صادرات چمدانی؛ سرنوشت صنایع‌دستی ایرانی برای صادرات

ارتقای مهارت‌های فردی و اجتماعی جوانان و استفاده هرچه بیشتر جوانان و استفاده هرچه بیشتر از ظرفیت‌های عظیم نیروی جوان؛ مستعد و تحصیل‌کرده کشور در جهت تحقق توسعه پایدار فرهنگی، آموزشی، اجتماعی، ورزشی، کارآفرینی و اشتغال یکی از اهداف تفاهم‌نامه منعقده بین وزارت ورزش ‌و جوانان و جهاددانشگاهی است.

در این راستا مرکز نوآوری و شکوفایی جهاددانشگاهی زنجان (منش) جهاددانشگاهی زنجان، موضوعاتی از قبیل مشارکت در برگزاری نشست‌های تخصصی، همایش‌ها، سمینارها، کارگاه‌ها، دوره‌های آموزشی، فرهنگی، کارآفرینی و اشتغال، همچنین استفاده از توانمندی‌های علمی، تخصصی و تجربیات جهاددانشگاهی را در راستای اهداف و برنامه‌های توسعه‌ای حوزه جوانان بر عهده دارد.

صندلی تجربه یکی از برنامه‌هایی است که در این راستا برگزار می‌شود و محمدرضا جرجیسی، نائب‌رئیس اتحادیه چاقوسازان و چاقوفروشان استان زنجان اولین مهمان صندلی تجربه بود.

- فعالیت خود را از چه زمانی آغاز کردید؟

من متولد ۱۳۶۵ در شهر زنجان هستم و تحصیلات کارشناسی در رشته مدیریت صنعتی، کارشناسی ارشد در رشته تحقیق در عملیات داشته و دانشجوی دکترای مدیریت استراتژیک هستم.

صنایع‌دستی شغل آبا و اجداد من است ولی خودم نیز علاقه ویژه‌ای به این شغل دارم و این علاقه باعث شد، تحصیلاتم را در راستای پر کردن خلاءهای موجود در زمینه صنایع‌دستی کشور ادامه دهم.

- مشوق‌های شما چه کسانی بوند؟

تجربه‌هایی که تاکنون کسب کردم بر اساس علاقه و تلاش شخصی خودم در این زمینه است. شروع کار من با تحقیقات میدانی، حضور در بازار صنایع‌دستی، حضور در نمایشگاه‌های داخلی و خارجی، دیدارهای رو در رو و حتی حضور در کسب و کارهای استاد و شاگردی بوده و از سال‌های ۸۸ آسیب‌شناسی شد و تخصصی وارد آن شدیم.

- در رابطه با کسب و کاری که هم‌اکنون در آن فعالیت دارید، توضیح دهید:

کسب و کاری که در حال حاضر در آن فعالیت دارم شامل حوزه‌های تولید، صادرات و بسته‌بندی کردن انواع صنایع‌دستی است. ایران کشوری است که به جز صادرات نفتی، پتانسیل‌های صادراتی فراوانی دارد و صنایع‌دستی نیز جزو کالاهای با ارزش بالای صادراتی است و حتی رقبای این بازار توان تولید صنایع‌دستی ایرانی با ظرافت و کیفیت بازار ایران را ندارند.

بالغ بر ۳۱۳۰ شاخصه صنایع‌دستی کشور وجود دارد و صنایع‌دستی تخصصی شهر زنجان جزو صنایع مادر محسوب می‌شود، در رنکینگ اولویت‌دار کشور قرار دارد. البته خلاءهایی در درابطه با این صنایع‌دستی وجود دارد که یکی بسته‌بندی آن است. شناخت و فروش، دیگر خلاءهای موجود در بازارهای داخلی کشور است. در بحث چاقو، با در اختیار داشتن حداقل مواد اولیه توانستیم بخش عمده نیاز کشور را برطرف کنیم و این در وضعیت کنونی کشور، اهمیت بالایی دارد.

- زنجان در حوزه چاقوسازی و چاقوفروشی زبانزد است، ابزار موجود سبب کیفیت بالای چاقوهای تولیدی در زنجان است یا عوامل دیگری در این مسئله تاثیر دارد؟

جایگاه صنایع‌دستی زنجان به عنوان یک هنر - صنعت در جهان جایگاه بالایی است. شهر زنجان به عنوان قدیمی‌ترین و با اصالت‌ترین شهر در حوزه تولید چاقو است و پس از زنجان شهر زولنگین آلمان در جایگاه دوم قرار دارد. به لحاظ سطح کیفی نیز می‌توان کیفیت چاقو را از دو بخش مقایسه کرد. یک بخش، کیفیت چاقوهای صنعتی است که متاسفانه به دلیل تحریم‌ها و نداشتن مواد اولیه با کیفیت در رده‌های پایینی قرار داریم ولی به لحاظ ساخت چاقوی باکیفیت دست‌ساز هنری، جایگاهی بالاتر از ژاپن، آلمان، برزیل، اسپانیا قرار داریم و باید توجه داشت که این جایگاه در تولیدات دستی است.

با در اختیار داشتن مواد اولیه با کیفیت که به دلیل تحریم‌های ظالمانه از صنایع‌دستی کشور علی‌الخصوص صنعت چاقو دریغ شده است، وقتی می‌توان رقابت کرد که فضای بازار برای همه برابر باشد، ولی جایگاه به دست ‌آمده چه در تولید چاقو و کاردهای دستی، با تلاش و کوشش و با در اختیار داشتن حداقل مواد اولیه حاصل شده و با افتخار می‌توان گفت که در این حوزه حرفی برای گفتن داریم.

- نحوه عملکرد صنعت چاقوسازی استان در حوزه صادرات و گردش مالی این صنعت را توضیح دهید:

صادرات صنایع‌دستی از ایران اغلب به صورت صادرات چمدانی تا ترخیص موقت است. صادرات می‌تواند فعالیت محصول و کیفیت آن را به بازار نشان داده و زنجان را به ‌عنوان قطب صنایع‌دستی چاقوسازی در جهان تبدیل کند.

ترخیص کالا یکی از مشکلاتی است که به سبب تحریم‌ها برای صادرکنندگان وجود داشته و آنان را در برهه‌های زمانی مختلف زیان‌های مالی را برای آنان به وجود آورده ولی مشکلات با هوشمندی تجار و صادرکنندگان حل شده و نمایشگاه‌ها می‌تواند تاثیر بسیاری در شناخت و صادرات محصولات صنایع‌دستی داشته باشد.

امسال به عنوان سال تولید، پشتیبانی‌ها و مانع‌زدایی‌ها نام‌گذاری شده است، برای همین از مسئولان امر درخواست می‌شود تا مشکلات و موانعی که در حوزه صادرات به خصوص صادرات صنایع‌دستی وجود دارد، برطرف شود تا با باز شدن درهای صادراتی، شاهراهی برای ورود ارز به کشور باز شود. ارزآوری پتانسیل بالای صادرات صنایع‌دستی است و بخش تولید همانند مدافعان سلامت باید فعالیت خود را ادامه داده و هیچ محدودیتی نمی‌تواند مسیر تولید را مسدود کند.

صنایع‌دستی بر اساس سیستم سفارش‌گیری است و مابقی تولیدات نیز بر اساس قریحه هنرمند تولید می‌شود. صادراتی که در این حوزه انجام می‌شود، بر اساس توانمندی خود افراد است. در بحث مالی نیز باید توجه داشت که یک بسته‌بندی که در حوزه صنایع‌دستی انجام می‌شود، سه تا چهار برابر یک بشکه نفت ارزآوری دارد و وقتی این ارز به استان وارد شود، می‌تواند دیگر بخش‌ها را نیز مورد توجه قرار دهد.

پیش از این صادرات چاقو با مشکلاتی مواجه بود، به طوری که با طرح لایحه‌ای در مجلس، شوکی بر صادرات این هنر - صنعت وارد شد و به مدت دو سال متوالی بازارهای صادراتی از دست ایرانیان خارج شد و به دست رقیبان چین و هندی افتاد.

یک نوشتار، یک طرح، یک لایحه مجلس، نیاز به چکش‌کاری دارد و پیش از ورود هر طرح و لایحه‌ای باید همه جوانب بررسی شود؛ چراکه یک طرح به راحتی می‌تواند اشتغال ۱۵ هزار نفر را تحت تاثیر قرار دهد. در ارسال مرسولات پستی نیز مشکل وجود دارد و ارسال با محدودیت‌ها مواجه است که بروز و ظهور این مشکلات در بازه‌های زمانی مختلف می‌تواند نوسان در درآمد و ارزآوری صنایع‌دستی ایجاد کند.

بروز مشکلات سیستمی در تولید، فروش و صادرات صنایع‌دستی سبب کهن شدن بازار می‌شود و این یعنی دیگر افراد جوان وارد بازار آموزش و فروش صنایع‌دستی نشده و افراد مسن نیز به مرور زمان حذف می‌شوند. این مهم یک تهدید برای هنر-صنعت است حتی شاهد آن هستیم که در خانواده‌ها نیز اعضای جوان حاضر به پذیرش شغل پدرانشان نیستند و این در حالی است که قدمت صنعت چاقوسازی زنجان با استناد به مطالعات دانشگاه آکسفورد در معدن چهرآباد، قدمت ۶۰۰۰ ساله مربوط به دوران هخامنشی را دارد.

کارگاه صنایع‌دستی چاقوسازی، کم‌هزینه‌ترین کارگاهی است که یک جوان می‌تواند با حداقل سرمایه راه‌اندازی کند و این کارگاه توانایی ارتزاق بیش از یک خانواده را دارد.

در پایان نائب‌رئیس اتحادیه چاقوسازان و چاقوفروشان استان زنجان به پرسش جوانان در این زمینه پاسخ داد.

انتهای پیام