آثار منفی شب کاری بر روی سلامت و روان افراد

منبع خبر / میگنا / روانشناسی / 11-06-1400

شب‌ها بیدارند و روز‌ها خواب، بعضی‌ها روز‌ها هم کار می‌کنند تا چرخ زندگی را بچرخانند، غافل از اینکه سلامت‌شان را به‌خطر می‌اندازند.

ساعات کاری بسیاری از مردم طبق شیفت بندی در شب‌ها تعریف شده است. به این ترتیب شاید روز را برای کارهای خودشان در اختیار داشته باشند اما شب کاری می‌تواند برای آنها تبعات ناخوشایندی به همراه بیاورد.اگر دکتر، پرستار، نگهبان، آتش‌نشان، راننده، خلبان یا کادر پروازی هستید و شب کاری دارید، حتماً با مشکل بی‌خوابی مواجه شده‌اید. فارغ از اینکه آدم سحرخیز یا شب زنده‌ داری هستید، با خستگی شب کاری دست و پنجه نرم کرده‌اید.

عده‌ای با شب کاری هیچ مشکلی ندارند ولی اگر شما دچار کسری خواب یا خستگی شدید در شیفت شب می‌شوید خیلی جای تعجب نیست، چون بدن انسان برای بیدار ماندن در شب طراحی نشده است.

شب کاری نوعی، مبارزه با ریتم طبیعی بدن است، بدن شما که برای خواب شب برنامه ریزی شده باید هر طور شده بیدار بماند و کار کند. زمانی که صبح روز بعد از سر کار بر می‌گردید، بازهم ساعت بدنتان با شما سر جنگ دارد و دیگر نمی‌گذارد بخوابید. افراد بالغ چیزی حدود 7 تا 9 ساعت در شبانه روز باید بخوابند، به همین دلیل اگر کمتر از این مقدار بخوابید، دچار کسری خواب می‌شوید. تنها راه برای جبران کمبود خواب، جبران سریع آن است.

بر اساس تجزیه و تحلیل 28 تحقیق که بر روی بیش از 270 هزار نفر از مردم شب کار انجام شده است،‌ نتیجه به دست آمده حکایت از این دارد که اضافه وزن بین افرادی که در شیفت شب کار می‌کنند 23 درصد بیش از بقیه است.

افرادی که همواره در شیفت شب کار می‌کنند 43 درصد در بیشتر در معرض خطر چاقی و یا اضافه وزن هستند. در عین حال این عدد بین افرادی که گاه به گاه شب کاری می‌کنند تا 14 درصد کاهش پیدا می‌کند.

طبق گمانه‌زنی‌ها افرادی که به طور منظم یا چرخشی در شیفت شب کار می‌کنند 20 درصد نیروی کار در کل جهان را تشکیل می‌دهند. در عین حال اختلال در خواب یکی از بزرگترین نگرانی‌های شیفت‌های کاری شبانه است.

از شبکاری به این دلایل فراری باشید در عین حال مطالعات نشان داده است شب کاری، حتی شب کاری به صورت چرخشی ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی، دیابت، مشکلات گوارشی و سلامت روان را بالا می‌برد.

بدن افرادی که شب‌کار هستند با ترمیم DNA های آسیب دیده ناشی از برخی فرایندهای طبیعی بدن مشکل پیدا می‌کند که دلیل آن توقف تولید هورمون خواب یا همان ملاتونین است که مسئول تنظیم ساعت درونی بدن است.

در این ارتباط حسین ابراهیمی مقدم روانشناس و استاد دانشگاه در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان، درباره شب کاری گفت: دنیای افراد شب کار با دنیای افراد روزکار متفاوت است. شاید می‌توان دنیای سخت تری اسمش را گذاشت، البته فشار‌های روانی، استرس ها، تعارض‌ها و نا کامی‌هایی برای شب کار‌ها به وجود می‌آید که شاید برای افراد روز کار کمتر وجود داشته باشد.

همین که بعضی از افراد، شب‌ها کار می‌کنند و نمی‌توانند در زمان مناسب استراحت کنند، می‌تواند تاثیرات بسیار زیادی داشته باشد. این تاثیرات حتی روی وضعیت هورمون‌ها هم اثرگذار هستند. هورمون‌های ملاتونین و سروتونین که از دسته‌ هورمون‌های ایندول آمین‌ها هستند، شب‌ها ترشح می‌شوند و اوج ترشح اواخر شب است که فرد می خوابد و این هورمون در افراد شب کار به تدریج باعث کاسته شدن ترشح می‌شود. فرد شب کار در زمانی که اوج ترشح هورمون‌ها است نمی‌خوابد و سیستم بدن او بهم می‌ریزد.

این روانشناس ادامه داد: پدر یا مادر، همسر و یا فرزند یک نقش و جایگاه خاصی برای آن‌ها تعریف شده است. به عنوان مثال پدر می‌خواهد در کنار فرزندانش باشد و یا همسر می‌بایست نقش حمایتی خود را در خانه ایفا کند. یک فرد شب کار، شب‌ها در کنار خانواده اش حضور ندارد و این امر شاید سبب حسرت خوردن این افراد در مقایسه با دیدن زندگی افراد روز کار شود.

روز‌هایی هم که این افراد بخواهند در کنار خانواده شان حضور داشته باشند، خانواده مشغول فعالیت هستند و یا فرد شب کار ممکن است به علت خستگی استراحت کند و همین امر سبب کمتر دیده شدن خانواده شان می‌شود.

در این شرایط این احساس به فرد شب کار دست می‌دهد که زندگیش با دیگران متفاوت است و شاید خیلی هم احساس خوشایندی نداشته باشد. تمام این موارد ذهن و فکر او را درگیر می‌کند که این امر می‌تواند روی تمرکز او اثرگذار باشد و حس چندان خوشایندی را برای او ایجاد نکند.

این روانشناس ادامه داد: از طرفی دیگر ما شاهد این هستیم که در بعضی از مواقع افراد شب کار به این موارد متاسفانه فکر و اندیشه نمی‌کنند و به جای اینکه روزها استراحت لازم را کنند تا دچار فرسودگی نشوند، ولی می‌گویند حالا که خانه هستم فعالیت اجتماعی، اقتصادی و.. انجام دهم، بنابراین نتیجه‌ای که می‌گیریم بهتر است که اگر می‌توانیم زمان خواب و بیداریمان را به خوبی تنظیم کنیم. اوقات فراغت خوبی را با خانواده مان داشته باشیم و سعی کنیم یادگیری‌های جدید برای خود داشته باشیم تا بتوانیم به آن وسیله قوه ادراک، تفکر و حل مسئله را زنده، پویا و سرحال نگه داریم.

حتما بخوانید: سایر مطالب گروه روانشناسی

برای مشاهده فوری اخبار و مطالب در کانال تلگرام ما عضو شوید!

آثار منفی شب کاری بر روی سلامت و روان افراد

بیشترین بازدید یک ساعت گذشته