آب انبارهای کهورستان

آب انبارهای کهورستان در روستای کهورستان در بخش مرکزی شهرستان خمیر استان هرمزگان واقع شده است . این روستا دارای جاذبه های دیدنی بسیار است که می توان به آب انبارها و کاروانسرای تاریخی آن اشاره کرد. کاروانسرای کهورستان مربوط به دوره صفوی است در تاریخ ۲ خرداد ۱۳۷۸ با شمارهٔ ثبت ۲۳۲۸ به ‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.کهورستان دارای قدمت چند صد ساله می باشد که این را می توان با بررسی نوشته هایی که برروی بعضی سنگهای قدیمی حک شده متوجه شد. در گوشه و کنار مرکز روستا در فاصله ای به طول و عرض چهل کیلومتر بقایایی از قلعه ها و کاخ ها وجود دارد.

معماری بنا

همچنین در این منطقه پراکندگی قابل‌ توجهی از آثار تاریخی شامل کاروانسرا، آب ‌انبار، پل، قنات و … قابل مشاهده است. با توجه به این ‌که غالب آثار ذکر شده از دوره صفوی و قاجار است، می ‌توان چنین نتیجه گرفت که این مسیر در دوره اسلامی متأخر از جنبه ‌های مختلف دارای اهمیت بالایی بوده است. آب ‌انبارها یا در زبان محلی برکه ‌ها، نقش مهمی در زندگی روزمره و فرهنگ و اعتقادات مردم هرمزگان داشتند. بنا هایی که با سبک‌ ها و معماری ‌های هوشمندانه و دانش ‌بنیان از دیرزمان برای گذر از مشقت خشکسالی با استفاده بهینه از آب باران ساخته شده‌ اند.

ساخت آب ‌انبار، تصفیه و عایق ‌بندی آن با اصول مهندسی و علمی، حکایت از معماری هوشمندانه و دانش ‌بنیان برکه ‌ها دارد. معماری جذاب و چشم‌ نواز برکه‌ ها در میان دشت ‌های گرمازده و تشنه هرمزگان همچون ستاره‌ ای می ‌درخشد. پلان برکه‌ های هرمزگان به سه شکل طولی و مستطیلی با طاق آهنگی، دایره ‌ای با سقف گنبدی و گرد همچنین به شکل صلیبی ساخته شده‌ اند که از این میان معماری با پلان دایره ‌ای با سقف گنبدی بیشتر است.

برای ساخت برکه‌ ها در گذشته از ساروج و سنگ رودخانه و سنگ مرجان استفاده می ‌شد و امروزه از سیمان و گچ هرنگ نیز استفاده می ‌شود. ساروج به دلیل مقاومت در مقابل رطوبت و شرجی بالا در دوران گذشته به‌ عنوان روکش برکه‌ ها و نقش عایق مخزن را ایفا می‌ کرد و برای ساخت آب‌ انبارها و برکه‌ ها اهمیت خاصی داشت. ساروج یکی از مصالح ساختمانی قدیمی در ایران است که از ترکیب شن، ماسه، آهک و سفیده تخم‌ مرغ ساخته می ‌شود. معماران قدیم در آب ‌انبارها از سنگ مرجان به خاطر خاصیت ضد حشره (پشه) استفاده می ‌کردند.

وجود حدود دو هزار برکه در هرمزگان به‌ عنوان جنوبی ‌ترین استان ایران در دوره‌ های مختلف تاریخی نشان از سنت دیرینه ساخت برکه در میان مردمان جنوب دارد. مطلب قابل ‌توجه در ساختمان این برکه ‌ها موقعیت آن است بدین معنی که باید در مسیر جریان آب باران قرار گیرد و به ‌اصطلاح هر برکه ‌ای دارای یک ممر و یا چند ممری است که آب باران آن حوالی را جمع‌ آوری کرده و به داخل برکه هدایت می‌ کند و این ممرها مانند خود برکه‌ ها وقف و جزو اراضی عمومی بوده و تغییر و هر نوع تصرفی در آنها ممنوع است. هم‌ اکنون مالکیت برکه‌ های کهورستان متعلق به سازمان اوقاف و امور خیریه استان هرمزگان است. ساختن برکه در باور و ایمان مردم این منطقه از اهمیت خاصی برخوردار است، تا به آنجا که مفهوم کلمات خیر و خیرات در ساختن برکه و مسجد خلاصه شده است و هر فردی اعم از زن یا مرد سعی داشته و دارد که بعد از انجام فرایض دینی، نماز، روزه، زکات و حج در طول حیات خود در ساخت یا مرمت یکی از این دو (برکه) یا (مسجد) دست خیری داشته باشد.

نحوه دسترسی

مجموعه برکه ‌های کهورستان به خط مستقیم در فاصلهٔ تقریبی سه کیلومتری شمال رودخانهٔ شور و در فاصله یک کیلومتری شمال روستای خورکناری و ۱/۵ کیلومتری شرق محله حاجی برکت کهورستان در بخش مرکزی شهرستان خمیر قرار دارد. جادهٔ بندرعباس–لار به مماس با ضلع شمالی این اثر کشیده شده است. همچنین کاروانسرای کهورستان، در فاصلهٔ ۶۵ متری شمال غرب آن واقع شده است.