روایتی از سامورایی‌ها، از آغاز تا پایان | سامورایی‌های بی شمشیر!

عاطفه همایونی | شهرآرانیوز؛ سامورایی‌ها گروهی از مردم مسلح بودند که به اشراف خدمت می‌کردند. بر اساس اسناد تاریخی، واژه سامورایی نخستین‌بار در دوره هی‌آن (دوره کلاسیک تاریخ ژاپن: ۷۹۴-۱۱۸۵) استفاده شده است. پیش از این دوره، به سامورایی‌ها «مونو-نوفو» یا «بوشی» می‌گفتند. مونو به‌معنای «شیء» و «نوفو» به‌معنای «انسان» است. یعنی مردانی که با اشیا (در این مورد منظور از شیء، سلاح است) سروکار دارند. واژه «بوشی» نیز به‌معنای «مرد اسلحه» است.

در سند تاریخی دیگری از دوره هی‌آن، در فهرستی از مشاغل مختلف، «بوشی» هم‌ردیف متخصصان دیگر مانند نویسندگان، پزشکان، خوانندگان و رقصندگان آمده است. همان‌طور که مطالعات گوناگون نشان می‌دهند، سامورایی‌ها نه زمین‌دار بودند و نه کشاورزان مسلح؛ آن‌ها حافظان قدرتمند درآمد دایمیو‌ها (مالکان بزرگ فئودال) بودند و اعتبار و امتیازات ویژه‌ای داشتند که یکی از آن‌ها، اجازه حمل ۲ شمشیر بود.

جنگجویان سامورایی بر اساس قوانین «بوشیدو» زندگی می‌کردند. «بوشیدو» مجموعه‌ای از قوانین رفتاری بود که تقریبا همه زمینه‌های زندگی را پوشش می‌داد. طبق قوانین «بوشیدو»، یک سامورایی باید به اربابش وفاداری و اطاعت مطلق نشان دهد و در انجام وظایف با کمال میل با هر خطری حتی مرگ روبه‌رو شود.

در کتاب «هاگاکوره» مجموعه‌ای از نوشته‌های قرن هجدهم درباره «بوشیدو» آمده است که «راه سامورایی مرگ است. وقتی یک سامورایی همیشه برای مرگ آماده باشد، زندگی او بی‌وقفه در خدمت ارباب می‌گذرد.» اگر یک سامورایی در انجام وظایف خود برای اربابش کوتاهی می‌کرد، به چیزی بدتر از مرگ محکوم می‌شد. فقط یک راه برای پاک‌کردن این رسوایی وجود داشت؛ سامورایی می‌بایست «سپوکو» می‌کرد. «سپوکو» معمولا «هاراگیری» یا «شکم‌دری» نامیده می‌شد. در این شیوه دردناک از خودکشی، سامورایی سیاه‌رو با استفاده از یک شمشیر کوتاه شکم خود را می‌درید و روح خود را آزاد می‌کرد.

«بوشیدو» خواستار این بود که سامورایی‌ها زندگی ساده و اصیلی داشته باشند. آن‌ها باید شرافت، احترام و اعتماد‌به‌نفسی کامل را نشان می‌دادند. یک سامورایی ایده‌آل روش درست‌راه‌رفتن، تعظیم‌کردن، نگه‌داشتن چاپستیک و بریدن سر دشمن در جنگ و سپس نمایش آن را می‌دانست. سامورایی برای صداقت ارزش زیادی قائل بود. هاجو سون، یک فرمانده جنگی سامورایی در دهه ۱۴۰۰ میلادی، می‌گوید: «هرگز حتی یک کلمه دروغ یا حتی نیمی از آن را نگویید.» سون به پیروان سامورایی خود توصیه می‌کرد که به مطالعه شعر، خواندن و نوشتن بپردازند: «مهارت‌های ادبی را در دست چپ خود و مهارت‌های رزمی را در دست راست خود نگه‌دارید.»

دوران طلایی سامورایی‌ها از قرن ۱۷ میلادی رو به افول رفت. در دوران توکوگاوا (۱۶۰۳-۱۸۶۸) بسیاری از سامورایی‌ها از جنگویانی شجاع به دولتمردان تبدیل شدند و با گذشت بیش از ۱۰۰ سال به‌دور از میدان‌های جنگ، هدف اصلی مبارزات خود را به فراموشی سپرده بودند.

سرانجام امپراتور میجی (سلطنت: ۱۸۶۷-۱۹۱۲) بسیاری از امتیازاتی را که سامورایی‌ها در طول قرن‌ها از آن بهره می‌بردند، از آن‌ها سلب کرد. سامورایی‌ها که تنها ارتش ژاپن بودند، اخراج شدند و ارتشی مبتنی بر خدمت اجباری به سبک کشور‌های غربی جایگزین آن شد. سامورایی‌ها موقعیت اجتماعی خود را از دست دادند و حتی حق حمل شمشیر از آن‌ها گرفته شد.

درنتیجه این اتفاقات، بسیاری از سامورایی‌ها به ارتش ژاپن پیوستند، تعدادی از آن‌ها که باسواد بودند در سمت‌های دولتی ظاهر شدند و تعدادی هم در خارج از کشور تحصیل کردند و به نخبه‌های آکادمیک تبدیل شدند. با این حال، پس از اصلاحات میجی، مکتب سامورایی به‌طور رسمی سقوط کرد و دیگر در صحنه نظامی و سیاسی ژاپن جایی نداشت. این تصاویر که بین سال‌های ۱۸۶۵ تا ۱۹۰۰ گرفته شده است، آخرین سامورایی‌های بازمانده از این طبقه اجتماعی روبه‌افول را به نمایش می‌گذارد.