یارانه طرح‌های فصلی از قیمت کتاب جا نمانده است

به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، بهارانه کتاب ۱۴۰۰، روز سوم خود را سپری می کند و آمار فروش قابل توجهی را در همین روزهای نخست از خود بر جای گذاشته است، با توجه به ویژگی های این دوره از طرح، معاون فرهنگ و کتاب موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران به عنوان بازوی اجرایی برگزاری این طرح فرهنگی، با ایرنا گفت و گو کرد.

آزاده نظربلند، در گفت و گو با خبرنگار فرهنگی ایرنا، درباره بهارانه کتاب ۱۴۰۰ و فروش روزهای نخست آن و فروش حدود ۳ میلیارد تومانی در روز نخست از این طرح گفت: فروش نهایی طرح در روز نخست ۲ میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان بود و نزدیک به ۵۰ هزار نسخه کتاب فروخته شد. عملاً در دوره های قبل، چنین عددی را برای روز نخست نداشتیم ولی این که بخواهیم آن را چشمگیر بدانیم باتوجه به افزایش قیمت کتاب کار درستی نیست.

وی افزود: اگر سبد خرید کتاب را در نظر بگیریم، باتوجه به افزایش قیمت کتاب، مبلغ کلی سبد خرید ثابت، تغییر کرده است، در نتیجه با در نظر گرفتن این افزایش قیمت در چند ماهه اخیر، فروش طرح بهارانه ۱۴۰۰ در مقایسه با سال گذشته، قابل توجه به شمار می آید اما رقم عجیبی نیست. در سال‌های گذشته در روز اول چنین استقبالی را نداشتیم اما باید چند عامل را برای آن در نظر بگیریم، اهمّیت فروش کتاب در این موقعیت اجتماعی و افزایش قیمت کتاب، در چنین ارقامی تاثیر گذار بوده‌اند.

معاون خانه کتاب، در پاسخ به این سوال که آیا با افزایش قیمت یه و بودجه طرح‌های فصلی نیز افزایش یافته‌اند توضیح داد:

افزایش یارانه طرح در عمل اتفاق افتاده است در دوره اول در سال ۱۳۹۴ که ما می‌خواستیم طرح تخفیفی را اجرا کنیم، یارانه کل طرح ۱۰۰ میلیون تومان بوده است ولی در آخرین طرحی که برگزار شد و زمستانه کتاب ۱۳۹۹ بود، بودجه طرح بیش از ۴ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان بود که خود گویای افزایش یارانه ها در این طرح است.

این ارقام خود نشان می‌دهد که طرح در طول سالهای برگزاری افزایش بودجه قابل توجهی داشته است به ویژه در سال ۹۹ با توجه به اینکه شرایط کرونا بر کشور حاکم بود، بازار کتاب دچار مشکل شده بود، نمایشگاه کتاب تهران لغو شده بود، معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، حمایت قابل توجهی را از ناشران و کتابفروشان داشتند.

نظربلند ادامه داد: در سال ۹۹ به جای دو یا سطح چهار طرح برگزار کردیم، که در طول سالهای اخیر بی سابقه بود. یارانه های قابل توجهی پرداخت شد و اکنون هم طرح بهارانه با قرار گرفتن در ماه‌های نخست سال دو و نیم تا سه میلیارد تومان بودجه برآورد شده دارد که با افزایش استقبال و همکاری معاونت فرهنگی، احتمال بیشتر شدن آن وجود دارد همانطور که محسن جوادی معاون فرهنگی وزیر ارشاد درباره آن سخن گفته اند.

به طور کلی یارانه طرح فصلی از قیمت کتاب جا نمانده است اما باید در نظر بگیریم که طرح فراگیر تر شده است و خریداران بیشتری با آن آشنا شده اند، زمانی طرح را با حدود ۱۰۰ کتاب فروشی برگزار می‌کردیم و اکنون حدود ۹۰۰ کتابفروشی از سراسر کشور در این طرح شرکت می کنند و البته خریداران طرح نیز بیشتر شده است. همه موارد از این نظر است که در نظر بگیریم گستردگی طرح تا چند روز افزایش داشته و یارانه طرح بر اساس همین شرکت کنندگان و خریداران پیش بینی می شود.

وی در پاسخ به این سوال آیا امسال نیز چون طرح های سال گذشته، بازپرداخت یارانه‌ها به ناشران و کتابفروشان با سرعت انجام خواهد شد گفت: بلافاصله بعد از انجام طرح ما سعی می کنیم اطلاعات مالی را دسته بندی کنیم، اگر مواردی وجود داشته باشد اگر کتابفروشی تخلف داشته باشد، پرداختی کامل نشده باشد یا مخاطبی شکایت کرده باشد، همه را در نظر می‌گیریم و در کوتاه‌ترین زمان ممکن شاید حدود ۱۰ روز همه موارد را به نتیجه می‌رسند تا بتوانیم گزارش مالی را هر چه زودتر به معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد ارائه کنیم. در سال گذشته معاونت امور فرهنگی همکاری جالب توجهی با ما داشت و خیلی سریع پول به حساب خانه کتاب واریز شد و بلافاصله توانستیم حساب‌ها را تسویه و یارانه‌ها را پرداخت کنیم. امیدوارم امسال نیز مساعدت معاونت فرهنگی شامل حال ما باشد و این کار با سرعت انجام شود.

نظر بلند در توضیح این که زمان طرح تنها ۶ روز است و با انتخابات ریاست جمهوری مصادف شده، اظهار داشت: برای مدت زمان طرح، جلسات هم اندیشی زیادی با ناشران و کتابفروشان داشتیم، خود صنف عقیده دارد نباید زمان طرح گسترده باشد،

کتاب کالای فرهنگی است و تخفیف آن نباید مستمر و مکرر باشد.هم تعداد دفعات آن کم باشد و هر بار زمانی طولانی به تخفیف اختصاص داده نشود. در دوره های اخیر تنها را یک هفته برگزار کرده ایم، قبلا طرح هایی داشتیم که ۱۰ و ۲۰ روزه بودند اما در سالهای اخیر همه یک هفته هستند.

‏وی افزود: با توجه به تبلیغات ریاست جمهوری سعی کرده‌ایم تبلیغات گسترده‌تری را در این دوره در نظر بگیریم و سعی کنیم که در لابلای اخبار انتخابات اخبار بهارانه کتاب نیز دیده شود. همکاران روابط عمومی در این دوره بیشتر از هر دوره دیگری تلاش کردند و کارهای قابل توجهی نیز صورت گرفته است. در هر صورت ما بازه زمانی محدودی را در اختیار داشتیم، از زمانی که تصمیم‌گیری شد تا زمان اجرای طرح کمتر از ۱۰ روز فاصله داشت. در اسرع وقت پس از اینکه تصویب شد که طرح بهارانه اجرا شود، ما دست به کار شدیم و تصمیم گیری ها و عوامل دیگری نیز در آن دخیل بود.

فکر می‌کنم از زمانی‌که به ما اعلام شد تا زمان برگزاری، بهترین زمان ممکن را در نظر گرفتیم در روزهای پایانی خرداد نیز تب و تاب، برگزاری انتخابات را داشتیم که کار برای کتابفروشان سخت می شد. خانه کتاب و معاونت فرهنگی تاکید داشتند که بهارانه کتاب حتما برگزار شود.

نظربلند، درباره تخفیف هایی که ناشران، قبل و بعد از طرح های فصلی در نظر می گیرند، گفت: این موضوع مسئله‌ای چند جانبه است و برای تصمیم گیری در این زمینه، نیازمند همکاری چند عامل هستیم. وزارت ارشاد، اتحادیه ناشران و کتابفروشان، صنف ناشران و کتابفروشان و یک بازوی اجرایی به نام خانه کتاب، خود ناشران و کتابفروشان، باید در این زمینه گفتگو کنند.

درخصوص تخفیف‌های اینترنتی سایت‌های فروش کتاب، اقداماتی صورت گرفته است و حرکت هماهنگ و منسجمی شکل گرفت و اعتراض گسترده از سوی اهالی کتاب و نشر را در پی داشت، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی آن را پیگیری کرد و در هر موضوعی که زمینه که حوزه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است، تصویب شد که تمام تخفیف های محصولات فرهنگی باید با مجوز این وزارتخانه برگزار شوند و این موضوع به سراسر دستگاه‌های فروش ابلاغ شد.

امیدوارم در زمینه عملکردی نیست چهارچوبی شکل بگیرد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در خصوص برگزاری تخفیف‌ها در فروشگاه های فرهنگی از جمله نمایشگاه های آثار فرهنگی، قوی تر از پیش عمل کند و فروش های غیرعادی با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد و خود صنف جلوگیری شود.

نظربلند افزود: این که ناشران مستقیما و از طریق سایت های خودشان تخفیف فروش داشته باشند، کاری نیست که وزارت ارشاد و خانه کتاب وارد موضوع شود و بر عهده صنف کتابفروشان و ناشران و نیز اتحادیه است و باید محدودیت هایی در نظر گرفته شود که نثل کتابفروشی ها در سال روزهای مشخصی تخفیف در نظر بگیرند و سقف مشخصی داشته باشد این مساله صنفی است و خود صنف باید قوانین پیشگیرانه آن را در نظر بگیرد. کارهای کلان تر، مثلا نمایشگاه های کتاب به صورت آنلاین یا حضوری و با استفاده از آثار چند ناشر، برگزار شود، وزارت فرهنگ و ارشاد می تواند قوانینی را در نظر بگیرد.

وی درباره تفاوت این دوره از طرح فصلی کتاب گفت: این دوره ویژگی خاصی نسبت به دوره های قبلی ندارد، ما بلافاصله بعد از شروع کرونا، شرایط خرید را تسهیل و موقعیت های خرید بر خط را ممکن کردیم، که این کار مسبوق به سابقه بود و عملا برای این دوره اتفاق جدیدی روی نداده است. تجربه ما در برگزاری طرح های فصلی، چارچوبی را مشخص کرده است که تاکنون به خوبی جواب داده است، شاید نیاز نباشد شرایط کلی برگزاری طرح را تغییر دهیم، با توجه این که این امکان فراهم شد و نمایشگاه مجازی کتاب را داشتیم، تجربیاتی را به کار ما افزوده است که بتوانیم تغییرات جزیی ایجاد کنیم اما عملا این دوره با دوره های سال گذشته تفاوت و تغییری ندارد.

به گزارش ایرنا، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از سال ۱۳۹۴ برای هدفمندکردن یارانه نشر طرح های فصلی فروش کتاب را آغاز کرد؛ در این طرح ها کتابفروشی ها می توانند روی فروش کتاب به خریداران تخفیف بدهند و مبلغ تخفیف داده شده را از وزارت خانه دریافت کنند.

در این طرح ها که با نام طرح های فروش فصلی مشهور شده اند، کتابفروشی هایی که شرایط لازم را داشته باشند، پس از ثبت نام، می توانند کتاب های خود را که با شرایط تعیین شده مطابقت داشته باشند به خریداران بفروشند. این طرح ها از جمله مزیت هایی است که کتابفروشان حضور آن را در ایام رکود فروش کتاب در همه‌گیری کرونا ضروری می دانند.

طرح بهارانه کتاب ۱۴۰۰ از (۱۷ خرداد) جاری در کتابفروشی‌های سراسر کشور آغاز شده و به مدت یک هفته ادامه می یابد. تاکنون بیش از ۱۶ طرح فصلی کتاب برگزار شده و در این دوره ۸۶۰ کتابفروشی از سراسر کشور در این طرح مشارکت فعال دارند.