«تاثیر تغییرات اقلیمی بر آینده خاورمیانه»/ گزارش ایندیپندنت

شفقنا آینده- امین فرج پور: در شرایطی که جنگ‌ها، تنش‌ها و ناآرامی‌های یک قرن و به خصوص بیست سال اخیر در خاورمیانه به باور کارشناسان سیاسی یکی از دلایل مهم توسعه‌نیافتگی اغلب کشورهای این منطقه شمرده می‌شود؛ و گفته می‌شود ثبات یک کلیدواژه الزامی برای پیشرفت خاورمیانه است؛ مایکل فالون، سیاستمدار و وزیر دفاع سابق بریتانیا می‌گوید: خاورمیانه می‌تواند...

شفقنا آینده- امین فرج پور: در شرایطی که جنگ‌ها، تنش‌ها و ناآرامی‌های یک قرن و به خصوص بیست سال اخیر در خاورمیانه به باور کارشناسان سیاسی یکی از دلایل مهم توسعه‌نیافتگی اغلب کشورهای این منطقه شمرده می‌شود؛ و گفته می‌شود ثبات یک کلیدواژه الزامی برای پیشرفت خاورمیانه است؛ مایکل فالون، سیاستمدار و وزیر دفاع سابق بریتانیا می‌گوید: خاورمیانه می‌تواند از تهدیدی چون تغییرات اقلیمی به عنوان عاملی برای ایجاد ثبات استفاده کند.

مایکل فالون که در سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ وزیر نیروی بریتانیا بوده؛ در نشریه انگلیسی ایندیپندنت ضمن اشاره به این که «ثبات خاورمیانه به مقابله کشورهای این منطقه با تغییرات اقلیمی بستگی دارد» گفته که «راز این امر را باید در این نکته جست که کارکردهای امنیتی تغییرات اقلیمی دل مشغولی جدید اغلب کشورهای جهان است و این اشتراک نظر می‌تواند کشورهای این منطقه را به هم نزدیک کند».

در یادداشت مایکل فالون در ایندیپندنت می‌خوانیم:

با این که خاورمیانه به واسطه کشمکش‌های موجود بین ایران و آمریکا (بر سر فعالیت هسته‌ای ایران) و البته جنگ‌هایی که در سوریه و یمن در جریان است، روزهای پرتنشی را پشت سر می‌گذارد؛ اما به نظر می‌رسد می‌توان انتظار تغییرات امنیتی عمده‌ای را در این منطقه داشت.

فالون ضمن یادآوری این موضوع که «از گذشته تا همین چند وقت اخیر معاملات پرسود تسلیحاتی و البته موضوعات مرتبط با تروریسم و مبارزه جهانی با تروریسم مهم‌ترین موضوعاتی بودند که هنگام صحبت درباره این منطقه به ذهن رسیده و مورد توجه قرار می‌گرفتند» به ملاقاتی در بریتانیا اشاره می‌کند که در روزهای اخیر بین «جان کری» نماینده ویژه آمریکا در امور اقلیمی با «آلوک شارما» رئیس نشست سال ۲۰۲۱ تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد به وقوع پیوسته؛ و می‌گوید که «این دیدار نشان از این داشت که تغییراتی در راه است»: تاکیدی دوباره بر این موضوع نوظهور- که تغییرات اقلیمی و زیست‌محیطی یک دلمشغولی مشترک بین بسیاری از کشورهای دنیاست و به خصوص ارتباط و پیوند مسایل اقلیمی با ملاحظات امنیتی توجه بسیاری از کشورهای جهان را به خود جلب کرده است.

مایکل فالون در ادامه نقبی می‌زند به زمان حضورش در دولت انگلیس به عنوان وزیر نیرو- که گزارش‌های مربوط به انرژی و امور دفاعی به دستش می‌رسیده و می‌توانست شاهد پیوندی کاملا آشکار بین مباحث انرژی و امور دفاعی باشد. این سیاستمدار شناخته‌شده رابطه و پیوند این دو مبحث را چنین توضیح می‌دهد: «آن روزها مدام شاهد این موضوع بودیم که کشورهای بی‌آب یا کم‌آب و بی‌انرژی یا کم‌انرژی به واسطه درگیری با مسایلی چون خشکسالی و مشکلات کشاورزی که در نتیجه کمبود منابع انرژی به وجود می‌آیند، همواره با بحران و تنش و بی‌ثباتی و شورش‌های گاه و بیگاه دست به گریبان هستند». یا به نوعی دیگر: «تغییرات اقلیمی به خصوص تغییرات انسان‌ساز، در بروز بی‌ثباتی نقش مهمی دارند». فالون می‌نویسد که «در گزارش دفاع راهبردی بریتانیا در سال ۲۰۱۵ آشکارا به این تهدید جدید و روزافزون اشاره شده است». تهدیدی که شاید درک آن از سوی بیشتر دولت‌های جهان باعث شتاب گرفتن همکاری‌های پایدار بین‌المللی در جهت تسریع حرکت به سمت صفر شدن انتشار گازهای گلخانه‌ای و ایجاد و افزایش تاب‌آوری جهانی در امور بوده- که در گزارش یکپارچه ماه گذشته نیز به آن اشاره شده است.

مایکل فالون می‌گوید که این تهدید منحصر به کشورهای فقیر جهان نمی‌شود و کشورهای ثروتمند منطقه خاورمیانه نیز نگران این مساله هستند. موضوعی که باعث شده متحدان و شرکای امنیتی همیشگی بریتانیا در منطقه، یعنی کشورهایی چون عربستان سعودی و امارات متحده عربی نیز به‌رغم اتکای تقریبا صد درصدی به عایدات نفتی، به سرعت در پی طراحی و اجرای طرح‌هایی در زمینه مقابله با تغییرات اقلیمی باشند. طرح‌هایی مانند استفاده از منابع تجدیدپذیر انرژی- که البته نمی‌توان آن را تحت عنوان مفاهیمی پوپولیستی چون فداکاری برای آینده جهان تعریف کرد. در واقع این رویکرد بیشتر از نگرانی درباره آینده جهان به نگرانی این کشورها نسبت به آینده خودشان وابسته است- و در حقیقت کشورهایی مثل عربستان و امارات برای ایجاد مشاغل جدید باکیفیت برای جمعیت جوان خود نیازمند مهارت‌ها و صنایع جدید مبتنی بر فناوری‌های برتر هستند. رویکردی مبتنی بر صنایع پیشرفته که در نهایت به دلیل کمک به امنیت شغلی نسل آتی می‌تواند از نظر امنیتی نیز قابل اتکا (چه برای کشورهای منطقه و چه برای کشورهای غربی) باشد.

وزیر نیروی سابق بریتانیا با اشاره به این که «تاثیرات تغییرات اقلیمی بر ثبات خاورمیانه» از سوی باراک اوباما و نخست‌وزیر وقت انگلیس پیگیری می‌شد؛ شواهدی درباره این پیگیری را ارائه می‌دهد- از جمله این که در آن سال‌ها باراک اوباما از سازمان‌های امنیتی آمریکا خواست درباره تاثیرات احتمالی گرمایش زمین بر طرح‌ها و راهبردهای آینده تحقیق کنند. رویکردی که پس از وقفه‌ای چهار ساله در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ، اخیرا در دولت بایدن نیز پی گرفته شده است. ریاست جان کری در میزگرد تغییرات اقلیمی کشورهای حاشیه خلیج فارس، که در امارات متحده عربی- یکی از مهم‌ترین متحدین امنیتی آمریکا- برگزار شد؛ تاکیدی آشکار بر نقش پررنگ انرژی و امور اقلیمی در دستور کار امنیتی آینده آمریکا است که شرکای این کشور در منطقه نیز اهمیت آن را درک کرده‌اند.

در سطور پایانی یادداشت با اشاره به طرح‌های بلندپروازانه امارات متحده عربی در زمینه کاهش ۲۳ درصدی انتشار گازهای گلخانه‌ای تا سال ۲۰۳۰ میلادی، درباره تغییرات ادراکی و رفتاری کشورهای خاورمیانه می‌خوانیم: «پنج سال پیش جان کری برای بازدید نظامی به امارات دعوت می‌شد، اما امسال کری برای بازدید از بزرگ‌ترین پردیس برق خورشیدی جهان به نام نور ابوظبی به امارات می‌آید. دیگر کشورهای نفتی منطقه نیز با سرمشق قرار دادن امارات، سرمایه‌گذاری در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر را تا حد سرمایه‌گذاری نظامی‌شان بالا برده‌اند. جالب‌تر این که در زمستان امسال شاهد سردمداری عربستان و امارات در نشست تغییرات اقلیمی گلاسگو خواهیم بود.

در پایان می‌خوانیم:

این که در اوج تنش‌های هسته‌ای با جمهوری اسلامی ایران، نخستین حضور رسمی دولت بایدن در خاورمیانه به بهانه حضور در نشست مربوط به تغییرات اقلیمی بوده است، نشان از این دارد که از نظر آمریکا تغییرات اقلیمی و امنیت منطقه، دو روی یک سکه هستند.

ترجمه شفقنا از ایندیپندنت

حتما بخوانید: سایر مطالب گروه گوناگون

برای مشاهده فوری اخبار و مطالب در کانال تلگرام ما عضو شوید!