چگونه فرزندانی مقتدر و با جرأت تربیت کنیم؟

یاسر عزیزی‌سعید در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه انسان ها در ابراز وجود و روابط با دیگران معمولاً از سه سبک پرخاشگرانه، منفعلانه و جرأتمندانه استفاده می کنند، تبیین کرد: بسیاری از مردم به دنبال این هستند که تصویر مثبت و اثرگذاری از خود بر جای بگذارند و بتوانند روی دیگران اثرگذار باشند و باورها و عقایدشان را بیان کنند، این موضوع وقتی در جمعی از افراد قرار داریم مهمتر هم دیده می شود.

وی ادامه داد: مثلاً وقتی به رستورانی رفتید و برای شما سفارشی اضافه آوردند که درخواست نداده بودید یا از طعم غذا راضی نبودید، چگونه این موضوع را اعلام می کنید؟ اگر با حالت خشم و عصبانیت و خارج از کنترل نظرتان را بیان کنید شما از سبک پرخاشگرانه استفاده کرده اید، اگر به روی خودتان نیاورید و یک توجیه برای این موضوع پیدا کنید شما منفعلانه رفتار کرده اید و اگر بتوانید در عین حال که آرامش دارید نظرتان را صریح و شفاف و با ادب بیان کنید، از سبک جرأتمندانه استفاده کرده اید.

عزیزی‌سعید خاطرنشان کرد: براساس برخی نظریات روانشناسی رفتارهای ما ریشه در باورهای اصلی و قالب های فکری(طرح‌واره‌ها) دارد که از کودکی و در طول رشد در ما ایجاد شده که برخی از این طرح‌واره ها و باورها ناشی از تجربیات تلخ و یا برخوردهای والدین و سبک تربیتی آنها در دوران کودکی ما بوده است.

وی در ادامه مثالی از طرح‌واره ها و باورهایی که ناشی از تجربیات تلخ است، مطرح کرد: والدین سخت گیر اجازه ابرازنظر را به کودکان خود نمی دهند و یا ممکن است آنها را دست بیندازند، در این کودکان ممکن است این باور ایجاد شود که تو فرد مفیدی نیستی و بهتر است نظر ندهی! در طول دوران بزرگسالی هر فردی مجدد با تحکم با این فرد که اکنون بزرگسال شده است، برخورد کند او ممکن است همان رفتار سکوت و شرمندگی دوران کودکی را بروز دهد و ابرازنظر نکند و بر خلاف میل باطنی، خود را موافق نظر دیگران نشان دهد.

این دکترای روانشناسی یادآور شد: برخی از والدین سهل گیری افراطی در تربیت فرزندان دارند و هیچ محدودیتی برای آنها قائل نیستند که این کودکان در بزرگسالی ممکن است سبک پرخاشگرانه را برگزینند، یعنی این کودکان ارزشی برای نظر دیگران قائل نیستند و این باور در آنها شکل می گیرد که عقل کل هستند و دیگران باید تابع آنها باشند، در این موضوع ویژگی های شخصیتی افراد نیز تأثیرگذار است.

وی افزود: والدینی که در برخورد با کودکان خود از سبک تربیتی مقتدرانه استفاده می کنند و اجازه ابراز وجود به فرزندان خود را از همان کودکی می دهند و مشفقانه شنونده بیانات فرزندان خود هستند، فرزندانی مقتدر و جرأتمند تربیت می کنند که این والدین حد و مرز کودکان خود را مشخص کرده و محدودیت ها و انتظارات خود را با آنها در میان می گذارند.

عزیزی‌سعید با طرح این سوال که از کجا بدانیم از سبک جرأتمندانه استفاده می کنیم یا خیر؟ پاسخ داد: برای شناسایی افراد با سبک جرأتمندانه باید بدانید این افراد باور بر ارزشمند بودن خود و دیگران دارند، گوش دهنده فعال و کارآمد هستند، محدودیت ها، انتظارات و خواسته های خود را به طور مستقیم و صادقانه ابراز می دارند، مشاهداتشان را بیان می کنند و از برچسب ها استفاده نمی کنند و همچنین مراقب احساسات دیگران هستند یعنی در واقع هوش هیجانی بالایی دارند.

وی گفت: یک فرد جرأتمند براساس انتخاب خویش عمل می کند، انتظاراتش واقع بینانه است، منصفانه و عادلانه رفتار می کند، قابل پیش بینی بوده و عمل مدار و محکم است، او اجازه حضور به احساسات منفی نمی دهد و با مشکلات در همان زمان که اتفاق می افتد، مقابله می کند، ژست های باز و طبیعی دارد، آهنگ با صدای مناسب و متناسب گوش می دهد، تنوع در میزان صحبت و وضعیت بدنی مناسب و معمولاً تماس چشمی مستقیم دارد و حتی بر دیگران نیز اثرات مثبتی همچون افزایش عزت نفس می گذارد.

این دکترای روانشناسی برای جرأتمند شدن توضیحاتی ارائه داد: باید باور داشته باشیم هر کس حق دارد به تقاضاهای دیگران «نه بگوید»، در مورد احساسات و علت کارهای شخصی اش به دیگران توضیح ندهد، در برابر تقاضاهای بیش از حد دیگران ایستادگی کند، از دیگران بخواهد که هنگام صحبت به نظراتش گوش داده و تغییر عقیده دهند، از دیگران بخواهد که کاری را برایش انجام دهند، زمانی که نیاز داشت تنها بماند، در روابط بین فردی مورد احترام قرار گیرد، برای زندگی خود تصمیم بگیرد، احساس خاصی داشته و آن را نشان دهد، از دیگران سوال کرده یا کمک بخواهد، خود را دوست داشته باشد، هر فردی حق دارد ارزش ها، باورها، عقاید و عواطف خاص خود را داشته باشد، هر فردی حق دارد خودش را ابراز کند و حق دارد بگوید «نه، من نمی دانم»، هر فردی حق دارد افکارش را تغییر دهد، اشتباه کند و مسئولیت اشتباه خود را بپذیرد.

انتهای پیام