برنامه مناسب کودکان بسیار کم شده است

توجه به محصولات فرهنگی و هنری برای کودکان می‌تواند به رشد و شکوفایی خلاقیت کودکان منجر شود. دنیای انیمیشن‌ها و برنامه‌های کودک در رسیدن به یک توسعه متوازن در تربیت نسل‌های آینده نقش ویژه‌ای ایفا می‌کنند. توجه به مناسبات فرهنگی هر کشور و استفاده درست از محصولات فرهنگی و هنری از جمله فیلم و سریال و کارتون یکی از چالش‌های جدی در حوزه فعالیت کودکان است.

برنامه سازان و هنرمندان عرصه کودک همواره بر لزوم تولید محصولات امن برای کودکان تاکید دارند. کمبود برنامه‌های مناسب کودکان در دو دهه اخیر و سیر نزولی کیفیت آثار کودک نسبت به دهه‌های ابتدایی انقلاب اسلامی نشان می‌دهد در این زمینه برنامه ریزی صحیحی برای رسیدن به یک شرایط مناسب صورت نگرفته است.

شاید در طول این چند دهه فعالان عرصه کودک به تعداد انگشتان دو دست هم نرسد. از فردوس حاجیان و مجید قناد تا داریوش فرضیایی و عموهای فیتیله‌ای جزو برنامه سازانی هستند که با رعایت تمامی جوانب دست به تولید برنامه‌های متنوع کودک می‌زنند.

محمد مسلمی یکی از برنامه سازان حوزه کودک که در مجموعه‌های فیتلیه‌ای فعالیت می‌کند در این باره به ایرنا، گفت: به جایی رسیده‌ایم که محتوایی برای کودک و نوجوان نداریم. دنیا در حال کار کردن روی بچه‌ها است و سیاستی که دارد روی بچه‌ها و مردم لحاظ می‌کند. برای مقابله با این موضوع متاسفانه اتاق فکری نداشته‌ایم که در زمینه کودک چه کنیم. کسانی که در زمینه کودک کار می‌کردند یک جورهایی عقب نشینی کرده‌اند و الان با توجه به آماری که در زمینه اعتیاد داریم سن اعتیاد به ۱۳ سالگی رسیده است و برخی از بچه‌ها متاسفانه در این سن اعتیاد را تجربه می‌کنند.

وی افزود: از نظر سیاست‌های خارجی همانطور که حضرت آقا فرموده‌اند جنگ نرم را داریم. دشمن با انیمیشن‌هایش می‌آید. تیم‌های کره‌ای نوجوان‌های مار را غبضه کرده اند. بچه‌های ما عاشق کره‌ای‌ها و کاراکترهای کره‌ای شده اند. ما در ادبیاتمان قهرمان‌های بسیاری داریم اما تا به حال به آن‌ها نپرداخته‌ایم و بنابراین چیزی نداریم که به عنوان الگو برای بچه‌هایمان معرفی کرده باشیم.

این برنامه ساز حوزه کودک با انتقاد از نبود توجه به حوزه کودک توسط نهادهای فرهنگی گفت: بحث صداوسیما نیست. ما سینما و تئاتر و کانون پرورش فکری کودکان داریم که سالیان سال است برای بچه‌ها کارهای خوب سینمایی ساخته‌اند و در حوزه کتاب و انیمیشن کار کرده اند. این را با گذشته قیاس کنید. متاسفانه ما از خودمان عقب افتاده ایم. این برمی گردد به نگاه کودکانه‌ای که به کار کودک داریم. اصلی‌ترین و مهم‌ترین نسلی که ما باید رویشان کار کنیم تا فردای روزگار اعتیاد و اغتشاش نداشته و نیروی مفید داشته باشیم کودکان هستند.

مسلمی خاطرنشان کرد: متاسفانه بستر مناسبی برای این قضیه نیست یا شاید بگویم‌عدم مدیریت را داریم. به کدام کاراکتر ملی می‌توانیم افتخار کنیم و بگوییم روی آن کار کرده ایم. سیاست کلی این است که باید این کار را انجام بدهیم. روی بحث کودک کار کنیم. برای مثال در سینما چند سال یکبار کار کودک داریم. در صورتی که الان بچه‌های ما به واسطه فضای مجازی هم چاق شده‌اند و هم استرس گرفته اند. برخی قرص مصرف می‌کنند. چشم‌هایشان دچار مشکل شده است. آسیب‌هایی که بچه‌ها دیده‌اند بسیار است و این را می‌توان از راه برنامه‌سازی هدایت کرد. دنیا ملوان زبل را می‌سازد تا تبلیغ اسفناج کند که مثلا میزان آهن جامعه را بالا ببرد. سالهاست اتاق فکری برای کار در حوزه کودکان نداریم. آقای شاه آبادی که به معاونت سیما آمدند مقداری دنبال این قضیه هستند اما معتقدم اینها مُسکن است و درمان نیست. باید کار اصولی انجام بدهیم.

وی در ادامه گفت: مثلا فکر کنیم برای دختران چه کارهایی می‌توانیم انجام بدهیم. برای پسرها چطور. برای سنین خردسال و بزرگ‌تر چه برنامه‌ای داریم. دنیا روی بحث بهداشت روانی و جسمی کودکان کار می‌کند. روی این موضوع کار می‌کند و پول هم درمی آورد. اکسسوری‌هایی بیرون می‌دهد و کیف و دفتر را الگو می‌کند. چرا الان همه الگوهای بچه‌هایمان آن طرفی هستند. این نشان می‌دهد اینجا هیچ کاری نکرده ایم. گروه‌هایی که برای کودکان کار می‌کردند در زمینه فیلم وسریال الان به سمت بزرگسال رفته‌اند و دیگر سمت کارکودک نمی‌روند. خودمان هم می‌بینیم که اصلا بستری فراهم نیست. وقتی در این حوزه کار کنی ممکن است اصلا پولت را ندهند یا دیر بدهند. چرا باید هر شب اینهمه فیلم وسریال داشته باشیم اما یک سریال کودک نداشته باشیم. مگر بچه‌های ما جزو این جامعه نیستند؟

این بازیگر و برنامه ساز با اشاره به فعالیت پلتفرم‌های نمایش فیلم ویژه کودکان گفت: الان می‌دانم خیلی‌ها در بحث پلتفرم‌ها به کار کودک ورود پیدا می‌کنند. اما می‌دانم آن‌ها حوزه اقتصادشان ارجح‌تر است تا اینکه بیایند فرهنگ‌سازی کنند. آن‌ها می‌خواهند بازگشت مالی داشته باشند. هرچند که این می‌تواند رقابت خوبی باشد. روی مورد خوبی برای گفت و گو دست گذاشتید. اما نمی‌دانم متاسفانه چرا این گفت و گوها و حرف‌ها هیچ اتفاقی را در حوزه کودک رقم نمی‌زند تا در این زمینه در کشور فکری شود. ما در حال اجرای پروژه‌ای هستیم که بتوانیم شهری برای کودکان بسازیم. شهری که شغل‌ها را بیاموزند. دنبال این هستیم که یک شبکه خصوصی این شکلی راه بیاندازیم. چنین چیزی الان نیاز است.

مسلمی با بیان اینکه بچه‌های ما هیچ خوراکی ندارند و ما کودکان را جدی نمی‌گیریم، افزود: جز شهربازی چه جایی برای بچه‌هایمان داریم که بروند و انرژیشان را تخلیه کنند. بچه‌های ما هیچ چیزی ندارند. نهایت یک جایی بروند و چهارتا کار کامپیوتری بکنند. دنیا روی شهر کودک کار می‌کند. بچه‌ها می‌روند و در اتاق عمل با کار پزشکی آشنا می‌شوند. نجاری می‌کنند و نان می‌پزند. مهارت یاد می‌گیرند. این نگاه به کودک کلا در ارگان‌ها جدی گرفته نمی‌شود. کدام یک از کارهای ما که تنها بر حسب وظیفه انجام داده‌ایم ماندگار هستند؟ ادبیاتی غنی داریم که می‌توانیم به دنیا معرفی کنیم. درباره‌اش انیمیشن و فیلم سینمایی بسازیم. فکر می‌کنیم در زمینه سیاست‌گذاری‌های کلان باید به این موضوع توجه شود.

وی با اشاره به تاسیس سازمان کودک و نوجوان گفت: شنیده‌ایم قرار است سازمان کودک و نوجوان هم تاسیس شود. واقعا این کار به سازماندهی نیاز دارد تا بستری فراهم شود کسانی که کار کودک می‌کردند به کار بازگردند. کسانی که نگاهشان به کار، کار کودک است و برآوردهایشان این است از این حوزه رفته اند. اینقدر مملکت ما شاعر و بازیگر و هنرمند دارد که می‌توانیم در این حوزه از نظر اقتصادی هم به صرفه باشیم. وقتی روی سلامت بچه‌ها کار کنید در واقع در حوزه صرفه جویی شده است.

مسلمی با بیان اینکه در هر بخشی که روی بچه‌ها کار شود یعنی سرمایه‌گذاری کرده‌ایم و فردا نیازی به خرج کردن نداریم. این نگاه و گلایه من یک مسئله کلی در کشور است، خاطرنشان کرد: در همه حوزه‌ها و ارگان‌ها در بحث کودک کم کاری کرده ایم. همه سازمان‌ها وظیفه‌ای دارند اما تا به الان کارها در حد رفع تکلیف بوده است. این کم کاری‌ها را زنگ خطری برای بچه‌های آینده می‌بینم که اگر از الان روی آن‌ها کار نکنیم از دستشان می‌دهیم. همین الان با خانواده‌هایی که طرف هستیم باعث شده است فضای مجازی افکارشان را به هم بریزد. کاراکترهای خارجی و به ویژه فیلم‌های کره‌ای آمده‌اند و نوجوان‌های ما را به سمت خود می‌کشانند. بچه‌ها اینها را به عنوان قهرمان انتخاب می‌کنند. زندگی و منششان به این سمت رفته است و اینها را الگو می‌دانند و ما داشته‌هایمان را از دست می‌دهیم.