شعر حافظ اندیشیدن با زبان تصاویر است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان از شیراز، «رحیم کوشش شبستری»، شامگاه دیروز (یکشنبه 24 اسفند) در سیصد و سی ‌و پنجمین نشست علمی مرکز حافظ‌شناسی-کرسی پژوهشی حافظ با موضوع «منطق تصویر در شعر حافظ» گفت: هنر، اندیشیدن با تصاویر است و در دنیای شعر در چارچوب تصاویر می‌اندیشیم.

دانشیار بخش زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ارومیه افزود: تصویر جز ذاتی شعر است و شعر کلامی موزون، مقفا و مخیل است که تخیل مهم‌ترین عامل در آفرینش تصویر به شمار می رود.

وی اضافه کرد: شعر اندیشیدن با زبان تصاویر است بدون تصویر هیچ هنری و هیچ شعری وجود ندارد و در شعر حافظ با توسل به تصویر به معنی می توان دست یافت.

کوشش شبستری با اشاره به بیت «کشتی نشستگانیم ای باد شرطه برخیز» بیان کرد: در برخی منابع کشتی شکستگان در این بیت آمده و با توجه به تضاد معنایی میان نشستن و برخاستن، روشن است که کشتی ‌شکستگان درست است زیرا در این بیت مفهوم نشستن در برابر مفهوم برخاستن قرارمی ‌گیرد و حافظی که می‌شناسیم از این تقابل و توازن و تعادل نمی ‌گذرد.

وی ادامه داد: کار شاعر ترکیب‌ کردن است و وقتی حافظ از سرو سخن می‌گوید، مراد او سروی جهان بیرون نیست و به نوعی به مفهوم واقعی سرو نزدیک می‌شود و به نوعی از آن فاصله می‌ گیرد که فاصله‌ زیبایی‌ شناختی است.

عضو هیئت ‌علمی دانشگاه ارومیه اضافه کرد: بیت «به می سجاده رنگین کن گرت پیر مغان گوید» می استعاره از عشق است و بیت «ای که بر مه کشی از عنبر سارا چوگان/مضطرب‌حال مگردا من سرگردان را» منطق تصویر در این بیت حکم می‌کند که در کنار چوگان، سخن از گوی نیز باشد اما حافظ سرگردان، یعنی صفت گوی را به جای خود گوی در بیت آورده است. وهمچنین در اوستا گوی، صفت ماه دانسته شده است.

وی تصریح کرد: درنتیجه حافظ بی‌آنکه نام گوی را به صراحت بیاورد، میان واژه‌ها در 2 محور همنشینی و جانشینی روابط محکمی ایجاد کرده است.

خاطر نشان می شود این نشت به‌ صورت مجازی برگزار شد و سلسله نشست‌های مرکز حافظ‌شناسی-کرسی پژوهشی حافظ در سال جاری با همکاری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس، مدیریت فرهنگی دانشگاه شیراز، مرکز پژوهش‌های زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز برگزار می شود.

پایان پیام/664