«مخالفت با برجام» و «بی ثباتی چند سال اخیر» ١٠٠ میلیارد زیان زد

به گزارش اقتصادنیوز گزیده این گفت‌وگو به این شرح است:

*بی‌شک مذاکرات وین به نفع ایران است و نمی‌توان گفت صرفا از بعد اقتصادی به نفع کشور است، بلکه هم منافع سیاسی، هم اجتماعی و هم اقتصادی برای کشور دارد. این مذاکرات حتی فشار روانی را از روی کشور برمی‌دارد. امروز کشور مدت‌هاست که در یک وضعیت رکود اقتصادی قرار گرفته و هفته گذشته بود که مقامات ترکیه اعلام کردند در مدت 9 ماه گذشته اتباع ایران در صدر لیست خریداران ملک در ترکیه هستند و عمده آنچه که در ترکیه خریداری شده است در استانبول بوده و همچنین از مجموع املاکی که ایرانیان در 10 سال گذشته در ترکیه، امارات، گرجستان و بعضا در کشورهای اروپایی خریداری کرده‌اند تا بتوانند اقامت اخذ کنند، مجموعا به یک ارقام بسیار بزرگ می‌رسیم. این رقم در حدود 100 میلیارد دلار است و مردم با این سرمایه‌گذاری هم از اموال خود حفاظت کردند؛ زیرا در این کشورها تورم ثروت آنها را از بین نمی‌برد و هم اینکه اصل پول آنها اگر بیشتر نشود، حداقل خیالشان راحت است که ارزش آن کاهش پیدا نمی کند. این 100‌میلیارد دلار سرمایه‌ای است که باید در داخل کشور و در بخش‌های تولید، توزیع، کشاورزی، صنعت، هتلداری و حمل و نقل سرمایه گذاری می‌شد نه اینکه این پول‌ها به سرمایه‌ای درکشور دیگر بدل شود تا اجازه اقامت از آن کشورها گیرند. از سوی دیگر باید توجه داشت که گونه‌ای ناامنی سیاسی در کشور به وجود آمده است از این جهت که مردم به آینده امیدی ندارند و این خروج ثروت نیز به همین علت است. در این حوزه نیز یک آمار تاسف‌آور وجود دارد. تعداد زیادی از فارغ التحصیلان دانشگاه شریف و دانشگاه امیرکبیر در سال‌های اخیر یا به تنهایی و یا به همراه خانواده مهاجرت کرده‌اند. این مقوله در سایر حوزه‌ها نیز تسری پیدا کرده است و در یک سال اخیر که کشور درگیر کرونا بوده است، تعداد قابل توجهی از پرستاران نیز مهاجرت کرده‌اند و عمدتا به امارات، ارمنستان، گرجستان و روسیه رفته‌اند در حالی که کشور خیلی به آنها نیاز دارد. پزشکان متخصص نیز همین رویه را طی کرده‌اند. این افراد سرمایه‌های کشور هستند که ما هر روز آنها را از دست می‌دهیم. سرمایه کشور فقط آن دلارهایی نیست که در کشورهای اطراف صرف خرید مسکن شده است بلکه این متخصصان به مراتب ارزشمندتر هستند. نمی‌توان امروز قیمت روی فارغ التحصیلان کشور گذاشت اما به سادگی این افراد را از دست می‌دهیم، زیرا امیدی به آینده ندارند. یکی از دلایلی که به آینده امید ندارند همین بن بست سیاسی است که در نتیجه شکست برجام و به بن بست رسیدن روابط ایران با آمریکا و اروپاست. فارغ از ابعاد اقتصادی، اگر ما از بن بست سیاسی خارج شویم این آمار نیز متفاوت می‌شود که می‌تواند اوضاع کشور را بهبود بخشد. اگر حتی این سرمایه‌های از دست رفته به کشور بازنگردد اما مشخصا مانع تداوم آن می‌شود. اگر توافقی حاصل شود شاید یک امیدی به وجود آید و تا این میزان شاهد رفتن سرمایه‌ها از کشور نشویم.

*امروز اتهامات زیادی به تیم مذاکره کننده کشور زده می‌شود و علت آن است که برخی اولویت خود را منافع ملی ایران ترسیم نکرده‌اند بلکه اولویت آنها ایدئولوژی و چارچوب‌های جهان بینی خاص است که مهمترین آنها غرب‌ستیزی و آمریکاستیزی است. امروز برخی از این جهت مخالف مذاکرات هستند که هراس دارند تنش‌ها میان ایران و غرب کم شود و به دنبال آن اتفاقات دیگری بیفتد. آنها اعلام نمی کنند که علت مخالفت آنها ایدئولوژیک است، بلکه آنها اعلام می کنند که به تیم مذاکره کننده اعتماد ندارند زیرا ممکن است اتفاقات برجام 94 رقم خورد و اشتباهاتی را تیم مذاکره کننده انجام دهد. آنها می‌گویند طرفین مذاکره کننده همان افرادی هستند که از سال 92 تا 94 گفت و گو کردند و تغییری ایجاد نشده است. این باور آنها در صورتی است که برجام 94 مشکلی نداشت. مشخصا برجام 94 یک پروسه پیچیده بود. مشخصا ایران باید بندهای دیگری نیز به آن برجام اضافه می‌کرد و امروز با مطالعه آن می‌توان ایراداتی به آن وارد کرد یا خواستار اضافاتی شد و هیچکس منکر آن نیست. مشکل مخالفین امروز مذاکره در وین این موارد نیست. آنها به همان علتی مخالف مذاکرات وین هستند که در برجام 94 نیز مخالف بودند. علت ها یکسان است. آنها با جزئیات مشکلی ندارند بلکه با نفس گفت و گو با غرب مخالف هستند. علت اینکه با نفس مذاکره با غرب مخالف هستند مساله باور غرب‌ستیزی است. شاهد این مساله این است که مذاکرات قبلی در مهرماه سال 92 آغاز شد و همچون این روزها شواهد نشان می‌داد که هنوز توافق صورت نگرفته است اما برخی تجمع کردند و به وزیرخارجه حمله کردند که به چه علت با وزیرخارجه آمریکا قدم زدید. اساسا صریح و روشن می‌گویند که نباید با آمریکا مذاکره کرد و امروز اگر حملات بیشتری انجام نمی‌دهند به این علت است که مذاکرات به صورت غیرمستقیم صورت می‌گیرد. آنها دو سال قبل از برجام اولیه مخالف بودند زیرا اساسا برای آنها محتوا مهم نیست بلکه نفس گفت و گو با آمریکا برای آنها غیرقابل تحمل است.