوه و معاون عمرانی استانداری یزد در حال انجام است و ساخت و ساز خانه‌ها آغاز شده اما باید دید که در ساخت و سازهای جدید، به مسیر سیلاب توجهی صورت گرفته یا خیر؟

۳۰۵ میلیارد تومان خسارت به دنبال ۶ ساعت بارش باران

به گفته فرماندار ابرکوه، این سیل ۳۰۵ میلیارد تومان به ابرکوه خسارت وارد کرد و حتی برخی بناهای تاریخی منطقه را از بین برد و این در حالی است که در این شهرستان در سه دهه گذشته ۲۲ بند خاکی احداث شده که مجموع ظرفیت آنها ۲۳ میلیون مترمکعب است اما در بارندگی هفت ساعته آذرماه، ۲۰ میلیون مترمکعب یعنی ۸۶ درصد ظرفیت این بندهای خاکی پر از آب شد و برخی بندها مانند بندهای منابع طبیعی غرب ابرکوه سرریز کرد و آب وارد شهر شد که هم به بخش مرکزی ابرکوه و هم مهردشت خسارات جدی وارد کرد.

وقوع سیل دیگری در بهار دور از انتظار نیست و مردم ابرکوه خواستار چاره اندیشی حتی به طور مقطعی برای جلوگیری از وارد آمدن خسارت‌های دوباره به زندگی و احشام و مزارع خود شدند.