آبشار شاه لولاک اصفهان تبلور تقدس آب‌های روان در فرهنگ ایران

به گزارش ایرنا، آبشار شاه‌لولاک با ۲ آبشار دائمی و یک آبشار بهاری به نام "هلکی" هنوز هم در نگاه بسیاری از افراد محلی مکان مقدسی است. ریشه این تقدس در باور به آناهیتاست. ایزدبانوی آب‌های روان که همیشه در فرهنگ ایران مورد احترام و تقدس بوده است و از این روست که بسیاری از زیارتگاه‌ها در سینه‌کش کوه‌ها و در جوار آب‌های روان و آبگیرها ایجاد شده‌اند.

از سویی دیگر ایران سرزمین خشکی است و از دیرباز آب محترم و مقدس بوده و آلودن آن به هر شکلی نکوهش شده است.

بنابراین همیشه در ایران، آب‌های روان، چشمه سارها، رودخانه‌ها و آبشارها مقدس بوده‌اند. از این رو بسیاری از معابد، زیارتگاه‌ها و مکان‌های مقدس را در مجاورت آب‌های روان می‌بینید و یا اینکه در برخی مناطق ایران گوردخمه‌ها(محلی برای گذاشتن مردگان ) در سینه صخره‌ها و در مقابل چشمه‌سارها و رودخانه‌ها دیده می‌شوند.

آبشار شاه لولاک یا شاه لران در ۵ کیلومتری شهر چرمهین و در فاصله ۵۵ کیلومتری از شهر اصفهان قرار دارد. این آبشار از فراز کوهی به همین نام و از سینه صخره‌ای آهکی جاری و به سوی حوضی در پایین دست و از آن به بعد رو به زمین‌های زراعی روان می‌شود.

پایین دست کوه شاه‌لولاک به برکت آبشاری که از سینه این کوه روان می‌شود، سبز و شاداب است. گرچه در سال‌های اخیر طبیعت بکر این منطقه دچار اقدام نامانوس "سکوسازی " شده اما هنوز هم می‌توان در لابه لای دخالت های نابه جا که موجب آسیب سیمای پهنه‌های طبیعی می‌شود، زیبایی شاه‌لولاک و آب‌چکان‌هایش را به تماشا نشست و از میان داستان‌ها و باورهای کهنی که روایت می‌کنند پی به دیرینگی جایگاه این آبشار در میان مردم محلی و تقدس آن برد.

این تقدس آنجا بیشتر پررنگ می‌شود که به روایت محلی‌ها در سال‌های بسیار دور در هنگامه‌ای هولناک، چهل دختر از بیم جانشان روانه شکافی در دل دیوار سنگی کوه شاه لولاک در جوار آبشار شدند و در آنجا پناه گرفتند. این روایت ناشی از باور کهن به تقدس آب‌های روان و آناهیتا در فرهنگ دیرین ایران است که این‌گونه در دل تاریخ در قالب روایت‌های اینچنینی متبلور شده است.

جالب این است که گفته می‌شود پس از پناه بردن چهل دختر به شکافی در شاه لولاک ، دختران جوان و زنان بی‌فرزند با نذر و نیاز به شاه‌لولاک می‌آیند و با روشن کردن شمع و بستن دخیل از خدا طلب برآورده شدن حاجت‌هایشان را دارند.

آنچه ساکنان بومی بر آن معتقدند اکنون در دل شاه‌لولاک به "غار چهل دختران" مشهور است. این غار یا همان اشکفت یا ساده‌تر بگوییم شکاف در زیر یکی از سه آبشار شاه‌لولاک به نام هلکی قرار دارد. هلکی در زبان پهلوی به معنی شکاف است و این آبشار تنها در بهار روان می‌شود. هلکی در واقع از مناظر یگانه شاه‌لولاک است که تنها در فصل بهار می‌توان به تماشایش شتافت.

بر پایه این روایت و آنچه بیشتر به احترام و تقدس آناهیتا، ایزدبانوی آب‌های روان می‌ماند و ریشه‌ای دیرینه دارد، آیینی به نام "شاه لورا جاری" در محل این آبشار برگزار می شده که اکنون گویا تا حدودی به دست فراموشی سپرده شده است.

از آنجا که بر پایه باور کهن ایران، آلودن آب سرزنش شده است، برای مردم محلی هم به احترام این آبشار، آلودن و شکار و تهدید زیستمندان آن، بریدن درختان و بوته های این پهنه طبیعی نابخشودنی بوده است و از این رو همه ساله پس از گذشت ۷۰ روز از نوروز، آیین سنتی "شاه لورا جاری" را در این محل برپا می‌کردند.

این آیین با دیدار زنان و دوشیزگان از دیوار سنگی آغاز می‌شد و با گردهمایی خانوادگی همه محلی‌ها در پای آبشار ادامه می‌یافت.

این آیین اکنون رنگ باخته و اطراف شاه لولاک با سکوسازی‌ها از سیمای طبیعی تا حدودی فاصله گرفته است. جای آن است که در عصر کرونا که فرصت برنامه ریزی بیشتری برای مدیران و مسئولان وجود دارد در جهت حفظ پهنه طبیعی این آبشار به دور از دست‌اندازی و توسعه ناهمگون با بافت طبیعی شاه‌لولاک در جهت معرفی بهتر و شایسته‌تر این اثر طبیعی و پتانسیل‌های آن اقدام و برنامه ریزی شود.

فرصت دیدار از آبشار شاه لولاک را در هنگامه بهار می‌توان با سفر ایمن و با رعایت پروتکل‌های بهداشتی از دست نداد اما همه اینها مشروط بر آن است که اثری مخرب در پهنه طبیعی این آبشار زیبا نگذاریم و این باور کهن ایرانی را ارج بگذاریم که آب‌ها و پهنه‌های طبیعی را آلوده نکنیم. باوری که می‌تواند به حفظ زیست بوم ما و پاسداری از میراث طبیعی کمک بزرگی کند.

استان اصفهان علاوه بر جاذبه های تاریخی و بناهای کهن از جاذبه های طبیعی بسیار و متنوع برخوردار است و آبشارها از جمله آثار طبیعی و دیدنی آن هستند. آبشار کردعلیا، آبشار آب‌ملخ، آبشار سمیرم، آبشار خَفر،آبشار بی‌بی سیدان، آبشار دره سیاه، آبشار پَشندگان ، آبشار پونه‌زار ، آبشار دورک ، آبشار شاه لولاک، آبشار طرزه و آبشار نوغان از جمله آبشارهای دیدنی این استان هستند.

کارشناسان امر معتقدند باید از این ظرفیت های بی بدیل استان اصفهان برای توسعه صنعت گردشگری بهره گرفت و دوران پساکرونا را با بهترین وجه برای تحقق این امر مهم برنامه ریزی کرد تا با ورود انبوه گردشگران داخلی و خارجی علاوه بر راهبرد علمی گردشگری َ، اقتصاد منطقه متحول شود.

استان اصفهان با پنج میلیون نفر جمعیت به‌عنوان قطب گردشگری جهان و ایران، بیش از ۲۲ هزار بنا و اثر تاریخی شناسایی شده دارد که از میان آنها افزون بر یک‌هزار و ۸۰۰ اثر ثبت ملی شدند.

هفت اثر از آثار تاریخی اصفهان به نام‌های میدان نقش جهان، کاخ چهلستون، باغ فین کاشان و مسجد جامع و سه قنات به نام‌های وزوان، مزدآباد و مون به ثبت جهانی رسیده و کانون توجه گردشگران داخلی و خارجی است.

اصفهان حدود ۱۵۰ هتل، ۴۴۴ اقامتگاه بومگردی، ۷۰ هتل سنتی، ۱۵۰ خانه مسافر و ۲۳۰ مهمانپذیر و افزون بر ۳۵ هزار تخت دارد.