نکات مغفول در سیاست خارجی آمریکا/ لزوم عبور از استاندارد دوگانه

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل - عبدالحمید بیاتی: با گذشت دو ماه از آغاز به کار دولت جدید آمریکا، این نکته بیشتر مشخص می‌شود که رویکرد «جو بایدن» بویژه در بخش سیاست خارجی تفاوت چندانی با سیاست‌های دونالد ترامپ ندارد.

نحوه برخورد دولت بایدن با گزارش افشاگرانه قتل جمال خاشقجی و نقش مستقیم بن سلمان در این جنایت، جنگ یمن، موضوع فلسطینی‌ها، خودداری از خارج کردن نظامیان آمریکایی از عراق و افغانستان و فراموش کردن وعده‌های انتخاباتی در مورد بازگشت به برجام، مواردی انگشت شمار برای تائید جمله هم سو بودن سیاست‌های بایدن با سیاست‌های دونالد ترامپ هستند.

سیاست خارجی دولت بایدن از سوی «آنتونی بلینکن» وزیر خارجه آمریکا تشریح شده است. رویکرد بایدن در سیاست خارجی همان رویکرد ترامپ است که البته بایدن فقط پوششی زیبا بر روی آن کشیده تا نمایی دموکرات تر از آمریکا را به جهانیان نشان بدهد.

در بخش سیاست خارجی، بایدن با چالش‌های بسیاری رو به رو است و برای آنکه بتواند بر این چالش‌ها پیروز شود باید نخست بتواند دوستان قدیمی آمریکا را که در زمان ریاست جمهوری ترامپ از مدار کاخ سفید خارج شده اند مجدداً به همان مدار سابق بازگرداند.

در بخش سیاست خارجی، بایدن با چالش‌های بسیاری رو به رو است و برای آنکه بتواند بر این چالش‌ها پیروز شود باید نخست بتواند دوستان قدیمی آمریکا را که در زمان ریاست جمهوری ترامپ از مدار کاخ سفید خارج شده اند مجدداً به همان مدار سابق بازگرداند

ترمیم و اصلاح ظاهری ویرانی‌های برجا مانده از سیاست‌های منطقه‌ای و جهانی ترامپ کار آسانی نیست، بنابراین بایدن ناگزیر است تا اقداماتی را در این راستا انجام دهد. موضوع دیگری که باید به آن توجه داشت ایجاد عصر جدیدی در آمریکاست که چهره واقعی این کشور را به مردم جهان و ایالات متحده نمایان کرد. بنابراین به نظر می‌رسد که دولت بایدن برای مدتی هم که شده اگر چه به صورت تبلیغاتی ناچار به انجام برخی تغییرات در رویکرد منطقه‌ای و جهانی آمریکا باشد.

برای تحلیل بهتر سیاست خارجی دولت بایدن با «دانیل سرور» (Daniel. Server) به گفتگو نشستیم. «دانیل سرور» مشاور اسبق کاخ سفید و از معروف‌ترین کارشناسان حاضر در مبحث مدیریت جنگ و از کارشناسان ارشد مؤسسه «روابط دو سوی آتلانتیک» و از اساتید دانشگاه «جان هاپکینز» است که سابقه فعالیت گسترده در مورد جنگ‌های عراق، افغانستان و بالکان را دارد. وی از سال ۱۹۹۴ تا ۱۹۹۶ به عنوان نماینده ویژه آمریکا در امر میانجیگری میان مسلمانان و کُروات های یوگسلاوی سابق فعالیت کرده است.

سرور در تشریح سیاست خارجی دولت بایدن گفت: آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا سیاست خارجی دولت بایدن را ترسیم کرده که بر اساس آن می‌توان ۸ محور اصلی را مشخص کرد:

۱- پایان دادن به بحران همه گیری کرونا

۲- بازسازی اقتصاد آمریکا

۳- حفاظت از دموکراسی

۴- رفتار انسانی با مهاجران با رویکرد کاهش انگیزه‌های مهاجرت

۵- احیای روابط با دوستان

۷- پیشرفت در «های تک» (فناوری‌های برتر)

۸- مقابله با رشد چین

بایدن برای آنکه بتواند به این اهداف دست پیدا کند باید دو نکته را در نظر داشته باشد نخست آنکه مسائل داخلی آمریکا نیز مهم هستند و دوم آنکه واشنگتن باید سایر کشورها را نیز با خود همراه کند.

پروفسور سرور در ادامه با اشاره به شباهت‌های سیاست‌های دولت بایدن به دولت ترامپ گفت: وزیر خارجه آمریکا تلاش دارد تا بگوید اهداف خارجی دولت بایدن دارای ابعاد داخلی نیز هستند و اینکه دیپلماسی بر گزینه نظامی ارجحیت دارد.

پروفسور سرور؛ آمریکا مدت زمان زیادی است که تاکتیک استاندارد دوگانه را درباره تسلیحات هسته‌ای اسرائیل در پیش گرفته است

در مورد نکته اول (ابعاد داخلی سیاست خارجی) باید گفت که این امر نکته جدیدی نیست و شعار «اول آمریکای» ترامپ را بویژه در بخش تجاری تداعی می‌کند.

نکته دوم یعنی ارجح بودن دیپلماسی بر گزینه نظامی، نیز موضوع جدیدی نیست هر چند که در عمل چنین چیزی کمتر دیده می‌شود. ترامپ فکر می‌کرد که بدون نیاز برای گفتگو با کسی یا کشوری می‌تواند با استفاده از موشک‌های کروز و پهپادها، آمریکا را از سوریه خارج کند اما چنین نشد. و یا آنکه ترامپ با طالبان وارد مذاکره شد اما قبل از خارج کردن نیروها از افغانستان منتظر نشد تا ببیند که آیا گزینه مذاکره با طالبان، موفق می‌شود یا خیر.

مشاور سابق وزارت خارجه آمریکا، در ادامه با اشاره به دیگر نقایص موجود در سیاست خارجی دولت بایدن گفت: برای من دشوار است که با بلینکن درباره آنچه می‌گوید مجادله کنم اما مواردی وجود دارند که هم در سیاست داخلی و هم سیاست خارجی دولت جدید آمریکا مغفول مانده اند و ارزش مواردی که به آنها پرداخته نشده با ارزش مواردی که به آنها اشاره شده برابر است.

به اعتقاد سرور، جدا از ذکر چین و برخی دیگر از تهدیدهای ژئوپلیتیکی نظیر کره شمالی و روسیه، در سیاست خارجی دولت بایدن هیچ اشاره‌ای به کشورها و یا تهدیدهای دیگر نشده است. یکی از مهمترین موضوعات فراملی فراموش شده در سیاست خارجی آمریکا، منع گسترش تسلیحات هسته‌ای است. این امر ممکن است نشان دهنده یک شناخت واقع بینانه باشد که حداقل با توجه به وضعیت کره شمالی و شاید حتی ایران، آمریکا فرصت را از دست داده است، زیرا واشنگتن قادر نیست که این کشورها را متقاعد کند تا از فعالیت هسته‌ای خود دست بکشند.

با پیشرفت کره شمالی و توانایی این کشور برای هدف قرار دادن لس آنجلس با تسلیحات اتمی، اعتماد به چتر هسته‌ای (قدرت بازدارندگی هسته‌ای) آمریکا، کاهش یافته است

سرور با اشاره به استانداردهای دوگانه آمریکا گفت: نادیده گرفتن بحث منع گسترش تسلیحات هسته‌ای ممکن است سوالاتی را برای دوستان آمریکا نیز ایجاد کند. آمریکا مدت زمان زیادی است که تاکتیک استاندارد دوگانه را درباره تسلیحات هسته‌ای اسرائیل در پیش گرفته است. ما ممکن است مایل باشیم این تاکتیک را برای کشورهای دیگری مانند ژاپن یا کره جنوبی که از سوی همسایگان خود با تهدیدهای هسته‌ای مواجه هستند بکار ببریم.

مشاور اسبق وزارت خارجه آمریکا در ادامه گفت: نکته‌ای که باید به آن اشاره کنم این است که با پیشرفت کره شمالی و توانایی این کشور برای هدف قرار دادن لس آنجلس با تسلیحات اتمی، اعتماد به چتر هسته‌ای (قدرت بازدارندگی هسته‌ای) آمریکا، کاهش یافته است.

مشاور سابق وزارت خارجه آمریکا در ادامه افزود: البته موارد اضطراری در سیاست خارجی غالباً بر موارد مهم ارجحیت دارند. بلینکن می‌داند که نمی‌تواند مواردی همچون ترکیه، عراق، عربستان سعودی، کودتا در میانمار، فلسطینی‌ها، توافق برای خروج از افغانستان و … را نادیده بگیرد. دولت جدید آمریکا باید خروج از افغانستان را یا تائید کند و یا آنکه آن را به تعویق بیندازد.

سرور در پایان در مورد اینکه گفته می‌شود تیم بایدن از اعضای موجهی تشکیل شده گفت: اینکه بگوئیم قلب و مغز دولت جدید در مسیر درستی قرار دارد موفقیت را تضمین نمی‌کند. دولت جدید آمریکا نه فقط با تغییرات اقلیمی بلکه با چالش‌های بین المللی زیادی مواجه است.